Ngoại giao âm nhạc: Khi giai điệu kết nối các nền văn hoá

Âm nhạc – ngôn ngữ kết nối trong ngoại giao

Trong bối cảnh ngoại giao hiện đại, khi quyền lực mềm ngày càng được chú trọng trong chiến lược đối ngoại, những hoạt động giao lưu nghệ thuật không chỉ dừng lại ở giá trị biểu diễn. Âm nhạc đang được nhiều quốc gia lựa chọn như phương thức mở rộng không gian tiếp xúc, tạo dựng đối thoại và thúc đẩy hợp tác văn hoá.

Buổi hòa nhạc kỷ niệm quan hệ Việt Nam – Hungary với sự tham dự của đông đảo khán giả và các nghệ sĩ đến từ hai nước là một ví dụ điển hình. Tại đây, giai điệu Trung Âu được trình bày bên cạnh âm hưởng Việt Nam, mỗi nền văn hóa giữ trọn bản sắc riêng, đồng thời tìm thấy sự cộng hưởng. Sự giao thoa ấy phản ánh tinh thần của ngoại giao văn hóa: tôn trọng khác biệt, hướng tới thấu hiểu và tăng cường tin cậy giữa các quốc gia.

Âm nhạc vì vậy có thể được xem là một hình thức ngoại giao thẩm mỹ, mở ra những khoảng lặng cần thiết để xây dựng niềm tin và cảm xúc tích cực trong quan hệ quốc tế. Khi ngôn từ hoặc lập luận gặp giới hạn, những câu chuyện bằng âm thanh giúp các dân tộc đến gần nhau hơn qua trải nghiệm chung.

Nghệ sĩ – những “đại sứ văn hoá” thầm lặng

Trong lĩnh vực ngoại giao văn hóa, người nghệ sĩ giữ vai trò đặc biệt, bởi họ mang theo ký ức nghệ thuật và bản sắc quê hương vào không gian giao lưu quốc tế. Họ không cần phát biểu hay tuyên ngôn, nhưng tiếng đàn và phong cách biểu diễn đã trở thành thông điệp văn hóa.

Trong đêm hòa nhạc, các nghệ sĩ Hoàng Hồ Khánh Vân (violin), Hoàng Hồ Thu và Trần Viết Bảo (piano) – những nghệ sĩ từng tu nghiệp tại Hungary – đã chia sẻ câu chuyện hợp tác thông qua âm nhạc. Pianist Viết Bảo cho biết quãng thời gian học tập tại Budapest giúp anh tiếp cận môi trường nghệ thuật giàu tính đối thoại và học hỏi. Anh chia sẻ: “Trong quá trình luyện tập cho đêm diễn, dù các nghệ sĩ đến từ hai quốc gia khác nhau và đôi khi không trao đổi bằng lời, mọi thứ vẫn ăn khớp với nhau một cách tự nhiên.”

Những tác phẩm quen thuộc như “Bèo dạt mây trôi”, “Ra ngó vào trông” không chỉ gợi cảm xúc trong lòng khán giả Việt mà còn mở ra cơ hội để công chúng quốc tế tiếp cận âm nhạc dân gian Việt Nam một cách mộc mạc và đầy chiều sâu.

Nghệ sĩ violin Rodrigo Puskas cũng đánh giá cao sự phối hợp ăn ý với các nghệ sĩ Việt Nam và cho rằng các hoạt động giao lưu nghệ thuật đã góp phần nuôi dưỡng mối quan hệ văn hoá bền vững suốt 75 năm qua.

Qua những khoảnh khắc trên sân khấu, người nghệ sĩ trở thành cầu nối mềm mại mà hiệu quả, góp phần đưa hình ảnh đất nước đến gần bạn bè quốc tế.

Giá trị mềm trong quan hệ bền vững

Âm nhạc cho thấy mối quan hệ bền vững giữa các quốc gia không chỉ hình thành từ các cuộc gặp chính thức hay khuôn khổ hợp tác chiến lược, mà còn được nuôi dưỡng từ các trải nghiệm văn hoá chung. Khi cùng chia sẻ một không gian nghệ thuật, công chúng dễ hình thành thiện cảm và sự tin cậy – những yếu tố mà ngoại giao truyền thống đôi khi khó tạo dựng ngay lập tức.

Chính sự tích lũy cảm xúc ấy khiến ngoại giao văn hoá ngày càng trở thành “lõi mềm” giúp quan hệ song phương ổn định trước biến động quốc tế. Những buổi hòa nhạc, giao lưu nghệ thuật hay không gian biểu diễn dân tộc dành cho bạn bè quốc tế không chỉ giới thiệu văn hóa, mà còn tạo ra tâm thế tích cực trong hội nhập.

Đối với Việt Nam, việc tận dụng các giá trị mềm đã và đang trở thành hướng tiếp cận chiến lược trong xây dựng hình ảnh một quốc gia giàu bản sắc, chủ động và trách nhiệm trong quan hệ quốc tế.