Ngoại giao y tế Cuba “được mùa”

Kể từ khi Cuba cử một nhóm bác sĩ đến giúp Chile khắc phục hậu quả của một trận động đất năm 1960, đến nay đất nước Caribbe này đã gửi hơn 135.000 nhân viên y tế đến nhiều nơi trên thế giới.

Những “lữ đoàn y tế”

Dấu chân của các chuyên gia y tế Cuba đã in dấu ở hàng chục quốc gia từ châu Mỹ, châu Phi cho đến châu Á. Cuba đã cử 30.000 chuyên gia y tế Cuba tới đất nước giàu dầu mỏ Venezuela, một đồng minh quan trọng trong khu vực. Trong khi đó, tại Brazil, khoảng 11.456 người dân Cuba đang làm việc tại các khu vực bị ảnh hưởng do thiếu nhân viên y tế. Thậm chí, Tổng thống Brazil Dilma Rousseff ý thức được những lợi thế của chương trình xuất khẩu bác sĩ của Cuba, đã phát động một chương trình được gọi là "Nhiều bác sĩ hơn nữa" nhằm thuê bác sĩ nước ngoài, chủ yếu là từ Cuba làm việc trong các khu vực nghèo và xa xôi.

Đồng thời, "lữ đoàn y tế" của Cuba đã giúp nạn nhân bị động đất tàn phá ở nhiều quốc gia trong đó có Ai Cập, Mexico, Armenia và Pakistan. Cuba cũng đã đào tạo được hàng ngàn bác sĩ và y tá cho khoảng 121 nước đang phát triển.

Những nhân viên y tế mới được gửi đến các nước Tây Phi để đối phó với dịch bệnh Ebola là một phần trong số 50 nghìn nhân viên y tế Cuba đang làm việc ở 66 quốc gia ở Mỹ Latinh, châu Á và châu Phi, theo Bộ Y tế Cuba.

Hãng tin AFP dẫn lời Bộ trưởng Y tế Cuba Roberto Morales Ojeda nói với phóng viên tại Geneva vào tuần trước rằng có khoảng 62 bác sĩ và 103 y tá đã được gửi tới Sierra Leone để đối phó với các ổ dịch.

Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Margaret Chan hoan nghênh sự trợ giúp của Cuba, nước cung cấp đội ngũ y tế nước ngoài lớn nhất cho một quốc gia đang có dịch Ebola. “Tiền và các thiết bị rất quan trọng, nhưng hai điều này không thể ngăn chặn sự lây truyền virus Ebola ", bà Margaret Chan Chan nói "nguồn nhân lực rõ ràng là nhu cầu quan trọng nhất của chúng tôi".

Bộ trưởng Morales cho biết các thành viên của nhóm nhân viên y tế mới được gửi sang Tây Phi "trước đây đã tham gia vào cứu trợ các tình huống sau thảm họa" và tất cả họ tình nguyện làm nhiệm vụ trong sáu tháng, bắt đầu từ tháng Mười.

Nền tảng chính sách ngoại giao

"Ngoại giao y tế tạo ra lợi ích sức khỏe và cải thiện quan hệ giữa các quốc gia, là nền tảng của chính sách đối ngoại của Cuba kể từ khi bắt đầu cuộc cách mạng 50 năm trước đây," nhà nghiên cứu Mỹ Julie Feinsilver cho biết trong một nghiên cứu cho Đại học Georgetown. “Nó đã giúp Cuba thể hiện sự thiện chí, ảnh hưởng và uy tín – điều vượt ra ngoài tầm của một nước nhỏ, đang phát triển và góp phần làm cho Cuba có một vai diễn trên sân khấu thế giới", Feinsilver đã viết trong nghiên cứu của bà với tựa đề "50 năm Ngoại giao y tế Cuba: Từ Chủ nghĩa lý tưởng tới Chủ nghĩa thực dụng".

Trong nhiều thập kỷ, Cuba đã gửi các bác sĩ đến giúp các nước đang phát triển vì lý do ý thức hệ, sử dụng nhân viên y tế như những người lính trên bàn cờ Chiến tranh Lạnh. Đến năm 1998, ngoại giao y tế Cuba tăng tốc sau cơn bão George và Mitch quét qua vùng biển Caribbe. Sau những thảm họa thiên tai này, Cuba đã gửi 25.000 bác sĩ và nhân viên y tế tới 32 quốc gia trong khu vực. Bên cạnh việc ưu tiên gửi chuyên gia y tế tới các quốc gia gặp thiên tai, gặp nhiều khó khăn trong việc chăm sóc sức khỏe, Cuba ngày càng chú trọng hơn đến việc gửi chuyên gia đến những nước có điều kiện trả lương cao hơn.

Nỗ lực viện trợ y tế lớn nhất và rộng lớn nhất của Cuba là với Venezuela. Sau thảm họa lở đất tháng 12/1999 tại bang Vargas, Venezuela cướp đi 20.000 người, Cuba đã gửi hàng nghìn bác sĩ tới đây để trợ giúp. Đến năm 2000, cựu Chủ tịch Fidel Castro cùng với cố Tổng thống Venezuela Hugo Chavez đề ra chương trình “đổi bác sĩ lấy dầu”. Cuba cung cấp cho Venezuela với 31.000 bác sĩ, nha sĩ và đào tạo cho 40.000 nhân viên y tế Venezuela. Đổi lại, Venezuela cung cấp cho Cuba 100.000 thùng dầu mỗi ngày. Năm 2004, hai nhà lãnh đạo này giới thiệu "Mission Miracle", một chương trình phẫu thuật mắt miễn phí, trong đó số 2,8 triệu người trên khắp 35 quốc gia được hưởng lợi, theo các nguồn tin chính thức Cuba.

Nguồn thu quan trọng

Cuba cũng được hưởng lợi nhiều từ chính sách “ngoại giao y tế”. Cùng với các dịch vụ giáo dục, thể thao, việc cử các chuyên gia y tế ra nước ngoài làm việc đưa về cho Cuba khoảng 10 tỷ USD hàng năm, trở thành nguồn thu nhập quan trọng nhất đối với hòn đảo này, vượt xa số tiền thu được từ kiều hối và xuất khẩu niken.

Mặc dù hầu hết thu nhập được gửi về cho Chính phủ Cuba nhưng các bác sĩ Cuba rất vui vẻ ra nước ngoài vì lương của họ vẫn cao hơn ở nhà, tối đa chỉ tương đương 50 USD/tháng.

"Chúng tôi không được trả nhiều tiền nhưng chúng tôi không ở đây vì tiền. Chúng tôi đang ở đây để giúp đất nước của chúng tôi", Lisset Brown, người đã làm việc tại một trung tâm y tế khu vực trong Ceilandia, khu ổ chuột lớn nhất thủ đô Brasilia của Brazil cho biết.

Trong khi đó, các bác sĩ Cuba cũng đang thực sự giành được trái tim của những người dân ở các nước mà họ đặt chân đến. "Họ khiêm tốn và nhìn thẳng vào mắt bệnh nhân, điều mà các bác sĩ Brazil không làm," Angelo Ricardo, một người dân Brazil cho biết khi ông đưa cha già của mình đến khám bệnh ở một trung tâm y tế ở thị trấn Bahian, Đông Bắc Brazil.

MAI THẢO