Ngoại trưởng Trung Quốc thăm Nga: Chuyến công du nhiều hàm ý

Ngày 18-21/9, Ngoại trưởng Vương Nghị đã có chuyến thăm xứ bạch dương trong khuôn khổ tham dự Vòng tham vấn an ninh chiến lược Nga-Trung lần thứ 18 do ông và Thư ký Hội đồng an ninh quốc gia Nga Nikolai Patrushev đồng chủ trì.

Chuyến nối chuyến

Chuyến thăm của ông Vương Nghị diễn ra ngay sau hàng loạt sự kiện quan trọng của Nga và Trung Quốc. Ngoại trưởng cường quốc châu Á lên máy bay tới xứ bạch dương ngay sau khi ông kết thúc hội đàm hai ngày (16-17/9) với Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan tại Malta.

Trong khi đó, Nga vừa đón Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên từ khi dịch Covid-19 bùng phát. Nhà lãnh đạo Triều Tiên đã hội đàm với Tổng thống nước chủ nhà Vladimir Putin tại Sân bay vũ trụ Vostochny và gặp gỡ Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu.

Đáng chú ý, lãnh đạo Bắc Kinh và Moscow đều không tham dự Phiên họp cấp cao Khóa họp 78 Đại hội đồng Liên hợp quốc đang diễn ra tại New York (Mỹ). Thay vào đó, Tổng thống Vladimir Putin dành thời gian tiếp Ngoại trưởng Vương Nghị ngày 20/9.

Các hoạt động này phản ánh một số điểm đáng chú ý.

Thứ nhất, chuyến thăm của ông Kim và ông Vương tới Nga là một lời khẳng định mạnh mẽ rằng Moscow vẫn chưa thể bị cô lập như mong muốn của phương Tây.

Thứ hai, nó phản ánh mối liên kết ngày càng chặt chẽ giữa Trung Quốc và Nga, với sự tham gia của Iran và Triều Tiên để phản ứng trước sức ép đến từ Mỹ cùng các đồng minh.

Thứ ba, ngay cả khi Bắc Kinh duy trì quan hệ chặt chẽ với Moscow, nước này vẫn duy trì đối thoại ở mức cần thiết với Washington, tương tự phương châm “giảm thiểu rủi ro” nhưng không “phân tách” của chính quyền ông Joe Biden.

Hợp tác toàn diện

Không chỉ vậy, nội dung các cuộc gặp giữa người đứng đầu ngành ngoại giao Trung Quốc và quan chức cấp cao, lãnh đạo Nga cho thấy những điểm đáng lưu ý.

Đầu tiên, đó là việc Moscow xác nhận ông chủ Điện Kremlin chính thức nhận lời mời thăm Trung Quốc vào tháng 10 tới, nhân tham dự diễn đàn hợp tác quốc tế trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường. Như vậy, đây sẽ là chuyến đi nước ngoài đầu tiên được biết đến của ông Putin kể từ khi Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) ban hành lệnh bắt giữ ông. Việc ông Putin nhấn mạnh tầm quan trọng từ chuyến thăm Nga của Chủ tịch Tập Cận Bình ngày 20-22/3, đồng thời sẵn sàng tới Bắc Kinh dù phải đối mặt với rắc rối từ ICC phản ánh cam kết rõ ràng với quan hệ này.

Bên cạnh đó, cuộc thảo luận giữa Ngoại trưởng Vương Nghị và Thư ký Hội đồng an ninh quốc gia Nga Nikolai Patrushev cho thấy, hai bên sẵn sàng đáp ứng các lợi ích của nhau. Moscow tái khẳng định sự ủng hộ “không thay đổi” với chính sách của Bắc Kinh về các vấn đề liên quan đến Đài Loan, Tân Cương và Hong Kong. Còn theo Bộ Ngoại giao Nga, quan chức cấp cao hai nước “thảo luận chi tiết về tình hình ở Ukraine, nhấn mạnh mọi nỗ lực giải quyết khủng hoảng mà không tính đến lợi ích của Nga đều vô nghĩa”.

Việc đại diện Trung Quốc có thái độ ủng hộ thỏa thuận hòa bình tại Ukraine có tính đến “lợi ích của Nga” là phù hợp với nỗ lực trung lập của Bắc Kinh và tương đồng với phát biểu lãnh đạo, quan chức cấp cao Moscow trong thời gian gần đây.

Cuối cùng, các nội dung thảo luận cũng cho thấy sự phát triển trong hợp tác kinh tế. Tiếp Ngoại trưởng Vương Nghị, Tổng thống Putin nhấn mạnh rằng chuyến thăm của Chủ tịch Tập Cận Bình tạo động lực cho mối quan hệ thương mại, kinh tế và nhân đạo song phương. Những tháng đầu năm nay, kim ngạch thương mại giữa hai nước vượt mốc 120 tỷ USD. Trong bối cảnh đó, ông Putin hy vọng kim ngạch thương mại đạt gần 200 tỷ USD cuối năm nay.

Đồng thời, song song với chuyến thăm trên, Bộ trưởng Phát triển kinh tế Nga Maxim Reshetnikov đã thảo luận chuyên sâu về hợp tác kinh tế với Bộ trưởng Thương mại nước chủ nhà Vương Văn Đào tại Bắc Kinh ngày 19/9. Bộ trưởng Vương Văn Đào nhấn mạnh rằng, hợp tác kinh tế và thương mại Trung-Nga tiếp tục được làm sâu sắc và trở nên “vững chắc” hơn dưới “sự hướng dẫn chiến lược” của hai nguyên thủ quốc gia.

Trong bối cảnh kinh tế Nga chịu nhiều lệnh trừng phạt, còn Trung Quốc nỗ lực vực dậy tăng trưởng kinh tế, hợp tác chặt chẽ sẽ góp phần “làm dịu” áp lực từ phương Tây với cả hai quốc gia này, đồng thời mang lại nhiều lợi ích. Với Moscow, đó là vốn đầu tư dồi dào và thị trường tỷ dân đầy tiềm năng. Đổi lại, Bắc Kinh có thêm phương án cho bài toán năng lượng và khoáng sản then chốt.

Trong bối cảnh đó, chuyến thăm kéo dài ba ngày của ông Vương Nghị tới Nga góp phần giúp quan hệ song phương phát triển sâu sắc, toàn diện hơn, để hai nước sẵn sàng đương đầu với những “con sóng dữ” ở phía trước.