Người phát ngôn Bộ Ngoại giao: Báo chí đối ngoại định vị và 'vươn mình' trong bối cảnh mới

Bà đánh giá như thế nào về sức mạnh của báo chí đối ngoại Việt Nam trong bối cảnh mới hiện nay?

Bối cảnh mới hiện nay tạo ra không ít thách thức đối với công tác báo chí đối ngoại. Môi trường đối ngoại ngày càng phức tạp: cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng rõ nét, một số khu vực có nguy cơ cạnh tranh leo thang trong đó có Biển Đông. Bên cạnh đó, đại dịch Covid-19 được xem như là một cuộc đại khủng hoảng, đa khủng hoảng, cả thế giới đang phải đối mặt với một kẻ thù vô hình, xuyên quốc gia với hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ bị dính líu vào “cuộc chiến” này, cho thấy tính phức tạp khôn lường của dịch bệnh.

Trong bối cảnh đó, đối ngoại Việt Nam vẫn phải giữ được đường lối độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển. Đồng thời, Việt Nam cần phải thể hiện là đối tác tin cậy, có trách nhiệm khi vai trò, vị thế quốc tế của đất nước đã và đang được khẳng định.

Từ đây, có thể thấy báo chí đối ngoại có những nhiệm vụ quan trọng. Thứ nhất, báo chí đối ngoại một mặt phải bám sát các mục tiêu đối ngoại, mặt khác phải tạo một môi trường quốc tế thuận lợi cho hoạt động đối ngoại của Việt Nam; thông tin đầy đủ, chính xác đường lối đối ngoại của Việt Nam tới bạn bè quốc tế để họ hiểu rõ, chia sẻ với Việt Nam.

Thứ hai, báo chí đối ngoại có vai trò quan trọng trong việc vun đắp các mối quan hệ của Việt Nam với các đối tác, thông qua những sản phẩm báo chí làm “dày dặn” hơn hàm lượng thông tin về hợp tác, quan hệ truyền thống hữu nghị, kể cả quan hệ giữa các lãnh đạo, giữa những người dân… để tạo ra những nhân tố, khuôn khổ vun đắp các mối quan hệ của Việt Nam với các đối tác.

Thứ ba, báo chí đối ngoại có vai trò cân bằng với đối nội – đối ngoại, truyền tải thông tin từ Việt Nam ra bên ngoài và từ bên ngoài vào Việt Nam, để người dân có thông tin về tình hình thế giới, khu vực, hiểu được đâu là thời cơ, thách thức với đất nước; người dân hiểu vì sao Việt Nam phải tham gia vào những “sân chơi” quốc tế, có trách nhiệm đóng góp vào công việc chung, từ đó tạo được sự đồng thuận trong nước đối với các chủ trương, biện pháp đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

Nếu so sánh với khu vực và quốc tế, báo chí đối ngoại của chúng ta đang ở đâu, thưa bà?

Báo chí đối ngoại của Việt Nam rõ ràng đã và đang từng bước phát triển, có nhiều kênh đa ngôn ngữ như Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, các kênh tiếng Anh của các cơ quan báo chí… Nếu so sánh trong khu vực, có thể khẳng định báo chí đối ngoại của Việt Nam cũng không có sự thua kém. Thông tin trên các kênh báo chí đối ngoại của Việt Nam so với các hãng truyền thông trong khu vực khác có ảnh hưởng và sức lan tỏa nhất định. Tuy vậy, để vượt ra khuôn khổ khu vực, báo chí đối ngoại Việt Nam vẫn cần nỗ lực rất nhiều.

Tôi cho rằng, báo chí đối ngoại ngày càng cần được chú trọng đầu tư hơn nữa, có chiến lược thống nhất, cần sự phối hợp chặt chẽ của nhiều binh chủng thông tin. Ví dụ kênh truyền hình Nước Nga ngày nay (Russia Today), do chính Tổng thống Nga V. Putin ký sắc lệnh thành lập là cơ quan báo chí đối ngoại quan trọng và hiệu quả, phát triển đột phá trong vòng hơn 10 năm qua. Trong bối cảnh hình ảnh quốc tế của Nga trở nên “xấu xí” trong công chúng Phương Tây do ảnh hưởng giai đoạn trong và sau cuộc chiến Gruzia (năm 2008), giai đoạn 2011-2012 với những cuộc xuống đường phản đối chính phủ liên quan đến cuộc khủng hoảng Crimea, Nga đã triển khai một chiến dịch đưa thông tin, hình ảnh của Nga ra nước ngoài, tái cấu trúc, mạnh tuyên truyền đối ngoại trong bối cảnh hình ảnh nước Nga bị ảnh hưởng tiêu cực sau sự kiện nước này sáp nhập Crimea.

Tôi cho rằng, nếu được đầu tư thích đáng, báo chí đối ngoại của ta sẽ vươn xa hơn tầm khu vực.

Gắn bó với công tác báo chí trong nhiều năm, bà có thể sẻ chia đôi chút suy nghĩa về nghề báo nói chung và người làm báo đối ngoại nói chung?

Làm bất cứ nghề nào để có thể làm tốt đều rất khó, làm một nhà báo chân chính lại càng khó. Nghề làm báo là một nghề nguy hiểm theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Người làm báo nhiều khi phải đương đầu với những vấn đề “nổi cộm” trong xã hội hay những nhóm lợi ích. Trong cái nguy hiểm đó, người làm báo phải đứng trước một ranh giới rất mong manh giữa sự thật và một nửa sự thật, thông tin chưa được kiểm chứng, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi cạnh tranh thông tin ngày càng khốc liệt, báo chí không chỉ là cạnh tranh thông tin với nhau mà còn phải cạnh tranh với các phương thức truyền thông mới, mạng xã hội.

Báo chí gặp khó, báo chí đối ngoại còn gặp khó hơn nữa. Người làm báo chí đối ngoại phải vừa “hồng” vừa “chuyên”, có phông kiến thức quốc tế rộng, có ngoại ngữ tốt và nhạy cảm chính trị, kỹ năng xử lý thông tin khéo léo. Để đào tạo một nhà báo đối ngoại thực sự rất kỳ công. Thế nhưng, so với nhiều lĩnh vực khác, người làm báo đối ngoại còn chịu nhiều thiệt thòi, dẫn tới hiện tượng “chảy máu chất xám” trong lĩnh vực báo chí đối ngoại. Do vậy, tôi mong muốn Nhà nước có sự đầu tư ngày càng tốt hơn nữa về nguồn lực, chế độ đãi ngộ cho người làm báo chí đối ngoại để họ an tâm và hăng say cống hiến cho nghề.

Tôi mong muốn Việt Nam có CNN, hay như Al Jazeera của riêng mình trong một thời gian không xa. Báo chí đối ngoại của Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa để vươn ra biển lớn. Với vai trò, vị thế và chính sách đối ngoại của Việt Nam hiện nay cũng như nhu cầu phát triển, xây dựng hình ảnh, tạo ảnh hưởng của Việt Nam ra thế giới, Việt Nam cần phải có báo chí đối ngoại đủ mạnh.

Xin cảm ơn bà!