Chuyến đi nhằm củng cố chính sách “xoay trục” sang châu Á - Thái Bình Dương mà ông đặt ra từ khi lên nắm quyền năm 2009.
Điểm nhấn của chính sách “xoay trục” chính là Hiệp định TPP với mục tiêu thúc đẩy thương mại tự do giữa ba lục địa và tạo ra một thị trường rộng lớn với 800 triệu dân. Tuy nhiên, hiện nay, hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ và nhiều nghị sỹ Quốc hội nước này đã tuyên bố không nên tiếp tục thúc đẩy, thậm chí dời thời hạn thông qua hiệp định quan trọng này.
Trong bối cảnh đó, Đài tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) nhận định chuyến đi châu Á lần này của ông Obama là lời trấn an với các nhà lãnh đạo trong khu vực rằng ông vẫn đủ sức để đưa TPP được thông qua tại Quốc hội, và đây cũng là nỗ lực hoàn thiện di sản chính trị và kinh tế trong những ngày tháng cuối cùng của ông ở Nhà Trắng.
| Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ tại Vientiane, Lào ngày 6/9. (Nguồn: Reuters). |
“Lợi ích của Mỹ tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương không phải chuyện mới. Đây cũng không phải chuyện nhất thời mà là lợi ích quốc gia cơ bản… Chúng tôi đến đây và sẽ ở lại. Cả lúc khó khăn lẫn thuận lợi, các bạn có thể trông cậy vào nước Mỹ”, ông Obama khẳng định hôm 6/9.
Tại chặng dừng chân đầu tiên ở Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) để tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20, Tổng thống Obama đã trao đổi với các nhà lãnh đạo trong nhóm G20 về nhiều vấn đề quan trọng như quan hệ Mỹ - Trung, tình hình an ninh ở Đông Bắc Á, biến đổi khí hậu và cuộc chiến chống khủng bố,…
Đáng chú ý, tại cuộc gặp “song phương sâu rộng” ngày 3/9, Tổng thống Obama và Chủ tịch Tập Cận Bình đã có cuộc “trao đổi thẳng thắn” với nhau, trong đó ông Obama đặc biệt nhấn mạnh với phía Trung Quốc về tầm quan trọng của việc tuân thủ nghĩa vụ quốc tế trong tranh chấp Biển Đông. "Tổng thống tái khẳng định Mỹ sẽ hợp tác với tất cả các quốc gia trong khu vực để tuân thủ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, thương mại hợp pháp không bị cản trở, tự do đi lại trên biển và trên không", theo thông báo của Nhà Trắng.
Với chuyến thăm Lào bắt đầu từ ngày 6/9, ông Obama trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên đến quốc gia Đông Nam Á này, đồng thời tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ và Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS). Có thể nói, chuyến thăm Lào và việc tham dự các hội nghị với ASEAN là dịp để Tổng thống Obama chứng tỏ thành quả của mối quan hệ chặt chẽ mà ông dày công vun đắp với Đông Nam Á.
Quan hệ đối thoại giữa Mỹ với các nước Đông Nam Á được khởi động từ năm 1977, nhưng phải đến năm 2010, dưới thời Tổng thống Obama, Mỹ mới trở thành một trong những nước đối thoại đầu tiên chính thức lập phái đoàn riêng tại ASEAN, cử Đại sứ Mỹ thường trú bên cạnh ASEAN.
Đặc biệt, hiện Mỹ muốn cạnh tranh với sự ảnh hưởng của Trung Quốc tại Lào. Cơ hội mở ra cho Washington từ tháng 4 năm nay, sau khi Lào có ban lãnh đạo mới và khẳng định đường lối đối ngoại hội nhập khu vực và quốc tế.
“Chưa bao giờ là quá trễ để Tổng thống Mỹ đến thăm Lào”, một nhà ngoại giao phương Tây giấu tên nói với Reuters.