| Thái tử Abu Dhabi Mohammed Bin Zayed (trái) và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (phải) đã đạt được thỏa thuận lịch sử với sự trung gian của Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Nguồn: Reuters) |
Israel đồng ý ngừng áp đặt chủ quyền đối với các khu vực thuộc Bờ Tây
Các quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết, theo thỏa thuận, Israel nhất trí ngừng áp đặt chủ quyền đối với các khu vực thuộc Bờ Tây đã được thảo luận sáp nhập. Thỏa thuận hòa bình là kết quả của các cuộc thảo luận kéo dài, mới được đẩy nhanh tiến độ giữa Israel, UAE và Mỹ.
Thỏa thuận được nhất trí trong một cuộc điện đàm ngày 13/8 giữa Tổng thống Trump, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Thái tử Abu Dhabi Mohammed Bin Zayed.
Các quan chức mô tả thỏa thuận, sẽ được công bố với tên gọi Hiệp ước Abraham, là thỏa thuận đầu tiên kiểu này kể từ khi Israel và Jordan ký hiệp ước hòa bình vào năm 1994. Việc này cũng tạo ra một thành công về chính sách đối ngoại cho ông Trump khi ông tìm cách tái đắc cử vào ngày 3/11.
Theo thỏa thuận giữa Israel và UAE, phái đoàn hai nước sẽ gặp nhau trong những tuần tới nhằm ký các thỏa thuận song phương về việc thiết lập đại sứ quán.
Ngay sau động thái trên, Đại sứ quán UAE tại Mỹ ngày 13/8 đã ra thông cáo báo chí, trong đó nói rằng: "UAE sẽ tiếp tục là nước ủng hộ mạnh mẽ người dân Palestine, vì phẩm giá, quyền của họ cũng như nhà nước chủ quyền của chính người Palestine. Họ cần phải được hưởng lợi từ việc bình thường hóa. Chúng tôi sẽ mạnh mẽ ủng hộ những mục tiêu này".
Cùng ngày, Thái tử Abu Dhabi Mohammed Bin Zayed đã viết trên mạng xã hội Twitter rằng, thỏa thuận đạt được với Israel sẽ ngăn nước này tiếp tục sáp nhập các vùng lãnh thổ Palestine. Theo ông, UAE và Israel cũng nhất trí hợp tác và vạch ra lộ trình hướng tới thiết lập quan hệ song phương.
Trong khi đó, Quốc vụ khanh phụ trách đối ngoại UAE Anwar Gargash kêu gọi Palestine và Israel trở lại bàn đàm phán. Ngoài ra, ông Gargash cho biết, bất kỳ động thái nào của Israel về việc tiếp tục sáp nhập các vùng lãnh thổ Palestine sẽ chấm dứt hy vọng cho hòa bình tại khu vực. Theo ông, UAE đã "tháo dỡ một quả bom hẹn giờ" đe dọa tới giải pháp hai nhà nước.
Palestine bất ngờ, nói bị phản bội
Phản ứng với diễn biến mới này, tối 13/8, cố vấn cấp cao của Tổng thống Palestine, ông Nabil Abu Rudeineh tuyên bố, "giới lãnh đạo Palestine bác bỏ và lên án thông báo 3 bên và bất ngờ của UAE, Israel và Mỹ".
Đọc tuyên bố bên ngoài trụ sở văn phòng Tổng thống tại Ramallah ở khu vực Bờ Tây bị chiếm đóng, ông Abu Rudeineh cho hay, thỏa thuận trên là một "sự phản bội đối với Jerusalem, Al-Aqsa và sự nghiệp của Palestine".
Cùng ngày, đại diện các phong trào Fatah và Hamas của Palestine cũng đã bác bỏ thỏa thuận giữa Israel và UAE: "Thỏa thuận sẽ không trao cho nhà nước Do Thái bất kỳ tính hợp pháp nào khi chiếm đóng đất đai của Palestine. Bên chiếm đóng vẫn là kẻ thù chính của người dân Palestine và chúng tôi sẽ tiếp tục cuộc chiến chống lại sự sáp nhập".
Nga, Mỹ, Liên hợp quốc và nhiều quốc gia hoan nghênh
Phát biểu trong chuyến thăm các nước Trung Âu, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố, thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và UAE là một bước tiến lớn trên một "lộ trình đúng đắn".
Trước đó, trên trang Twitter cá nhân, Tổng thống Mỹ Donald Trump ca ngợi thỏa thuận này là "bước đột phá lớn" và là "thỏa thuận hòa bình lịch sử" giữa Israel và UAE.
Về phía Liên hợp quốc, người phát ngôn Stephane Dujarric cho biết, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã hoan nghênh thỏa thuận này và cho rằng, thỏa thuận có thể thúc đẩy hòa bình và an ninh tại Trung Đông.
Cùng ngày, Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Nga Vladimir Dzhabarov cho hay, Nga hoan nghênh quyết định của Israel khi từ bỏ kế hoạch sáp nhập các vùng lãnh thổ Palestine, điều này chắc chắn sẽ giúp bình thường hóa tình hình tại khu vực.
Ông Dzhabarov nêu rõ: "Dĩ nhiên, Nga hoan nghênh quyết định này. Thậm chí nếu kế hoạch sáp nhập không dừng lại mà chỉ tạm bị đình chỉ, việc này chắc chắn vẫn sẽ góp phần bình thường hóa tình hình vốn đã vô cùng trầm trọng".
Trong khi đó, hãng Thông tấn Nhà nước BNA của Bahrain đưa tin, nước này hoan nghênh thỏa thuận UAE-Israel mà theo đó Israel sẽ ngừng kế hoạch sáp nhập, tạo cơ hội cho hòa bình tại khu vực. Bahrain cũng đánh giá cao Mỹ vì những nỗ lực của nước này trong việc giúp đảm bảo thỏa thuận.
Cũng trong ngày 13/8, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã đánh giá cao thỏa thuận giữa Israel và UAE hướng tới bình thường hóa hoàn toàn quan hệ ngoại giao giữa hai nước Trung Đông. Ông bày tỏ hy vọng kế hoạch sáp nhập sẽ không được xúc tiến tại Bờ Tây và thỏa thuận ngày hôm nay là một bước đi đáng hoan nghênh trong lộ trình hướng tới một khu vực Trung Đông hòa bình hơn.