Nữ tính = nam tính? Phái nữ cầm bút...

Vào đầu những năm 2000, nữ tác giả Đan Mạch H.V.Holst nêu một vấn đề khá lý thú: Đã được hoàn toàn nam nữ bình quyền như ngày nay, phụ nữ Đan Mạch lại phải đối mặt với vấn đề mới: Phụ nữ chúng ta đã được đi làm, được trả lương công bằng, phân công trách nhiệm ngang với nam giới. Nhưng bình quyền nam nữ không có nghĩa là nữ rập khuôn nam. Cần nghiên cứu tiếp bản sắc phụ nữ trong mọi hoạt động.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon tại Hội nghị toàn cầu về phụ nữ ngày 10/3 tại New York.

Vấn đề sự khác biệt nam tính - nữ tính mà Holst nêu lên dường như ngược với sự khẳng định của nữ tác giả và triết gia hiện sinh Pháp Simone de Beauvoir trong cuốn Giới tính thứ hai (1953): khẳng định là không có một nữ tính muôn thưở, sự khác biệt là do phong tục và luật pháp xã hội tạo ra. Bà phân tích rất sắc sảo, nhưng bà vẫn chưa hiểu thật sâu bản năng làm mẹ.

Không phải phụ nữ nước nào cũng đạt tới nam nữ bình quyền như ở Đan Mạch. Thiết nghĩ, ở giai đoạn nào đó, đấu tranh cho nam nữ bình quyền (féminism) phải gắn nó với nữ tính (féminity) thì hiệu quả mới cao.

Theo thế giới quan phương Đông, cặp từ nam nữ cũng như các cụm từ đối lập mọi sự vật: mặt trăng – mặt trời, ngày – đêm, cha – con... đều thuộc khái niệm âm dương, là nguyên tố gốc của vũ trụ. Âm dương đối lập nhau, nhưng tác động bổ sung cho nhau. Trong dương có âm, trong âm có dương. Nam tính nữ tính cũng vậy. Trong văn học, tác giả nữ viết đậm nữ tính thì mới hấp dẫn.

Xin lấy một thí dụ điển hình: Văn học nữ Nhật Bản vào thời Heian có tới 400 năm Nhật đóng cửa với Trung Quốc để bảo vệ bản sắc dân tộc. Trong thời gian đó, văn hóa cung đình phát triển, nặng về nhàn du, cầm kỳ thi họa thì nhà văn nữ làm bá chủ, văn đàn mang tính nữ. Hầu như không có nhà văn nam nào có tên tuổi. Các nhà văn nữ sử dụng loại chữ viết Kana phổ thông còn các học giả nam thì dùng chữ Kenji (Hán tự) ít người đọc.

Một thí dụ khác về tính nữ làm giàu cho văn học Thụy Điển: Kể từ bà thánh Birgitta (thế kỷ XIV) đến thời hiện đại với nhà văn tên tuổi như Selma Lagerloff là phụ nữ đầu tiên được giải Nobel văn chương. Những chuyện phiêu lưu kỳ lạ của Nils Holgersson là một tác phẩm viết cho thiếu nhi cổ điển. Văn học thiếu nhi rất hợp với nữ tính, cũng là truyền thống của văn học Thụy Điển (với nhiều tác giả nữ). Còn văn học nữ ở Việt Nam thì sao? Văn học nữ Việt Nam không thể tách khỏi cái nền chung của văn hóa Việt Nam. Văn hóa Việt Nam thuộc loại văn hóa gì?

Theo hai nhà nhân học văn hóa Edward Hall và Hofstede, có thể chia các nền văn hóa thế giới thành hai loại theo các tiêu chuẩn: nặng về cá thể hay cộng đồng, mang tính nam hay tính nữ... Văn hóa Việt Nam do ảnh hưởng văn minh lúa nước và Khổng học nên mang tính cộng đồng và nam tính nhiều hơn. Văn học Việt Nam có thể chia làm hai thời kỳ: Thời kỳ đầu kết thúc vào 1858 (trước khi lệ thuộc Pháp) là thời kỳ Trung đại, ảnh hưởng độc tôn Khổng học, sử dụng chữ Hán và chữ Nôm. Phụ nữ không được đi học, đi thi, làm các nhiệm vụ xã hội. Tuy không có một nền văn học nữ nhưng có những phụ nữ tự khẳng định là nhà thơ, hầu như không có nhà văn, để lại những dấu ấn đậm nét trên văn đàn như Đoàn Thị Điểm, Bà huyện Thanh Quan, Hồ Xuân Hương...

Để tìm hiểu văn học nữ khác nam thế nào, có người nêu ý kiến: Nếu là bà vợ Sophie của L. Tolstoi viết Chiến tranh và hòa bình hoặc Hồ Xuân Hương viết Kiều thì tác phẩm sẽ khác thế nào? Có thể lấy bản chữ Hán của Đặng Trần Côn mà so với bản dịch Nôm của Đoàn Thị Điểm sẽ thấy....

Thời kỳ 2 của văn học ta từ thời Pháp thuộc đến nay. Đó là thời kỳ hiện đại, văn học sử dụng chữ quốc ngữ là chính. Từ hiện đại ở phương Tây mang nhiều nghĩa. Ở các nước Đông Á như ta, hiện đại hóa có nghĩa là Tây hóa. Thời kỳ hiện đại hóa về văn học có thể chia làm hai giai đoạn: từ thời thuộc Pháp đến ngày Độc lập tháng 9/1945. Thời Pháp thuộc, chủ nghĩa lãng mạn Pháp vào Việt Nam khiến cho văn chương những năm 30 (thế kỷ XX) xuất hiện dòng Thơ Mới với đặc điểm là cái tôi được đề cao. Có một số nhà thơ nữ theo dòng này, rất hiếm nữ viết văn xuôi. Từ Cách mạng 1945, nữ được giải phóng, được đi bỏ phiếu, tham gia công việc xã hội. Qua hai cuộc kháng chiến đã hình thành một nền văn học nữ có bề dày, đóng góp hiệu quả vào công cuộc xây dựng đất nước về mọi mặt. Từ hòa bình, nhất là sau Đổi mới, văn học nữ có nhiều khuynh hướng, nhiều tác phẩm thành công, tiếp tục đấu tranh cho nam nữ bình quyền bằng những tác phẩm giàu nữ tính, vừa hiện đại vừa khai thác được truyền thống dân tộc. Trong tập Thơ nữ Việt Nam, nhà văn nữ Mỹ Lady Borton đã tuyển chọn gần trăm bài thơ nữ từ xưa đến nay để dịch sang tiếng Anh (song ngữ Việt Anh).

Hữu Ngọc

Xem nhiều

Đọc thêm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 14/11: USD neo đỉnh một năm, EUR, Yen Nhật giảm mạnh

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 14/11: USD neo đỉnh một năm, EUR, Yen Nhật giảm mạnh

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 14/11 ghi nhận USD tăng lên mức cao nhất trong một năm so với các loại tiền tệ chính.
Top 10 xe ô tô bán chậm nhất tháng 10/2024: Honda Accord đội sổ

Top 10 xe ô tô bán chậm nhất tháng 10/2024: Honda Accord đội sổ

Top 10 xe ô tô bán chậm nhất tháng 10/2024, Honda Accord có doanh số bết bát và đội sổ với 4 chiếc được bán ra, xếp thứ 2 là ...
Việt Nam mở cửa, kết nối, cân bằng trong hợp tác APEC

Việt Nam mở cửa, kết nối, cân bằng trong hợp tác APEC

Trong APEC, Việt Nam có thể vừa hợp tác vừa cạnh tranh, thúc đẩy hội nhập đồng thời củng cố sức mạnh nội sinh cho sự phát triển bền vững.
Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tiếp Phó Chủ tịch Đảng Cộng sản Czech-Morava

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tiếp Phó Chủ tịch Đảng Cộng sản Czech-Morava

Phó Chủ tịch nước khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt tốt đẹp với ...
Giá heo hơi hôm nay 14/11: Tăng tại khu vực miền Bắc và Bắc Trung Bộ; Tiếp tục làm chặt quy trình nhập khẩu thịt để bảo vệ người tiêu dùng

Giá heo hơi hôm nay 14/11: Tăng tại khu vực miền Bắc và Bắc Trung Bộ; Tiếp tục làm chặt quy trình nhập khẩu thịt để bảo vệ người tiêu dùng

Giá heo hơi hôm nay trở lại đà tăng tại khu vực miền Bắc và Bắc Trung Bộ, thị trường phía Nam điều chỉnh trái chiều. Theo khảo sát mới ...
Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị về việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và ...
Du lịch Hoà Bình: Tận hưởng cảnh sắc yên bình ở bản Ngòi Hoa

Du lịch Hoà Bình: Tận hưởng cảnh sắc yên bình ở bản Ngòi Hoa

Nằm bên vịnh Ngòi Hoa và những tán rừng nguyên sinh thăm thẳm, thiên nhiên còn 'trao tặng' bản Ngòi Hoa (Hoà Bình) bầu không khí mát dịu, trong lành.
Sắp diễn ra Festival Gạch gốm đỏ - Kinh tế xanh tỉnh Vĩnh Long lần I năm 2024

Sắp diễn ra Festival Gạch gốm đỏ - Kinh tế xanh tỉnh Vĩnh Long lần I năm 2024

Trong 1 tuần, Festival Gạch gốm đỏ - Kinh tế xanh tỉnh Vĩnh Long lần I năm 2024 sẽ diễn ra nhiều hoạt động đa dạng và đặc sắc.
Check-in ‘mỏ vàng đen’ ở đảo ngọc Phú Quốc

Check-in ‘mỏ vàng đen’ ở đảo ngọc Phú Quốc

Sở dĩ Phú Quốc mang danh 'thiên đương hồ tiêu' bởi đây là vựa tiêu lớn nhất Đồng bằng sông Cửu Long. Tiêu được ví như 'vàng đen' của huyện đảo...
Khách quốc tế đến Việt Nam tăng 41,3% so cùng kỳ năm trước

Khách quốc tế đến Việt Nam tăng 41,3% so cùng kỳ năm trước

Tính riêng tháng 10, lượng khách quốc tế đến Việt Nam đạt 1,42 triệu lượt khách, tăng gần 28% so với cùng kỳ năm 2023.
Dịch vụ du lịch xa xỉ ở Nam Cực

Dịch vụ du lịch xa xỉ ở Nam Cực

Du khách đến Nam Cực được ở trong các phòng hạng sang trên các con tàu lớn, dịch vụ ăn uống cao cấp, có cả spa.
Italy giới hạn lượng khách tham quan để bảo vệ di sản quý của La Mã

Italy giới hạn lượng khách tham quan để bảo vệ di sản quý của La Mã

Mỗi ngày chỉ có 20.000 người được tham quan Pompeii ở Italy, nơi lưu giữ những tàn tích tuyệt đẹp của thành phố cổ La Mã.
HANIFF 2024: Điện ảnh Iran gây ấn tượng, nghệ sĩ Việt Nam nhận giải Diễn viên trẻ triển vọng

HANIFF 2024: Điện ảnh Iran gây ấn tượng, nghệ sĩ Việt Nam nhận giải Diễn viên trẻ triển vọng

Giành được ba giải thưởng quan trọng, điện ảnh Iran bội thu tại Lễ bế mạc và trao giải thưởng Liên hoan Phim quốc tế Hà Nội 2024 diễn ra tại tối qua (11/11).
Tranh 'Vỏ Tương lai' được chọn làm quà tặng HANIFF

Tranh 'Vỏ Tương lai' được chọn làm quà tặng HANIFF

Bức tranh 'Vỏ Tương lai' với thông điệp về môi trường của họa sỹ Nguyễn Thị Kim Đức vinh dự được lựa chọn làm quà tặng cho các khách mời tham dự Liên hoan phim.
Điểm hẹn văn hoá mới của người yêu sách ở cố đô Huế

Điểm hẹn văn hoá mới của người yêu sách ở cố đô Huế

Chào đón Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11), Nhà xuất bản Kim Đồng vừa khai trương nhà sách đầu tiên ở TP. Huế tại địa chỉ 16 Phan Bội Châu.
Ra mắt cây đàn Bösendorfer 280VC danh giá tại Việt Nam

Ra mắt cây đàn Bösendorfer 280VC danh giá tại Việt Nam

Chương trình hòa nhạc 'From Brightness to Greatness' sẽ ra mắt cây đàn Bösendorfer 280VC danh giá tại Việt Nam - biểu tượng của chất lượng và sự tinh xảo.
Điện ảnh Việt Nam khai thác tiềm năng đề tài lịch sử và chuyển thể từ tác phẩm văn học

Điện ảnh Việt Nam khai thác tiềm năng đề tài lịch sử và chuyển thể từ tác phẩm văn học

Nhiều vấn đề đã thảo luận tại Hội thảo 'Phát triển sản xuất phim khai thác đề tài lịch sử và chuyển thể từ tác phẩm văn học' diễn ra ngày 9/11 tại Hà Nội.
Tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

AI không còn là công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị, thay đổi cán cân quyền lực toàn cầu...
Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị về việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'.
Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức trưng bày chuyên đề 'Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc'.
Sôi nổi hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh

Sôi nổi hoạt động kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh

Từ 11-30/11, nhiều hoạt động được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của ...
Kết nối di sản và thể thao Golf tại Ninh Bình

Kết nối di sản và thể thao Golf tại Ninh Bình

Giải Golf di sản lần thứ nhất - Ninh Bình năm 2024 sẽ diễn ra từ ngày 31/11-1/12.
Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Viện Phim Việt Nam tổ chức triển lãm 'Các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận – Trải nghiệm qua các thước phim điện ảnh' từ ngày 7-11/11.
Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Với bề dày lịch sử khoảng 5.000 năm, Hàn Quốc hiện là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Phiên bản di động