Trước toàn thể Đại hội đồng (ĐHĐ) gồm 193 thành viên, ông António Guterres đã đọc lời tuyên thệ sẽ nỗ lực hết mình vì lợi ích của LHQ, từ chối mọi chỉ dẫn của bất kỳ chính phủ hay thế lực nào.
| António Guterres trong lễ tuyên thệ nhậm chức. Đứng trước ông là Chủ tịch ĐHĐ Peter Thomson. Ở phía sau, bên trái, là Tổng thư ký sắp mãn nhiệm Ban Ki-moon. (Nguồn: Reuters) |
Ngay sau khi tuyên thệ, ông António Guterres đã có bài phát biểu trước các vị đại sứ, quan khách, cam kết sẽ tiến hành cuộc cải tổ khâu quản lý để đảm bảo rằng LHQ có thể hoạt động "mau lẹ, hiệu quả, và năng suất".
Ông nhấn mạnh: "LHQ cần phải chú trọng nhiều hơn đến quá trình thực thi và rút ngắn thời gian lên kế hoạch, chú trọng nhiều hơn đến con người và giảm bớt những thủ tục quan liêu". Theo tân Tổng thư ký, ưu tiên của LHQ là giải quyết những vấn đề gốc rễ của vô số những thách thức đang đặt ra đối với toàn bộ ba trụ cột của LHQ - hòa bình và an ninh, phát triển bền vững và nhân quyền.
Ông Guterres năm nay 67 tuổi, tốt nghiệp ngành kỹ sư vật lý và thông thạo 4 thứ tiếng: Bồ Đào Nha, Anh, Tây Ban Nha, Pháp. Trong thời gian giữ chức Thủ tướng Bồ Đào Nha từ năm 1995 đến 2002, ông được đánh giá có nhiều đóng góp vào công cuộc cải tổ hệ thống tài chính của Bồ Đào Nha.
Sau khi đảng Xã hội thất bại trong cuộc bầu cử địa phương vào cuối năm 2001, ông quyết định từ chức vào năm 2002 và khẳng định sẽ dừng sự nghiệp chính trị trong nước để tập trung cho sự nghiệp ngoại giao ở nước ngoài. Ba năm sau đó, ông trở thành người phụ trách Cao ủy LHQ về người tị nạn (UNHCR). Trong suốt một thập kỷ giữ cương vị này, ông được ghi nhận là đã có nhiều nỗ lực không mệt mỏi giúp đỡ những người phải rời bỏ nhà cửa để chạy trốn xung đột, nghèo đói và thiên tai.
Tuy nhiên, ông Guterres được cho là sẽ gặp không ít khó khăn thách thức trong nhiệm kỳ phía trước. Ông sẽ phải tìm kiếm sự đồng thuận ở mức độ nào đó tại Hội đồng Bảo an về biện pháp giải quyết cuộc nội chiến kéo dài gần 6 năm qua ở Syria; tăng cường can dự để giải quyết triệt để cuộc xung đột ở miền Đông Ukraine; tìm kiếm giải pháp cho chương trình hạt nhân của Triều Tiên; giải quyết các vấn đề biến đổi khí hậu, môi trường, di cư và kiểm soát biên giới... .
Cùng ngày 12/12, ĐHĐ LHQ đã tổ chức buổi lễ tri ân Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon vì đã "phụng sự không mệt mỏi nhân loại" trong suốt thập kỷ qua.
Sau khi ĐHĐ gồm 193 nước thành viên thông qua nghị quyết thừa nhận những đóng góp đặc biệt của ông Ban Ki-moon đối với công việc của LHQ, Chủ tịch ĐHĐ Peter Thomson nhấn mạnh: "Trong 10 năm qua, Tổng thư ký Ban Ki-moon đã lãnh đạo LHQ trên những nguyên tắc vì lợi ích chung, với cách làm việc chuyên nghiệp và phụng sự không mệt mỏi nhân loại".
Trong danh sách dài những thành tựu của Tổng thư ký sắp mãn nhiệm, ông Thomson nêu bật 3 thành tựu đặc biệt: những nỗ lực không ngừng nghỉ của Tổng thư ký đối với vấn đề biến đổi khí hậu, mà thành quả cuối cùng là Hiệp định Paris được thông qua và được đưa vào thực thi; tầm nhìn và quyết tâm của ông trong việc hiện thực hóa một thế giới công bằng hơn, thịnh vượng hơn và an toàn hơn thông qua việc thực thi chương trình nghị sự 2030 về Phát triển Bền vững; và sự ủng hộ của ông đối với vấn đề bình đẳng giới, mà nổi bật nhất là việc thành lập Cơ quan LHQ về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ (được biết đến với cái tên Tổ chức Phụ nữ của LHQ).
Về phần mình, ông Ban Ki-moon cho biết nhiệm kỳ của ông đã phải đối mặt với vô số thách thức, trong đó có cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ nhất kể từ thời Đại Suy thoái, sự bùng nổ nhiều cuộc nổi dậy và xung đột và con số kỷ lục người dân trốn chạy khỏi chiến tranh, áp bức và nghèo đói.
Tuy nhiên, trong bối cảnh đó ông cũng được chứng kiến sức mạnh của hợp tác quốc tế trong việc giải quyết những thách thức cấp bách nhất, đồng thời được quan sát LHQ mở rộng cửa hơn bao giờ hết đón nhận xã hội dân sự và nhiều đối tác để góp phần làm biến đổi thế giới.
Phát biểu tri ân ông Ban Ki-moon còn có các đại diện của Burkina Faso (thay mặt nhóm nước châu Phi), CHDCND Lào (thay mặt nhóm châu Á-Thái Bình Dương), Latvia (thay mặt nhóm Đông Âu), Costa Rica (thay mặt nhóm Mỹ Latinh và Caribe), Thụy Điển (thay mặt nhóm Tây Âu và một số nước khác) và Mỹ (trên cương vị nước chủ nhà).
Tất cả các bài phát biểu đều nhấn mạnh đến những nỗ lực của ông Ban Ki-moon trong suốt 10 năm qua nhằm dẫn dắt tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh vượt qua nhiều khó khăn thử thách, giành được nhiều thành quả, đóng góp tích cực cho sự phát triển của nhân loại với nỗ lực "không bỏ ai ở lại phía sau".