Ông Trump muốn hai quốc gia ngừng mua dầu Nga; không còn hưởng lợi lớn, Ấn Độ có 'quay lưng'?

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng, Ấn Độ sẽ giảm bớt sự phụ thuộc vào dầu Nga và Trung Quốc cũng sớm làm theo. Sẽ thế nào nếu Nga siết chặt hoạt động thương mại năng lượng?

Tổng thống Trump tuyên bố Ấn Độ sẽ ngừng mua dầu Nga, Moscow và New Delhi đều không nói như vậy Mỹ sẵn sàng áp thuế Trung Quốc vì dầu Nga, Bắc Kinh lên tiếng; Tổng thống Trump tiết lộ bước tiến lớn của Ấn Độ Chịu sự thúc giục từ Mỹ và G7 về việc ngừng mua dầu và khí đốt Nga, Thổ Nhĩ Kỳ đã có chiến lược khác

Trạm bơm tại giếng dầu Gremikhinskoye ở phía Đông Izhevsk, Nga. (Nguồn: The Moscow Times)

Ngày 15/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết đã trao đổi với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và nhận được cam kết rằng New Delhi sẽ ngừng nhập khẩu dầu từ Nga. Tuy nhiên, phía Ấn Độ khẳng định ưu tiên hàng đầu vẫn là “bảo vệ lợi ích người tiêu dùng trong bối cảnh thị trường năng lượng bất ổn”.

Tổng thống Trump cũng kêu gọi Trung Quốc có động thái tương tự. Đáp lại, Bắc Kinh nhấn mạnh việc nhập khẩu dầu Nga là “hợp pháp” và phản đối “hành vi gây sức ép đơn phương” từ Washington.

Trước đó, Ấn Độ từng chỉ trích Liên minh châu Âu (EU) vẫn nhập khẩu năng lượng Nga dù tuyên bố giảm phụ thuộc. Từ năm 2021 đến 2024, lượng dầu Ấn Độ mua từ Nga tăng gần 19 lần, đạt 1,9 triệu thùng/ngày; trong khi Trung Quốc tăng 50%, lên 2,4 triệu thùng/ngày.

More from WVR
Tổng thống Trump tuyên bố Ấn Độ sẽ ngừng mua dầu Nga, Moscow và New Delhi đều không nói như vậy

Ông Petras Katinas, nhà phân tích năng lượng tại Trung tâm Nghiên cứu năng lượng và không khí sạch (CREA) nhận định, Ấn Độ, nước mua dầu lớn thứ hai của Nga, đã tiết kiệm được tới 33 tỷ USD chi phí năng lượng từ năm 2022 đến năm 2024.

"Chính sách lâu dài của Ấn Độ là cân bằng quan hệ với Mỹ, Nga và Trung Quốc, không ưu tiên bên nào", ông Petras Katinas khẳng định.

Tình hình tệ hơn

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp thuế lên tới 50% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, nhằm phản ứng việc nước này tiếp tục mua dầu từ Nga. Theo truyền thông Ấn Độ, mức thuế này có thể khiến chi phí nhập khẩu dầu của quốc gia Nam Á tăng thêm khoảng 11 tỷ USD.

Giới quan sát nhận định, các biện pháp trừng phạt liên quan dầu mỏ của Washington có thể gây biến động mạnh đối với giá năng lượng và thương mại toàn cầu. Ông Sumit Ritolia, nhà phân tích tại Công ty nghiên cứu Kpler, cho rằng nếu Ấn Độ không nhập dầu Nga vào năm 2022, giá dầu thô có thể đã tăng vọt “lên 100, 120, thậm chí 300 USD/thùng”, trong khi giá dầu WTI thời điểm đó dao động quanh 85-92 USD/thùng, sau khi Moscow phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.

Theo giới chuyên gia, mức thuế mới của Mỹ có thể buộc Ấn Độ giảm một phần thương mại dầu mỏ với Nga, song các biện pháp trừng phạt này cũng tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng bất ổn trên thị trường năng lượng toàn cầu.

Các nhà phân tích cảnh báo, nếu 5 triệu thùng dầu mỗi ngày của Nga bị loại khỏi thị trường, giá dầu có thể tăng mạnh trở lại khi các quốc gia buộc phải gấp rút tìm nguồn cung thay thế.

Ông Alexander Kolyandr, thành viên cấp cao tại Trung tâm Phân tích chính sách châu Âu, nhận định khó có quốc gia nào có thể ngay lập tức bù đắp sản lượng này. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp Ấn Độ có thể cần tới một năm để giảm phụ thuộc vào dầu Nga.

Giá dầu tăng cao được dự báo sẽ đẩy lạm phát gia tăng mạnh tại Mỹ và nhiều nền kinh tế khác. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ước tính, mỗi 10 USD tăng của giá dầu thô có thể khiến lạm phát của Mỹ tăng thêm khoảng 0,2 điểm phần trăm. Ngân hàng Trung ương Ấn Độ cũng đưa ra đánh giá tương tự.

Trong kịch bản xấu nhất, nếu giá dầu tăng từ mức 58 USD lên 110-120 USD/thùng, lạm phát toàn cầu có thể tăng thêm khoảng 1%, kéo theo chi phí sinh hoạt và sản xuất leo thang, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng, vận tải và thực phẩm.

Ấn Độ chịu thiệt hại, Trung Quốc giữ đòn bẩy

Với các biện pháp thuế quan từ Mỹ, quy mô kinh tế khổng lồ của Trung Quốc mang lại cho nước này sức mạnh mà Ấn Độ không có.

Sự thống trị của Trung Quốc đối với nguồn cung cấp khoáng sản đất hiếm - điểm gây bất đồng dai dẳng trong quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ là đòn bẩy mà Bắc Kinh đang sử dụng để làm dịu lập trường của ông Trump.

Trong bối cảnh Ấn Độ không có đòn bẩy tương đương. Vì vậy, quốc gia Nam Á đã có sự nhún nhường nhất định.

Ngày 15/10, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Randhir Jaiswal lưu ý rằng, Washington đã thể hiện sự quan tâm đến việc tăng cường hợp tác năng lượng và các cuộc đàm phán về vấn đề này đang được tiến hành.

Trong khi đó, Ấn Độ không còn được hưởng lợi lớn từ dầu mỏ Nga như năm 2022. Thời điểm đó, xứ bạch dương đã có mức chiết khấu dao động từ 15-20 USD/thùng dầu cho Ấn Độ.

Tuy nhiên, các nhà máy lọc dầu Ấn Độ vẫn tiếp tục mua hàng.

Tháng 6/2025, New Delhi mua 2,08 triệu thùng dầu Nga mỗi ngày, chiếm 44% tổng lượng dầu thô tiêu thụ của cả đất nước. Đây là mức cao nhất trong 11 tháng.

Chính vì vậy, các chuyên gia suy đoán, trước áp lực từ Mỹ, Ấn Độ có thể giảm lượng dầu nhập khẩu từ Nga nhưng chắc chắn chưa thể hoàn toàn "quay lưng".