| Các diễn giả tại hội thảo Biển Đông thường niên lần thứ 6. (Nguồn: VOA) |
Trong bài phát biểu mở đầu cuộc hội thảo, Thượng nghị sĩ Dan Sullivan thuộc Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ đã hoan nghênh phán quyết của Tòa trọng tài - được thành lập theo Phụ lục VII của Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, đồng thời nhận định đây vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với tất cả các bên tranh chấp ở Biển Đông.
Ông Sullivan hối thúc Trung Quốc thể hiện là một bên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế và tuân thủ phán quyết của Tòa trọng tài. Theo ông Sullivan, Mỹ cũng cần tiếp tục khẳng định vai trò trong việc duy trì hòa bình và ổn định tại Biển Đông, coi đây là lợi ích quốc gia cốt lõi của nước này.
Trong khi đó, ông Greg Poling, Giám đốc Chương trình Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á thuộc CSIS đánh giá, phán quyết của Tòa trọng tài là một sự khích lệ đối với nỗ lực giải quyết các tranh chấp hàng hải bằng biện pháp hòa bình và thông qua các cơ chế trọng tài quốc tế. Theo ông Poling, vấn đề đặt ra sau phán quyết là phản ứng của Trung Quốc sẽ như thế nào.
Trong bài diễn văn đáng chú ý tại cuộc hội thảo, Giám đốc cấp cao phụ trách châu Á của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Daniel Kritenbrink tuyên bố, Washington ủng hộ các cơ chế giải quyết tranh chấp bằng biện pháp ngoại giao và hòa bình, trong đó có cơ chế trọng tài, đồng thời hối thúc Trung Quốc tuân thủ phán quyết.
Tại hội thảo, hầu hết các chuyên gia, học giả quốc tế ca ngợi phán quyết của Tòa trọng tài. Trong khi một số học giả Trung Quốc dù có những phát biểu mềm mỏng hơn song vẫn cảnh báo rằng phán quyết có nguy cơ làm leo thang căng thẳng ở Biển Đông.
Nhìn chung, các học giả đánh giá phán quyết này có ý nghĩa bước ngoặt đối với việc giải quyết các tranh chấp tại Biển Đông. Bên cạnh đó, các chuyên gia, học giả một lần nữa cho rằng các hoạt động quân sự hóa thời gian qua đang làm thay đổi nguyên trạng và hủy hoại môi trường tại Biển Đông.
Ông John McManus, Giáo sư Sinh học biển và nghề cá tại Đại học Miami hối thúc, thành lập công viên hải dương ở Biển Đông để bảo vệ hệ sinh thái của vùng biển này.
Đại diện của Việt Nam tham dự cuộc hội thảo năm nay, PGS.TS Nguyễn Vũ Tùng, quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao đánh giá, tình hình Biển Đông trong năm 2016 vẫn đáng lo ngại. Theo ông, các bên liên quan cần phải căn cứ vào phán quyết của Tòa trọng tài để xây dựng chính sách tại Biển Đông trong thời gian tới.
Hội thảo Biển Đông thường niên năm 2016 được dư luận đặc biệt quan tâm vì sự kiện này diễn ra chỉ vài giờ đồng hồ sau khi Tòa trọng tài ra phán quyết về vụ kiện.