Pháp sẽ đi về đâu sau cuộc bầu cử Tổng thống?

Hai kịch bản cho nước Pháp

Dư luận Pháp đang có rất nhiều ý kiến về khả năng giành chiến thắng của 2 ứng cử viên còn lại trong cuộc đối đầu trực tiếp ở vòng 2, cũng như tương lai của nước Pháp sau sự kiện lịch sử này. Nếu không có gì thay đổi, ứng cử viên chủ trương ôn hòa Emmanuel Macron và ứng cử viên dân túy cực hữu Le Pen sẽ bước vào cuộc bỏ phiếu vòng 2 vào ngày 7/5 tới. Bối cảnh chính trị nước Pháp đã thay đổi và tương lai mối quan hệ của Pháp với Liên minh châu Âu (EU) cũng đang đứng trước câu hỏi lớn.

Cuộc đối đầu giữa ông Macron và bà Le Pen là cuộc đối đầu giữa hai phiên bản hoàn toàn đối lập của nước Pháp trong tương lai. Một bên là ý tưởng lạc quan của ông Macron về một nước Pháp bao dung, một châu Âu thống nhất cùng biên giới mở; một bên là cương lĩnh “u ám” hơn của bà Le Pen, với những mục tiêu hướng nội, đề cao “nước Pháp trên hết”, kêu gọi đóng cửa biên giới, siết chặt an ninh, hạn chế nhập cư và hạn chế dần việc sử dụng đồng tiền chung châu Âu Euro để quay trở lại dùng đồng franc Pháp. Có thể nói, việc bà Le Pen ủng hộ việc đưa nước Pháp rời khỏi EU trong khi ông Macron muốn liên minh này hợp tác sâu rộng hơn nữa sẽ khiến cuộc đối đầu ở vòng 2 gián tiếp trở thành một cuộc trưng cầu ý dân về mong muốn của cử tri Pháp đối với tư cách thành viên EU. 

Việc không có bất kỳ ứng cử viên nào thuộc đảng Xã hội cánh tả hay cánh hữu Cộng hòa, những chính đảng chủ lưu chiếm ưu thế tại Pháp từ thời hậu chiến đã đánh dấu một sự thay đổi mang tính bước ngoặt trên chính trường nước này. Cựu Bộ trưởng Kinh tế Macron, 39 tuổi, tiến vào cuộc bầu cử vòng 2 nhờ một chiến dịch vận động tranh cử dựa vào sự ủng hộ của các cử tri bình dân mà không có bất kỳ sự ủng hộ của bất kỳ chính đảng lớn nào. 

Ngăn chặn tư tưởng cực đoan

Ở độ tuổi 39, với 4 năm kinh nghiệm chính trị, ông Macron đại diện cho một sự thay đổi về thế hệ và những chia rẽ giữa phe cánh tả-cánh hữu vốn tồn tại trên chính trường Pháp trong suốt hơn một nửa thế kỷ qua. 

Ông Macron là ứng cử viên duy nhất trong số 4 người về nhất cuộc chạy đua ngày 23/4 ủng hộ sự hội nhập châu Âu sâu rộng hơn nữa. Bà Le Pen và ứng cử viên phe cánh tả cứng rắn Jean-Luc Melenchon kịch liệt chỉ trích sự hội nhập này, công khai nhắc tới kế hoạch đưa Pháp rời EU. Trong khi đó, ứng cử viên bảo thủ Francois Fillon chủ yếu tập trung vào mục tiêu gia tăng ảnh hưởng của Pháp tại châu Âu. 

Tuy nhiên, nếu trở thành Tổng thống Pháp, ông Macron sẽ đối mặt với những thách thức vô cùng to lớn. Gần một nửa cử tri Pháp bỏ phiếu ủng hộ cho các ứng cử viên thuộc phe cực hữu hoặc cực tả. Những người này khó có thể chấp nhận các tư tưởng dân chủ tự do của ông Macron, và điều này vô hình trung khiến nước Pháp trở nên vô cùng chia rẽ. 

Nhiều chính trị gia Pháp đã nhanh chóng kêu gọi các cử tri dồn phiếu ủng hộ ông Macron để ngăn bà Le Pen giành chiến thắng trong vòng 2 cuộc bầu cử, đồng thời nhấn mạnh các chính sách dân tộc chủ nghĩa, phản đối EU và nhập cư của nhà lãnh đạo cực hữu này sẽ là một thảm họa cho nước Pháp. 

AP dẫn lời ứng cử viên bảo thủ Francois Fillon, người về thứ 3 với gần 20% số phiếu, nói: “Chủ nghĩa cực đoan sẽ chỉ mang lại bất hạnh và chia rẽ cho nước Pháp. Bởi vậy chúng ta không có lựa chọn nào khác là bỏ phiếu chống lại phe cánh hữu cực đoan”. Mặc dù vậy, tờ The Local của Pháp cho rằng dù ông Fillon đã tuyên bố ủng hộ ông Macron song chưa chắc ông Macron đã thuyết phục được các cử tri từng bỏ phiếu cho ông Fillon. Hơn thế nữa, một lượng lớn những người ủng hộ ông Mechelon có thể sẽ thấy những tuyên bố của bà Le Pen thuyết phục hơn và muốn bỏ phiếu cho bà.

Lựa chọn an toàn

Thực tế các cuộc thăm dò dư luận vẫn nghiêng về khả năng ông Macron giành chiến thắng, với tỷ lệ 60-40 so với đối thủ của mình. Dự đoán này có thể là tin tốt, song ông Macron có thể sẽ tìm mọi cách để ngăn chặn cử tri bỏ phiếu cho bà Le Pen bởi một chiến thắng áp đảo sẽ tạo ảnh hưởng và động lực cho ông trong các cuộc đàm phán giữa phong trào En Marche! (Tiến bước!) của ông với các chính đảng khác. 

Mai’a Cross, một chuyên gia về chính trị châu Âu đang làm việc tại Đại học Northeastern ở Boston, nói rằng tỷ lệ ủng hộ giành cho bà Le Pen trong vòng 2 cuộc bầu cử sẽ giảm mạnh và ông Macron sẽ giành chiến thắng áp đảo. Trang mạng latimes.com dẫn lời bà nói: “Nhiều người có thể nói rằng họ thích bà Le Pen, song tới phút cuối tôi tin là họ sẽ không muốn nhìn thấy một nước Pháp dưới sự lãnh đạo của một người có tư tưởng cực đoan, bởi vậy, họ sẽ bỏ phiếu cho một ứng cử viên an toàn hơn. Cử tri Pháp không phải là cử tri Mỹ. Họ không ủng hộ ông Trump và họ cũng đã nhìn thấy những bài học từ ông ấy. Bởi vậy, họ khó có khả năng bỏ phiếu như người Mỹ để bầu cho một người cực đoan như bà Le Pen”. 

Mặc dù Hiến pháp quy định quyền lực tập trung trong tay tổng thống, song nếu chiến thắng ở vòng 2, cả ông Macron và bà Le Pen đều sẽ cần sự ủng hộ của các nhà lập pháp tại Quốc hội để thúc đẩy các dự luật và hiện thực hóa các mục tiêu của mình. Cuộc bầu cử Quốc hội Pháp vào tháng 6 tới giờ được xem là sự kiện vô cùng quan trọng, bởi nó sẽ trả lời xem liệu bà Le Pen hay ông Macron với tư tưởng ôn hòa có đủ sức lôi kéo được số nghị sỹ cần thiết để thúc đẩy các mục tiêu của mình hay không. Latimes.com dẫn lời ông Dominique Reynie, người sáng lập viện nghiên cứu chiến lược Fondapol, nhận định: “Câu hỏi đặt ra là liệu lực lượng trung dung có thể lãnh đạo đất nước hay không. Thể chế chính trị của Pháp được xây dựng trên nền tảng những mâu thuẫn giữa các đảng phái, giữa phe cánh tả và cánh hữu. Thể thức bầu cử gồm 2 vòng là để đảm bảo nền tảng ấy". 

Trong khi đó, Giám đốc nghiên cứu Marc-Olivier Padis của Viện nghiên cứu chiến lược Terra Nova (Paris) cho rằng dù bà Le Pen hay ông Macron giành chiến thắng, họ cũng sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc cầm quyền bởi “họ không có phe đa số ở Quốc hội, và ở Pháp thế đa số là nhân tố quan trọng đảm bảo quyền lực cho chính quyền”.