Phát huy di sản văn hóa Việt Nam: Cần một đối thoại đa chiều

THS. NGUYỄN THỊ PHƯƠNG LAN
Viện Văn hoá Nghệ thuật quốc gia Việt Nam
Công tác gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa ở Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, đôi khi việc xử lý các vấn đề thuộc về di sản còn mang tính một chiều hơn là cuộc đối thoại đa chiều.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Phát huy di sản văn hóa Việt Nam: Cần một đối thoại đa chiều
Nghệ thuật làm gốm của người Chăm vào Danh sách di sản văn hoá phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. (Nguồn: TTXVN)

Việt Nam sở hữu kho tàng di sản văn hóa đa dạng, giàu bản sắc, không chỉ mang đậm dấu ấn lịch sử mà còn chứa đựng giá trị tinh thần vô cùng phong phú.

Trong những năm qua, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách, pháp luật và quy định liên quan đến bảo tồn di sản văn hóa, như Luật Di sản văn hóa năm 2001, Luật Di sản văn hóa sửa đổi năm 2019, cùng với các nghị định, thông tư hướng dẫn thực hiện. Hệ thống các bảo tàng, trung tâm nghiên cứu và cơ quan quản lý di sản đã được thiết lập và hoạt động để thực hiện các nhiệm vụ bảo tồn và phát huy di sản văn hóa.

Chính phủ và các tổ chức văn hóa đã thực hiện nhiều dự án bảo tồn, phục hồi, tu bổ, tôn tạo di tích và tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị di sản. Nhiều di sản văn hóa đã được công nhận và đưa vào danh sách di sản văn hóa thế giới của UNESCO. Các lễ hội truyền thống thường xuyên được tái hiện và mang lại giá trị văn hóa đặc sắc.

Tuy nhiên, bên cạnh những nỗ lực đáng ghi nhận, công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa ở Việt Nam còn nhiều tồn tại và thách thức. Nhiều di tích lịch sử đang bị xuống cấp, hư hỏng do thiếu kinh phí tu bổ và bảo dưỡng thường xuyên. Một số di tích bị lấn chiếm, xây dựng trái phép. Công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản còn gặp nhiều bất cập, chồng chéo về thẩm quyền giữa các cơ quan chức năng.

Hệ thống văn bản pháp luật tại Việt Nam rất phong phú và đa dạng, nhưng điều này cũng dẫn đến tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn và khó khăn khi thực thi, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa. Thực tế, có nhiều cấp chính quyền cùng tham gia vào công tác bảo tồn, nhưng lại thiếu sự thống nhất trong việc triển khai các chính sách. Điều này dẫn đến tình trạng bị động, thiếu quyết đoán trong hoạt động quản lý di sản. Chẳng hạn, một số di tích bị xử lý không đồng bộ, dẫn đến tình trạng bỏ sót hoặc không phát huy được giá trị.

Một số chuyên gia cho rằng việc phát huy di sản văn hóa cần hướng đến một đối thoại đa chiều để giúp bảo đảm rằng các chính sách và dự án bảo tồn không chỉ dựa trên quyết định của các cơ quan quản lý mà còn phản ánh ý kiến và nhu cầu của cộng đồng địa phương, trong đó cân bằng giữa yêu cầu bảo tồn, gìn giữ và nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh việc nghiêm ngặt bảo vệ các di sản, cần có những chính sách, giải pháp linh hoạt để tạo điều kiện phát triển các hoạt động kinh tế, văn hóa dựa trên di sản.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, việc phát huy di sản văn hóa ở Việt Nam đang diễn ra theo "đường một chiều", mà trọng tâm là khai thác, thu lợi từ di sản, chưa thực sự quan tâm đến bảo tồn và gìn giữ. Nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh đang bị lạm dụng, khai thác quá mức để phục vụ du lịch, thu hút khách, mà chưa có giải pháp đồng bộ về bảo tồn lâu dài.

Trong bối cảnh đó, việc tìm ra những giải pháp đồng bộ, nhằm cân bằng giữa bảo tồn và phát triển, giữa quản lý nhà nước và sự tham gia của cộng đồng, là một trong những thách thức lớn đối với công tác gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa ở Việt Nam hiện nay.

Việc khai thác và phát huy di sản văn hóa cần được thực hiện một cách có trọng tâm, bền vững, tránh tình trạng lạm dụng, khai thác quá mức để thu lợi ngắn hạn. Chỉ khi đó, di sản văn hóa Việt Nam mới thực sự được gìn giữ, bảo tồn và phát huy một cách toàn diện, vì sự phát triển bền vững của đất nước.

Bảo tồn và phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một

Bảo tồn và phát huy văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phê duyệt Kế hoạch và dự toán tổ chức Chương trình Hỗ trợ nghiên cứu, phục ...

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Với bề dày lịch sử khoảng 5.000 năm, bất chấp lịch sử đầy biến động thăng trầm, Hàn Quốc hiện là một trong những quốc ...

Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần VII, Viện Phim Việt Nam tổ chức triển lãm 'Các di sản của Việt ...

Tìm hiểu các di sản văn hóa đặc sắc tại Liên hoan Du lịch, Ẩm thực - Làng nghề Bắc Ninh năm 2024

Tìm hiểu các di sản văn hóa đặc sắc tại Liên hoan Du lịch, Ẩm thực - Làng nghề Bắc Ninh năm 2024

Tối 14/11, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức khai mạc Liên hoan Du lịch, Ẩm thực - Làng ...

Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Bắc Ninh đã không ngừng nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 28/11/2024: Tuổi Dậu trau dồi kiến thức

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 28/11/2024: Tuổi Dậu trau dồi kiến thức

Xem tử vi 28/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 28/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 28/11 và sáng 29/11: Lịch thi đấu Europa League - MU vs Bodoe/Glimt; Europa Conference League - FC Heidenheim vs Chelsea

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 28/11 và sáng 29/11: Lịch thi đấu Europa League - MU vs Bodoe/Glimt; Europa Conference League - FC Heidenheim vs Chelsea

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 28/11 và sáng 29/11: Lịch thi đấu Europa League - Tottenham vs Roma, MU vs Bodoe/Glimt, Lazio vs Ludogorets...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Năm ngày 28/11/2024: Bọ Cạp gặp được một nửa

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Năm ngày 28/11/2024: Bọ Cạp gặp được một nửa

Tử vi hôm nay 28/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 28/11/2024, Lịch vạn niên ngày 28 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 28/11/2024, Lịch vạn niên ngày 28 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 28/11. Lịch âm 28/11/2024? Âm lịch hôm nay 28/11. Lịch vạn niên 28/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Xuất khẩu cần cẩu từ Trung Quốc sang các nước Mỹ Latinh bất ngờ tăng vọt, câu chuyện đằng sau là gì?

Xuất khẩu cần cẩu từ Trung Quốc sang các nước Mỹ Latinh bất ngờ tăng vọt, câu chuyện đằng sau là gì?

Trung Quốc gia tăng xuất khẩu cần cẩu sang Mỹ Latinh cho thấy Bắc Kinh muốn đa dạng hóa thị trường trước bối cảnh cuộc chiến thương mại với Mỹ ...
Dự án Khu dân cư Phước Thọ của T&T Group được vinh danh Dự án đáng sống 2024

Dự án Khu dân cư Phước Thọ của T&T Group được vinh danh Dự án đáng sống 2024

Dự án Khu dân cư Phước Thọ (Vĩnh Long) do T&T Homes (thành viên của T&T Group) phát triển đã được vinh danh “Dự án đáng sống 2024”.
'Đánh thức' tiềm năng phát triển du lịch đêm Hà Nội

'Đánh thức' tiềm năng phát triển du lịch đêm Hà Nội

Baoquocte.vn. Hà Nội cần nghiên cứu và xây dựng mô hình phát triển du lịch ban đêm phù hợp với lợi thế và điều kiện thực tiễn ở địa phương.
Bún riêu và miến xào cua xuất hiện trên bản đồ ẩm thực thế giới của TasteAtlas

Bún riêu và miến xào cua xuất hiện trên bản đồ ẩm thực thế giới của TasteAtlas

Hương vị đặc biệt cùng 'hình thức' hấp dẫn đã khiến TasteAtlas đưa bún riêu và miến xào cua vào bản đồ ẩm thực thế giới.
Đỉnh Fansipan thắng giải Điểm du lịch có thắng cảnh thiên nhiên hàng đầu thế giới 2024

Đỉnh Fansipan thắng giải Điểm du lịch có thắng cảnh thiên nhiên hàng đầu thế giới 2024

Khu du lịch Fansipan tại Sa Pa (Lào Cai) được World Travel Awards vinh danh là Điểm du lịch có thắng cảnh thiên nhiên hàng đầu thế giới 2024.
Khu di tích Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng - 'cái nôi' của nền báo chí cách mạng Việt Nam

Khu di tích Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng - 'cái nôi' của nền báo chí cách mạng Việt Nam

Khu di tích Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng tại Thái Nguyên là nơi ghi dấu lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam.
Độc đáo trải nghiệm thời bao cấp tại chương trình quảng bá du lịch đêm Hà Nội

Độc đáo trải nghiệm thời bao cấp tại chương trình quảng bá du lịch đêm Hà Nội

Baoquocte.vn. Lần đầu tiên tại Hà Nội, toàn bộ không gian sự kiện như một phim trường giúp du khách 'quay lại' thời bao cấp, thời kỳ đặc biệt của đất nước.
Tìm về cội nguồn lịch sử dân tộc tại 'Thủ đô gió ngàn'

Tìm về cội nguồn lịch sử dân tộc tại 'Thủ đô gió ngàn'

Khu di tích lịch sử ATK Định Hóa nằm ở huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, là một trong những địa điểm quan trọng nhất của lịch sử cách mạng Việt Nam.
Việt Nam tham dự Hội chợ Sách thiếu nhi quốc tế Busan lần đầu tiên

Việt Nam tham dự Hội chợ Sách thiếu nhi quốc tế Busan lần đầu tiên

Nhà xuất bản Kim Đồng sẽ đại diện Hội Xuất bản Việt Nam tham dự Hội chợ Sách thiếu nhi quốc tế Busan tại Hàn Quốc từ ngày 28/11 đến 1/12.
Khám phá vẻ đẹp huyền bí của nấm truffle - ‘viên ngọc trai đen’ của ẩm thực Italy

Khám phá vẻ đẹp huyền bí của nấm truffle - ‘viên ngọc trai đen’ của ẩm thực Italy

Triển lãm ‘Nốt hương Italy’ mang đến cơ hội khám phá một phần tinh túy của ẩm thực Italy, tôn vinh sự sáng tạo và tình yêu dành cho thiên nhiên.
Ban nhạc Bức Tường đại diện Việt Nam tham gia Liên hoan Âm nhạc ASEAN-Ấn Độ 2024

Ban nhạc Bức Tường đại diện Việt Nam tham gia Liên hoan Âm nhạc ASEAN-Ấn Độ 2024

Liên hoan Âm nhạc ASEAN-Ấn Độ 2024 lần thứ 3 được tổ chức đúng dịp kỷ niệm 10 năm quốc gia Nam Á thực hiện chính sách “Hành động hướng Đông”.
Chuyên gia Trung Quốc chia sẻ kinh nghiệm tích hợp giữa văn hóa và công nghệ

Chuyên gia Trung Quốc chia sẻ kinh nghiệm tích hợp giữa văn hóa và công nghệ

Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam đã tổ chức Tọa đàm 'Thực tiễn đổi mới thông qua sự tích hợp giữa văn hóa và công nghệ tại Trung Quốc'.
Chuyến du ngoạn ẩm thực từ Italy tới Việt Nam

Chuyến du ngoạn ẩm thực từ Italy tới Việt Nam

Tuần lễ ẩm thực Italy là sự kiện thường niên diễn ra trên toàn thế giới nhằm lan toả các giá trị mang tính bản sắc của đất nước, con người hình chiếc ủng.
Tôn vinh giá trị trường tồn của âm nhạc cổ điển

Tôn vinh giá trị trường tồn của âm nhạc cổ điển

Nhằm gắn kết và thúc đẩy giao lưu văn hóa, Hội Nhạc cổ điển Việt Nam sẽ tổ chức hai đêm hoà nhạc giao hưởng vào ngày 8 và 9/12, tại Nhà hát Hồ Gươm.
Phiên bản di động