Việt Nam và Lào rất coi trọng việc tăng cường tính thực chất và hiệu quả của hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư với quyết tâm chung là đưa quan hệ kinh tế tương xứng với quan hệ tốt đẹp về chính trị. Tuy nhiên, vẫn còn có những hạn chế, thưa Đại sứ?
Bên cạnh những kết quả tích cực là chủ yếu, có lẽ chúng ta cần nhìn rõ một số vấn đề bất cập có thể cản trở, thách thức quan hệ kinh tế Việt - Lào trong thời gian tới.
Về phía Việt Nam, một số dự án đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam tại Lào tiến độ chậm, gặp bất lợi khách quan là giá cả đầu ra xuống thấp (mủ cao su, quặng sắt, thạch cao...) buộc chủ đầu tư phải hạn chế khai thác, chế biến, thậm chí có dự án phải tạm dừng hoạt động; khả năng tài chính của một số chủ đầu tư thấp so với yêu cầu của dự án nên không có khả năng triển khai buộc phía Lào phải thu lại dự án.
Tiếp tục xu hướng đang diễn ra trong mấy năm qua, kim ngạch thương mại Việt Nam - Lào năm 2016 giảm (khoảng 20%), chủ yếu do Chính phủ Lào dừng xuất khẩu gỗ, hạn chế nhập khẩu một số mặt hàng Lào có khả năng đáp ứng được (xi măng, sắt thép) trong khi hai bên chưa tìm ra mặt hàng thay thế để trao đổi; cạnh tranh thương mại của các nước khác tại Lào cũng ngày càng gay gắt hơn...
| Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Bá Hùng. |
Các dự án sử dụng vốn ODA của Chính phủ và vốn hỗ trợ của các địa phương Việt Nam tại Lào tuy rất nhiều và chứa đựng tình cảm chí tình, chí nghĩa song thiếu tập trung, thiếu tầm cỡ (như các bạn Lào nhận xét là “thiếu chân dung”) nên hạn chế trong phát huy tính hiệu quả đối với bạn, chưa thực sự trở thành biểu tượng của quan hệ đặc biệt giữa hai nước anh em.
Về phía Lào, các Bộ, ngành triển khai thực hiện Chỉ thị 13 của Chính phủ còn chậm, số dự án được cấp phép theo diện này rất ít; một số cơ chế, chính sách của Lào chưa được thực thi nghiêm chỉnh, nhất là ở các địa phương, có những chính sách mới thắt chặt hơn; còn những vướng mắc như hợp đồng thuê đất cấp chồng lấn vùng rừng nguyên sinh, rừng bảo tồn quốc gia... tồn tại đã nhiều năm nhưng vẫn chưa có giải pháp tháo gỡ hữu hiệu.
Đại sứ đánh giá như thế nào về triển vọng quan hệ Việt – Lào năm 2017?
Ngay trong tuần đầu tiên của năm mới, lãnh đạo hai nước đã trao đổi về tình hình quan hệ song phương, nhất trí về những biện pháp lớn mà hai Đảng, hai Chính phủ cần tập trung chỉ đạo để đưa quan hệ đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt - Lào thực sự sâu sắc, thực chất, hiệu quả hơn trong năm 2017 và những năm tiếp theo. Hai Thủ tướng cũng sẽ lần đầu tiên chủ trì kỳ họp lần thứ 39 của Ủy ban Liên Chính phủ Việt - Lào, Lào - Việt thời gian tới để bảo đảm sự chỉ đạo, điều hành trực tiếp, cơ chế hợp tác quan trọng nhất giữa hai nước được kịp thời, nhanh chóng, hiệu quả và toàn diện. Đây là sự đổi mới rất tích cực, quan trọng, tạo xung lực mới cho quan hệ Việt - Lào bước sang giai đoạn phát triển sâu rộng, đạt hiệu quả cao hơn, đáp ứng đòi hỏi khách quan của tình hình, lợi ích và mong đợi của người dân.
Tôi tin rằng quan hệ hợp tác toàn diện Việt - Lào sẽ được cải thiện về chất trong năm 2017 cũng như các năm tiếp theo.
Đại sứ có thể chia sẻ cảm xúc của mình sau khi được cử sang công tác tại Lào?
Đây là lần đầu tiên tôi được cử sang công tác tại Lào sau hơn 30 năm công tác tại địa bàn khác. Tuy nhiên, đất nước và con người Lào đối với tôi không xa lạ mà rất gần gũi, thân quen. Tình cảm đối với đất nước và nhân dân Lào đã thấm vào tôi qua những trang sách trên ghế nhà trường, qua những bài hát, những câu chuyện kể từ thời chiến tranh và những nghiên cứu, chia sẻ của các đồng nghiệp... Lào là một đất nước thanh bình, tươi đẹp và người dân rất đỗi hiền hòa, chân thật. Đối với tôi, công tác tại nước bạn không khác gì như đang công tác tại nước nhà vì những tình cảm đặc biệt thân thiết, gần gũi, trân trọng và hợp tác chân tình mà các bạn Lào, từ lãnh đạo cấp cao đến các Bộ, ban, ngành và số đông cán bộ, nhân dân Lào dành cho Việt Nam.
Tuy mới sang công tác được một tháng nhưng những cuộc gặp gỡ, làm việc thường xuyên và dày đặc với các bạn Lào khiến tôi thực sự tin tưởng vào quan hệ hết sức đặc biệt giữa hai nước - mối quan hệ có một không hai, mà như Thủ tướng Chính phủ Lào Thongloun Sisoulith thường nói: “quan hệ hai nước Lào - Việt không giống ai và không ai giống”. Được sống, làm việc trong môi trường như vậy là may mắn và hạnh phúc đối với tôi.
Xin cảm ơn Đại sứ!