 |
| Quinoa được những thổ dân Inca ở vùng Andes ở Nam Mỹ trồng từ cách đây 7.000 năm và là nguồn lương thực chính của họ. |
Hạt diêm mạch (Chenopodium quinoa) được những thổ dân Inca ở vùng Andes ở Nam Mỹ trồng từ cách đây 7.000 năm và cũng là lương thực chính của cư dân tại đây.
Giống như hạt ngũ cốc và được sử dụng như ngũ cốc, nhưng quinoa lại không phải là ngũ cốc, mà thuộc họ Chénopodiacées (rau bina và củ cải đường). Hạt được bao bọc bởi một lớp màng saponin (một loại nhựa đắng khiến động vật không thích ăn) nên quinoa thực sự là thứ ngũ cốc siêu sạch vì không cần dùng các sản phẩm hóa chất trừ sâu hại. Ưu điểm của loại cây này có thể sống trong điều kiện khô cằn, hạn hán hoặc bị nhiễm mặn... Vì vậy, cây quinoa có thể phát triển tốt ở độ độ cao từ 3600-4200m như vùng Himalaya và cao nguyên phía bắc Ấn Độ.
Giàu chất dinh dưỡng
Hạt quinoa trông giống như hạt kê nhưng có màu xám, có hàm lượng protein cao nhất trong các loại hạt, cũng là hạt có hàm lượng chất dinh dưỡng tổng thể rất phong phú. Hạt quinoa chứa 9% nước, 70% glucid, 15% protein và 2,3 % lipid (oméga 3), chất xơ và nhiều khoáng chất, magné, sắt, đồng, kẽm, phosphor và vitamin B2 (riboflavin) và vitaminC. Hàm lượng glucid trong quinoa gần giống ngũ cốc, nhưng đặc biệt là chứa tất cả các acid amin thiết yếu tương đương với sữa.
Đây là thực phẩm có nguồn gốc thực vật duy nhất có đủ các axít amin cơ bản mà con người cần, giàu nguyên tố vi lượng cũng như các vitamin, nhưng không chứa gluten và dễ tiêu.
Trong tất cả các thực phẩm nguồn gốc thực vật, chỉ có hạt quinoa và đậu nành chứa tất cả các acid amin thiết yếu mà cơ thể không thể tự sản xuất được. Đặc biệt quinoa có chứa lysine, một acid amin chỉ có ở ngô và lúa mì. Vì vậy, loại hạt này khá phổ biến trong các thực đơn ăn chay để bổ sung dinh dưỡng... Bột quinoa còn được sử dụng làm bột ăn dặm cho trẻ từ 6 tháng tuổi.
Bột quinoa không có tính chất kết dính. Hương vị của hạt này cũng rất đặc biệt: thoang thoảng mùi hạt dẻ với chút mùi lúa mạch và mùi ngô non. Quinoa được dùng để chế biến các món ngọt và mặn, thay thế các loại hạt khác trong các công thức nấu ăn. Hạt quinoa và mầm quinoa thích hợp với mọi người, từ người già, trẻ em, đến bà mẹ mang thai hay các vận động viên... NASA đã sử dụng quinoa làm thức ăn cho các phi công vũ trụ. Nhiều ngôi sao Hollywood cũng thường dùng quinoa trong các bữa ăn hàng ngày.
Lợi ích sức khoẻ
Với thành phần chứa nhiều canxi và sắt hơn gạo, lúa mì hay yến mạch, chứa nhiều chất đạm và chất xơ hơn những loại hạt ngũ cốc khác, quinoa được xem như một loại thực phẩm có thể giúp ngăn ngừa các bệnh về tim mạch, cải thiện sức khỏe xương và răng. Các acid amin thiết yếu trong quinoa vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa, tham gia vào cơ chế sinh năng lượng của mọi tế bào, tham gia vào sự tăng trưởng và tái tạo mô, sản xuất nội tiết tố và hình thành hồng cầu...
Nhiều nghiên cứu cho thấy hạt quinoa có chứa nhiều loại các chất kháng viêm khác nhau. Chất saponin có trên lớp "màng đắng" ngoài cùng của hạt có khả năng gây cản trở sự hấp thụ và sử dụng các dưỡng chất quan trọng của cơ thể. Vì vậy, người ta thường rửa sạch lớp màng này trước khi chế biến hạt diêm mạch thành các món ăn.
Bảo vệ môi trường
Các nhà khoa học Peru và Brazil đã chế tạo một loại túi nhựa sinh học có khả năng tự hủy nhanh chóng từ quinoa. Đây là kết quả công trình kéo dài nhiều năm của nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Campinas ở bang Sao Paulo (Brazil). Loại bao bì mới này trong suốt hoặc có màu vàng nhạt và chịu được trọng lượng tối đa là 500gram và có thể tự hủy trong vòng 18 ngày (túi nhựa hóa dầu là 600 năm). Túi làm từ cây quinoa có thể được sử dụng để đựng các loại đồ ngọt, thực phẩm hoặc dùng để che chắn cho các loại cây nhỏ trong vườn thực vật. Mẫu túi đầu tiên ra đời cách đây 5 năm và vẫn được sử dụng tốt. Tuy nhiên, các nhà phát minh vẫn tiếp tục tìm cách tăng độ bền của loại túi này để nâng cao giá trị sử dụng.
Từ nhiều năm nay quinoa được xuất sang châu Âu và Mỹ, gần đây đã được mở rộng sang châu Á và khu vực Trung Đông. Được thế giới biết đến như một loại "thực phẩm vàng" có nhiều tính năng tuyệt vời như ngon miệng mà đầy đủ dinh dưỡng, sạch và thân thiện môi trường. Trên phương diện dinh dưỡng thì người ta có thể cho rằng hạt quinoa là một "siêu thực phẩm". Người Inca gọi hạt quinoa là "chisiya mama", theo ngôn ngữ quechua thì có nghĩa là "mẹ của các loại hạt". Ngoài việc làm thức ăn họ còn làm ra loại bia truyền thống chicha.
Trà My
