Sẵn sàng cho kỳ Hội nghị Cấp cao ASEAN cuối tháng 10

Tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, hợp tác phòng chống dịch Covid-19, tình hình Biển Đông, Myanmar là những nội dung trọng tâm tại các hội nghị trù bị cho các Hội nghị cấp cao ASEAN và Hội nghị cấp cao liên quan.

Nhằm hoàn tất chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 38 và 39 và các Cấp cao liên quan, ngày 4/10, Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN đã tổ chức trực tuyến các Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC) lần thứ 24, Hội đồng điều phối ASEAN (ACC) lần thứ 30 và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM).

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự và có nhiều đóng góp tại các Hội nghị.

Nhân dịp này, ông Vũ Hồ, Vụ trưởng Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao đã chia sẻ những điểm nhấn quan trọng tại các Hội nghị và những đóng góp của Việt Nam.

Rà soát kỹ lưỡng các trọng tâm

Theo ông Vũ Hồ, để chuẩn bị cho chuỗi Cấp cao ASEAN và các Hội nghị cấp cao liên quan sẽ diễn ra trực tuyến từ 26-28/10, các nước đã rà soát hợp tác ASEAN từ đầu năm 2021 đến nay, nhất là xây dựng Cộng đồng ASEAN, quan hệ đối ngoại, phòng chống Covid-19. Các nước cũng trao đổi thêm về các vấn đề khu vực, quốc tế cùng quan tâm.

Các Bộ trưởng đã rà soát chương trình nghị sự và chương trình hoạt động của các Cấp cao. Được biết, trong chuỗi Hội nghị lần này sẽ có 16 Hội nghị Cấp cao và khoảng 100 văn kiện dự kiến sẽ được trình Lãnh đạo các nước thông qua và ghi nhận.

Trong xây dựng Cộng đồng, các nước ASEAN đặc biệt đề cao duy trì đoàn kết và thống nhất. Các thành viên đều coi đây là yếu tố then chốt, bảo đảm thành công của tiến trình xây dựng Cộng đồng và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực.

Thảo luận về quan hệ đối ngoại, các nước nhất trí cần tiếp tục khuyến khích các đối tác đóng góp xây dựng cho mục tiêu chung là hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, tham gia hợp tác khu vực thông qua các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, góp phần xây dựng cấu trúc khu vực mở, bao trùm, minh bạch và dựa trên luật pháp quốc tế.

Hội nghị AMM thảo luận và nhất trí phương thức hợp tác giữa ASEAN với Vương quốc Anh - Đối tác đối thoại mới nhất của ASEAN; hai bên sẽ thiết lập các cơ chế Ủy ban hợp tác chung, Quan chức cao cấp và Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Anh và Brunei là nước đảm nhiệm vai trò điều phối quan hệ ASEAN với Anh giai đoạn 2021-2024.

Trong phòng, chống dịch Covid-19, các nước tiếp tục thúc đẩy hợp tác và chuẩn bị cho phục hồi hậu đại dịch. Các đại biểu thống nhất sẽ sử dụng Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 để mua vaccine phân bổ cho các nước thành viên. Đợt vaccine đầu tiên sẽ được cung cấp cho các nước thành viên vào khoảng quý IV năm 2021 hoặc quý I năm 2022.

Bên cạnh đó, các nước đã phê duyệt để trình lãnh đạo cấp cao ASEAN thông qua kế hoạch hành lang đi lại ASEAN để tạo thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa thiết yếu cũng như việc đi lại bình thường trong ASEAN.

Đồng thời, ông Vũ Hồ cho biết, tại khuôn khổ các Hội nghị, các thành viên ASEAN cùng nhau trao đổi thêm những tiến bộ đã đạt được sau Hội nghị AMM 54 tổ chức vào tháng Tám vừa qua; cập nhật, trao đổi thêm về tình hình quốc tế, đặc biệt là ảnh hưởng của cạnh tranh nước lớn đối với khu vực.

Thảo luận tình hình Biển Đông, Myanmar

Ngoài ra, theo ông Vũ Hồ, tình hình Biển Đông, Myanmar cũng được tập trung thảo luận tại các Hội nghị.

Về Biển Đông, các đại biểu nhắc lại lập trường nguyên tắc của ASEAN, nhu cầu phát huy tinh thần trách nhiệm và tiếng nói chung trong những vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực, cam kết giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, đồng thời nỗ lực thúc đẩy xây dựng lòng tin.

Ông Vũ Hồ cho biết: “Các nước cũng nhất trí sẽ cùng Trung Quốc thực hiện đầy đủ Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS, được cộng đồng quốc tế hoan nghênh, ủng hộ”.

Liên quan đến tình hình Myanmar, Bộ trưởng Ngoại giao Brunei, Đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN về Myanmar cập nhật với các nước tình hình triển khai nhiệm vụ. Các nước nhất trí cần đẩy mạnh hỗ trợ nhân đạo cho Myanmar, hoan nghênh chuyến hỗ trợ nhân đạo đầu tiên gồm các trang thiết bị y tế trị giá 1,1 triệu USD đã được chuyển tới Hội Chữ thập đỏ Myanmar ngày 15/9 vừa qua; đề nghị Myanmar phối hợp và tạo thuận lợi cho hoạt động của Đặc phái viên, trong đó có hỗ trợ các bên liên quan đối thoại, tìm giải pháp ổn định tình hình.

Đoàn kết, thống nhất là chìa khóa

Về những đóng góp của Việt Nam tại các Hội nghị, ông Vũ Hồ cho biết, tại Hội nghị AMM, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đã đánh giá cao nỗ lực của Chủ tịch Brunei nhằm duy trì hợp tác ASEAN trong giai đoạn khó khăn này, khẳng định Việt Nam đã tham gia tích cực triển khai các các ưu tiên năm 2021 và sẽ phối hợp chặt chẽ bảo đảm thành công của các Hội nghị cấp cao sắp tới.

Việt Nam hoan nghênh các kết quả đã đạt được trong xây dựng Cộng đồng, đề nghị tiếp tục tăng cường phối hợp liên ngành và liên trụ cột, nâng cao năng lực ứng phó trước các thách thức như Covid-19, biến đổi khí hậu, các vấn đề về biển, cũng như bảo đảm các dòng hành động được triển khai sẽ mang lại hiệu quả trực tiếp và thiết thực cho người dân và xã hội.

Về ứng phó Covid-19, là một trong ba nước ASEAN đang nỗ lực tự chủ nghiên cứu và sản xuất vaccine, Việt Nam đề xuất ASEAN nâng cao khả năng tự cường vaccine thông qua xây dựng chuỗi cung ứng vaccine khu vực.

Ngoài ra, Việt Nam khẳng định sẽ phối hợp với các nước thúc đẩy sớm thành lập và đưa vào vận hành Trung tâm ASEAN về Ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (ACPHEED); nhấn mạnh ASEAN cần tập trung các nỗ lực hỗ trợ các nhóm người và vùng miền chịu tác động của đại dịch Covid-19, trong đó có các tiểu vùng cũng như hỗ trợ các ngành nghề có điều kiện nhanh chóng phục hồi.

Theo ông Vũ Hồ, tại Hội nghị AMM, chia sẻ về các thách thức đang đặt ra cho ASEAN và khu vực, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho rằng, cạnh tranh ngày càng gay gắt và sâu rộng giữa các nước lớn đang tạo ra hệ lụy to lớn đối với khu vực.

Bộ trưởng nhấn mạnh, ASEAN cần theo dõi sát các diễn biến, duy trì đoàn kết, tự cường và giữ vững vai trò trung tâm và độc lập của ASEAN. Đoàn kết, thống nhất chính là chìa khóa để ASEAN duy trì vai trò trung tâm trong khu vực.

Bên cạnh đó, ông Vũ Hồ cho biết, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh phải có sự trao đổi, đối thoại dựa trên tinh thần hợp tác; lấy hòa bình, ổn định làm mục tiêu và lấy đối thoại, hợp tác làm công cụ, điều tiết tất cả các mối quan hệ trong khu vực.

Việt Nam cũng đề nghị ASEAN duy trì cách tiếp cận hài hòa, vừa giữ vững lập trường nguyên tắc, vừa khuyến khích các đối tác tham gia tích cực vào các cơ chế do ASEAN dẫn dắt để thúc đẩy đối thoại và lòng tin, cùng xử lý các quan tâm chung.