Hàn - Trung nổi sóng vì THAAD
Ngày 2/3, Tổng cục Du lịch Trung Quốc (CNTA) đã triệu tập cuộc họp với các công ty du lịch tại Bắc Kinh và chỉ thị dừng hoàn toàn việc cung cấp các dịch vụ du lịch tới Hàn Quốc. Theo đó, tất cả các đoàn khách du lịch muốn đến Hàn Quốc sẽ bị cấm mua vé máy bay và cấm xuất cảnh tới Hàn Quốc, bất kể thông qua các công ty lữ hành hay du lịch tự do. CNTA yêu cầu từ trung tuần tháng 3 này hủy bỏ các gói du lịch tới Hàn Quốc, kể cả các gói hợp đồng đặt trước.
Động thái trên được xem là một trong những biện pháp trả đũa nhằm vào các công ty du lịch Hàn Quốc sau khi Seoul đồng ý để Mỹ triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) trên lãnh thổ Hàn Quốc. Bắc Kinh chỉ trích mạnh việc triển khai THAAD trên lãnh thổ Hàn Quốc, cho rằng hệ thống này đe dọa những lợi ích chiến lược của Trung Quốc và qua đó làm tổn hại an ninh khu vực Đông Á.
| Địa điểm đặt hệ thống THAAD sẽ là Câu lạc bộ Golf Skyhill Country của Lotte. (Nguồn: Yonhap) |
Đây không phải lần đầu tiên Bắc Kinh áp dụng các biện pháp trả đũa Seoul kể từ sau khi mối quan hệ giữa hai nước trở nên căng thẳng vì Chính phủ Hàn Quốc đồng ý để Mỹ triển khai hệ thống THAAD trên lãnh thổ Hàn Quốc. Tháng 7/2016, Hàn Quốc và Mỹ đã công bố kế hoạch triển khai THAAD, theo đó việc bố trí hệ thống vũ khí này ở khu vực phía Nam Hàn Quốc sẽ được hoàn tất trong năm 2017. Kể từ cuối năm 2016, Trung Quốc đã tiến hành các biện pháp hạn chế làn sóng văn hóa của Hàn Quốc và giảm khoảng 20% lượng khách du lịch đến Hàn Quốc.
Phản ứng trước sự việc trên, ngày 5/3, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Joo Hyung-Hwan cho biết chính phủ nước này sẽ đáp trả những hành vi phân biệt đối xử của Trung Quốc nhằm vào các doanh nghiệp của Hàn Quốc, đồng thời bày tỏ "quan ngại sâu sắc" trước những hành động gần đây của chính quyền Bắc Kinh.
Phát biểu khi ở thăm Mỹ, Bộ trưởng Joo Hyung-Hwan cho biết Hàn Quốc sẽ hành động tuân thủ luật pháp quốc tế chống lại các hành động vi phạm quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) hoặc thỏa thuận thương mại tự do giữa Hàn Quốc và Trung Quốc. Bộ Thương mại Hàn Quốc sẽ bắt đầu theo sát mọi hoạt động xuất khẩu sang Trung Quốc cũng như phát hiện những thay đổi đối với các nhà xuất khẩu Hàn Quốc làm ăn buôn bán với Trung Quốc để phản ứng kịp thời với các hành động bất công (đối với các công ty Hàn Quốc).
Trong một phát biểu tương tự, Ngoại trưởng Hàn Quốc Yun Byung-se nói rằng "có vẻ" Trung Quốc đang vi phạm các quy định của WTO và các thỏa thuận song phương với Hàn Quốc.
Các tuyên bố trên của giới chức Seoul được đưa ra sau khi truyền thông Hàn Quốc ngày 2/3 vừa qua đưa tin chính phủ Trung Quốc đã chỉ đạo các công ty du lịch nước này dừng hoàn toàn việc cung cấp các dịch vụ du lịch đến Hàn Quốc. Theo đó, tất cả các đoàn khách du lịch muốn đến Hàn Quốc sẽ bị cấm mua vé máy bay và cấm xuất cảnh tới Hàn Quốc, bất kể thông qua các công ty lữ hành hay du lịch tự do. Tổng cục Du lịch Trung Quốc (CNTA) yêu cầu từ trung tuần tháng 3 này hủy bỏ các gói du lịch tới Hàn Quốc, kể cả các gói hợp đồng đặt trước.
Liên quan đến kế hoạch triển khai THAAD, tập đoàn Lotte của Hàn Quốc đã tổ chức một cuộc họp khẩn ngày 5/3 để bàn biện pháp đối phó với những động thái được cho là trả đũa của Trung Quốc nhằm vào các sản phẩm và chi nhánh của tập đoàn này sau khi Lotte ký với Chính phủ Hàn Quốc một thỏa thuận đổi đất để triển khai THAAD. Tại cuộc họp, các lãnh đạo của Lotte đã thảo luận một loạt biện pháp đối phó, trong đó có việc đề nghị chính phủ hợp tác tích cực nhằm giảm thiểu các thiệt hại không chỉ đối với Lotte mà còn đối với nhiều công ty khác của Hàn Quốc đang làm ăn tại Trung Quốc. Theo đó, Lotte đề nghị Chính phủ Hàn Quốc công bố rõ rằng tập đoàn này không tự nguyện cấp đất để triển khai THAAD mà chỉ làm như vậy theo yêu cầu của nhà nước.
Thiệt hại đến kinh tế, tác động cả khu vực
Đánh giá về tác động của lệnh cấm công dân du lịch tới Hàn Quốc của chính quyền Bắc Kinh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hàn Quốc cho biết ngành công nghiệp không khói của Hàn Quốc dự kiến chịu tác động mạnh do ngành này phụ thuộc nhiều vào lượng du khách đến từ Trung Quốc. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hàn Quốc dự báo số lượng khách du lịch Trung Quốc tới Hàn Quốc có thể giảm một nửa, đồng thời cho biết đang xem xét các biện pháp khắc phục.
Theo Tổ chức du lịch Hàn Quốc (KTO), 8,06 triệu lượt khách Trung Quốc đã tới Hàn Quốc trong năm 2016, mỗi khách chi tiêu trung bình hơn 2.000 USD. Như vậy, nếu lượng khách đến từ Trung Quốc giảm một nửa, ngành du lịch Hàn Quốc có thể thất thu hơn 9 tỷ USD. Bên cạnh đó, các nhà hàng hay cửa hàng miễn thuế cũng sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề. Năm 2016, tổng doanh thu của các cửa hàng miễn thuế là 12.270 tỷ Won (10,6 tỷ USD), trong đó 70% đến từ khách du lịch Trung Quốc.
Trong khi đó, Tập đoàn Lotte của Hàn Quốc cũng bị thiệt hại khi các quan chức ở tỉnh An Huy của Trung Quốc đã tịch thu 30 máy truyền phát thanh bị cho là “bất hợp pháp” tại một siêu thị Lotte và phạt siêu thị này 20.000 Nhân dân tệ (NDT). Tại Bắc Kinh, một siêu thị Lotte cũng đã bị phạt 44.000 NDT do quảng cáo bất hợp pháp và đáng lưu ý đây là lần đầu tiên cơ quan chức năng ở Bắc Kinh xử phạt một công ty kinh doanh nước ngoài đối với hành vi vi phạm như vậy.
Tập đoàn tài chính và bán lẻ Ruixiang có trụ sở tại tỉnh Giang Tô cũng cho đình chỉ chương trình thẻ mua sắm của tập đoàn với khoảng 50 cửa hàng Lotte ở trong tỉnh, đồng thời thông báo các sản phẩm xuất xứ từ Hàn Quốc sẽ không được bán thông qua hình thức trực tuyến của Ruixiang cũng như tại các siêu thị của tập đoàn này.
| Tác động với ngành dịch vụ Hàn Quốc từ lệnh cấm công dân du lịch tới xứ sở kim chi của chính quyền Bắc Kinh. (Nguồn: The Hankyorreh) |
Ngoài ra, một cuộc tấn công mạng sử dụng địa chỉ IP Trung Quốc cũng khiến trang tiếng Trung của Công ty bán lẻ hàng miễn thuế Lotte Duty Free bị tê liệt.
Bên cạnh những tác động đến kinh tế Hàn Quốc, các chuyên gia cho rằng những động thái trả đũa cũng rất có thể sẽ mang đến hiệu ứng ngược khiến Bắc Kinh thiệt hại đáng kể bởi Hàn Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư và thị trường nhập khẩu lớn thứ ba của Trung Quốc. Đó là chưa kể, với kinh nghiệm và bản lĩnh của một quốc gia vượt qua tổn thất và thiệt hại nặng nề của chiến tranh để vươn lên trở thành nền kinh tế lớn thứ tư châu Á, Hàn Quốc chắc chắn không phải là một “đối thủ” dễ chịu trong “cuộc chiến tranh” kinh tế với Trung Quốc.
Các nhà phân tích cho rằng, là hai nền kinh tế đầu tàu ở khu vực Đông Bắc Á nói riêng và châu Á nói chung, hợp tác kinh tế Hàn Quốc - Trung Quốc đã tạo nên một chuỗi cung ứng toàn cầu ở Ðông Bắc Á, do vậy những căng thẳng lần này không chỉ ảnh hưởng tới hai nước mà còn tác động không nhỏ tới khu vực.