Sự thật thú vị về loài tê tê

Hiện nay, do nạn buôn bán trái phép tại khu vực Nam Á, tê tê đã trở thành một trong những loài thú có vảy bị săn bắt nhiều nhất trên thế giới. Một số tư liệu cho thấy buôn lậu tê tê chiếm đến 20% lượng buôn lậu động vật hoang dã trên thị trường chợ đen thế giới

Để cứu những cá thể tê tê còn sót lại, nhiều chiến dịch đã được phát động để nâng cao nhận thức của người dân, trong đó có tổ chức SavePangolins và ứng dụng trên điện thoại thông minh có tên Roll with the Pangolins. Những chiến dịch này nhận được sự ủng hộ của Hoàng tử Anh William, Chủ tịch của tổ chức United for Wildlife (Đoàn kết vì Động vật Hoang dã).

Ngoài ra, vào năm 2012, nhà tự nhiên học người Anh David Attenborough đã chọn loài tê tê Sunda (một loài tê tê phân bố khắp khu vực Đông Nam Á) là một trong 10 loài vật mà ông muốn giải cứu khỏi nguy cơ tuyệt chủng nhất.

Vậy điều gì khiến loài tê tê trở nên đặc biệt? Dưới đây là những sự thật giúp chúng ta hiểu thêm về một trong những loài đang bị đe dọa nhất trên Trái Đất.

Chỉ có 8 loài tê tê trên thế giới

Hiện trên thế giới còn có khoảng 8 loài tê tê đang tồn tại, còn một số loài đã bị tuyệt chủng trong quá trình tiến hóa hơn 80 triệu năm qua. 4 trong số đó sinh sống tại châu Á: Trung Quốc, Malaysia, Ấn Độ và đảo Palawan (Philippines), trong khi 4 loài còn lại phân bố tại châu Phi.

Lưỡi của tê tê có thể dài hơn chiều dài cơ thể

Khi vươn ra hết cỡ, lưỡi của tê tê có thể dài tới 40cm và cuống lưỡi nằm sâu tận trong khoang ngực. Những con tê tê dùng chiếc lưỡi dính của mình để bắt côn trùng. Do loài tê tê không có răng nên chúng nghiền nát và tiêu hóa thức ăn nhờ những viên sỏi trong dạ dày.

Loài động vật có vú duy nhất trên thế giới có vảy

Bộ vảy của loài tê tê có thành phần chính là keratin, tương tự như móng tay của con người, sừng tê giác hay móng các loài chim... Bộ vảy sừng chiếm đến 20% trọng lượng của loài vật này. Những chiếc vảy rất cứng có thể bảo vệ tê tê khỏi các loài thú săn mồi. Tuy nhiên, trong y học cổ truyền Trung Quốc, người ta lại sấy khô và nướng vảy tê tê vì tin rằng chúng có thể chữa bệnh bại liệt, kích thích tăng tiết sữa cho phụ nữ... Vì lí do đó, giá của vảy tê tê trên thị trường chợ đen lên đến hơn 3.000 USD/kg.

Tê tê có nghĩa là “cuộn tròn lại”

Tê tê trong tiếng Anh là “pangolin” trong tiếng Mã Lai có nghĩa là “cuộn tròn lại”. Cái tên này xuất phát từ cơ chế phòng vệ của loài tê tê: Chúng cuộn tròn cơ thể lại thành một khối cầu khi gặp nguy hiểm. Thật không may, chính đặc điểm này khiến loài tê tê dễ bị săn bắt hơn bởi người thợ săn chẳng cần tốn sức để bắt chúng.

Sinh sống trên cây và trong hang

Với những móng vuốt cong và sắc bén, tê tê có khả năng bám vào các cành cây hay thậm chỉ có thể đào xuyên qua bê-tông. Một số loài tê tê, như loài tê tê đuôi dài châu Phi, chuyên sống trên cây. Trong khi đó, một số loài tê tê khác lại đào hang để trú ngụ. Những cái hang này lớn đến mức một người trưởng thành chui vừa.

Ăn thịt tê tê không dễ

Ngoài con người, kẻ thù chính của tê tê là sư tử, hổ và báo. Tuy nhiên, khi đối mặt với những loài vật này, tê tê chỉ cần cuộn tròn người lại. Ngay cả sư tử, với bộ hàm chắc khỏe, cũng không làm gì nổi lớp vảy cứng của tê tê.

Không ai biết tuổi thọ tê tê

Cácnhà khoa học cho rằng tê tê có thể sống đến 20 năm trong môi trường tự nhiên, bởi cá thể tê tê sống lâu nhất mà con người từng biết có thể sống đến 19 năm trong môi trường nuôi nhốt. Tuy nhiên, môi trường nuôi nhốt tù túng khiến cho loài tê tê bị căng thẳng cũng như thiếu dinh dưỡng. Do đó, các nhà khoa học vẫn chưa biết được tê tê có thể sống tối đa được bao lâu.

Tê tê cũng có nọc độc

Khi bị đe dọa, tê tê thường cuộn tròn mình lại như một quả bóng hoặc nếu cần, chúng sẽ tấn công kẻ thù bằng chiếc đuôi sắc nhọn của mình. Ngoài ra, tê tê còn có thể tiết ra một loại acid chứa chất độc từ các tuyến gần hậu môn, tương tự loài chồn hôi.

Hàng triệu cá thể tê tê đã bị buôn bán và giết hại

Theo ước tính, khoảng 100.000 con tê tê bị bắt hàng năm trên khắp châu Phi và châu Á. Hầu hết chúng được vận chuyển tới Trung Quốc và Việt Nam, nơi thịt và vảy của chúng được tiêu thụ. Vì nạn săn bắt ngày càng trở nên trầm trọng, cả 8 loài tê tê hiện nay đều có tên trong Sách Đỏ.

Tê tê có thị lực rất kém

Trong số 8 loài tê tê, chỉ có loài tê tê đuôi dài sinh sống tại Tây và Trung Phi, là hoạt động vào ban ngày, các loài còn lại sống về đêm. Vì đặc điểm này, chúng có đôi mắt rất nhỏ. Điều này có nghĩa là thị lực của loài tê tê rất kém. Do đặc điểm này, loài tê tê chủ yếu dùng chiếc lưỡi của mình đánh hơi các tổ kiến và ụ mối.

Giao phối và sinh sản khó khăn

Tê tê là loài loài dị hình lưỡng tính, có nghĩa là tê tê đực và tê tê cái có sự khác biệt rõ rệt về kích thước và cân nặng. Thông thường, tê tê đực nặng hơn tê tê cái khoảng 50%. Đặc biệt, đối với loài tê tê tại Ấn Độ, con đực có thể nặng hơn con cái tới 90%. Loài tê tê không có mùa giao phối nhất định. Ngoài ra, những cá thể tê tê thường sống đơn lẻ, do đó, những con đực hấp dẫn con cái bằng cách đánh dấu lãnh thổ của mình bằng nước tiểu và đợi con cái đến.

Không phải họ hàng của thú ăn kiến

Trước đây, các nhà khoa học cho rằng loài tê tê là một thành viên của họ Xenarthra, bao gồm các loài như thú ăn kiến, lười, thú có mai. Tuy nhiên, những chứng cứ mới đây cho thấy rằng loài tê tê có quan hệ gần gũi hơn với bộ ăn thịt, bao gồm linh cẩu, gấu và sói.