Người phát ngôn Taliban tuyên bố cuộc tấn công này nhằm mục đích trả thù cho cái chết của một số thủ lĩnh cấp cao Taliban do chính quyền Afghanistan gây ra. Sự kiện này gây ra một cú sốc tâm lý đối với người dân Afghanistan và đập tan hy vọng của họ rằng chính phủ có thể trấn áp được lực lượng khủng bố trong năm nay.
| Quân đội Afghanistan đến hiện trường vụ tấn công hôm 21/4. (Nguồn: Getty) |
Ông Javid Ahmad, một chuyên gia về Afghanistan của Viện Nghiên cứu Chiến tranh hiện đại (MWI) đưa ra quan điểm: "Các chiến thuật của Taliban đã thay đổi. Taliban thực sự hiểu được lỗ hổng của quân đội Afghanistan… Điểm yếu của bộ máy quân sự Kabul là độ nhạy cảm lớn với con số thương vong. Khi có nhiều người thiệt mạng, dù là dân thường hay binh lính, đều gây chia rẽ giữa người dân Afghanistan và chính quyền nước này cũng như gieo rắc sự chán nản, thất vọng”.
Cả Bộ trưởng và Chánh văn phòng Bộ Quốc phòng Afghanistan đều từ chức sau vụ tấn công, và 4 chỉ huy quân đội đã bị đình chỉ công tác. Trong nhiệm kỳ của họ, một số lượng lớn binh lính Afghanistan, khoảng 6.800 người, đã bị giết năm ngoái, gấp gần 3 lần số lính Mỹ tử vong trong suốt cuộc chiến. Hơn 12.000 người Afghanistan bị thương trong cùng kỳ.
Taliban đã có những bước phát triển ổn định kể từ khi Mỹ và NATO rút quân vào năm 2014. Tổ chức nổi dậy Hồi giáo này đã bị lực lượng Mỹ lật đổ năm 2001. Nhưng theo ước tính chính thức của Mỹ vào cuối tháng 1/2017, khu vực kiểm soát hoặc có ảnh hưởng của chính quyền Afghanistan đã giảm gần 15% kể từ 11/2015.
Từ tháng 3 năm nay, Taliban đã thắng thế ở phía Nam, chiếm được quận chiến lược Sangin ở tỉnh Helmand. Sau nhiều năm chiến đấu, hàng trăm lính Anh, Mỹ và Afghanistan đã thiệt mạng tại điểm chốt này. Hiện quân đội Mỹ đang kêu gọi thêm vài ngàn quân nữa để hỗ trợ 8.400 binh lính đang có mặt tại đây. Quân đội Mỹ chủ yếu huấn luyện và tư vấn cho lực lượng an ninh Afghanistan trong cuộc chiến với Taliban.
| Một tay súng Taliban. (Nguồn: Insurgentsia) |
Mặc dù có mức độ từ chức cao nhất, nhưng chính quyền Afghanistan có kế hoạch tăng gấp đôi lực lượng đặc nhiệm, từ 17.000 lên 35.000 binh sĩ. Theo báo cáo của Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (ICG) ở Brussels, các đơn vị đặc nhiệm này thực hiện đến 70% hoạt động tấn công quân sự. ICG chỉ ra rằng, "mặc dù số thương vong cao nhưng quân đội đã đẩy lùi các cuộc nổi dậy của những điểm chốt bị phiến quân tấn công... và ngăn cản Taliban chiếm thủ phủ hoặc trung tâm tỉnh".
Chuyên gia Ahmad phân tích, Taliban ngày càng tập trung khai thác những bất bình của binh lính Afghanistan. Những nguyên nhân gây ra bất bình là lãnh đạo kém, rủi ro cao và việc Taliban thường xuyên gây áp lực.
Trong một nghiên cứu được xuất bản tháng này của Viện Chiến tranh hiện đại, chuyên gia Ahmad phát hiện ra rằng các cuộc tấn công nội bộ đã trở thành chiến thuật ưa thích của Taliban từ năm 2011. Bản báo cáo cho thấy, từ năm 2007 đến nay, ít nhất 157 nhân viên của NATO - đa số là người Mỹ - và hơn 550 người Afghanistan đã chết vì các cuộc tấn công trong nội bộ và mạo danh. Trong một số tháng, số người tử vong do chiến thuật mới này còn cao hơn số tử vong trong các cuộc chiến trực tiếp với Taliban.
Việc giả mạo binh lính chính phủ đối với Taliban là tương đối dễ dàng, khi một thẻ quân nhân có thể được mua tại chợ địa phương với giá 50 xu và một bộ quân phục của quân đội Afghanistan được làm giả dễ dàng với giá 20 USD.