Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình nêu rõ: Nước ta có trữ lượng khai thác cát, sỏi khá lớn, trong đó chủ yếu là cát, sỏi lòng sông. Tính đến tháng 5/2017 cả nước có 824 mỏ cát, sỏi được cấp phép. Đến hết năm 2016, có 90 dự án nạo vét, khơi thông luồng hàng hải, đường thuỷ nội địa có tận thu sản phẩm cát được Bộ GTVT cấp phép. Các cơ quan có thẩm quyền đã cấp hơn 500 giấy phép bến bãi kinh doanh, tập kết, trung chuyển cát, hàng trăm bến bãi hoạt động tự phát.
| Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình chủ trì Hội nghị. |
“Với tình hình khai thác cát như hiện nay thì nguồn tài nguyên này ở nước ta sẽ sớm cạn kiệt và gây ra tình trạng sói mòn, sạt lở bờ sông, làm thay đổi dòng chảy tự nhiên, thất thoát tài nguyên, tác động xấu đến các công trình ven bờ, gây nguy hiểm đến tính mạng, tài sản của người dân sinh sống ở khu vực liền kề, mất an ninh trật tự, gây bức xúc trong nhân dân”, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ chỉ rõ.
Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản, chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương tăng cường quản lý hoạt động khai thác cát, sỏi. Đồng thời, tăng cường các biện pháp phòng ngừa, kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi.
Trong 3 tháng đầu năm 2017, lực lượng công an đã xử lý 2.128 vụ, bằng 48% số vụ cả năm 2016, xử lý 749 đối tượng vi phạm, bằng 25% so với tổng số đối tượng của cả năm 2016, tịch thu 26 tàu thuyền hút cát, xử phạt 13,1 tỷ đồng, bằng 31% cả năm 2016.
Bộ GTVT đã yêu cầu tạm dừng hoạt động đối với hầu hết các dự án nạo vét, khơi thông luồng hàng hải, luồng đường thuỷ nội địa tận thu sản phẩm cát để bổ sung, hoàn thiện thủ tục theo quy định của pháp luật. Tình hình khai thác cát, sỏi trái phép đã giảm đi, một số địa bàn trọng điểm đã được kiểm soát.
Tuy nhiên, hiện nay nhiều đối tượng vẫn lén lút khai thác trên các tuyến sông Hồng, sông Đà, sông Lô, sông Thái Bình, sông Lai Vu, sông Mã, sông Lam, sông Hiếu, sông Trà Khúc, sông Hương, sông Đồng Nai, sông Sài Gòn, sông Tiền, sông Hậu… Việc khai thác cát, sỏi trái phép chuyển sang khai thác vào ban đêm, ngày lễ, ngày nghỉ. Có những trường hợp “cát tặc” đã sử dụng bạo lực đe dọa, đối phó với các lực lượng chức năng, tranh giành địa bàn, phương tiện để khai thác trái phép.
| Toàn cảnh Hội nghị. |
Từ tình hình trên, Chính phủ tổ chức hội nghị này nhằm phân tích, đánh giá toàn diện, kỹ lưỡng về thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh cát, sỏi cho xây dựng, phát triển hạ tầng. Trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp thiết thực, hiệu quả về thể chế và tổ chức thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giải quyết căn bản tình hình khai thác trái phép cát, sỏi, tăng cường hiệu quả, hiệu lực thực thi chính sách, pháp luật về khai thác cát, sỏi, lập lại trật tự trong lĩnh vực này, đồng thời đề xuất giải pháp về nguồn vật liệu thay thế, phục vụ cho nhu cầu xã hội để phát triển bền vững.
Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương cho biết: Sau một năm thực hiện Kế hoạch 102 của Bộ Công an, công an các cấp đã tiến hành phối hợp tuần tra kiểm soát 8.120 lượt, phát hiện và bắt giữ xử lý 4.374 vụ với 2.917 đối tượng, số lượng phương tiện vi phạm bị thu giữ trên 1.000 phương tiện, thiết bị, thu giữ hơn 10.000 m3 cát các loại, hoàn nguyên hơn 3.600 m3. Tổng số tiền phạt nộp vào ngân sách hơn 41,7 tỷ đồng, lập hồ sơ khởi tố 2 vụ vi phạm quy định về khai thác tài nguyên.