“Thông minh” hơn
Hãng Kuka (Đức) từng sản xuất robot Titan, “cậu bé” khổng lồ vụng về với cánh tay dài và cao như hươu cao cổ. Với Titan, nâng chiếc BMW lên không trung, quay một vòng rồi đặt xuống vị trí cũ chỉ như nâng một miếng bánh, vì giới hạn khả năng của robot khỏe nhất thế giới này là nâng vật nặng đến 1 tấn.
Ấn tượng không kém là "chú lùn" Partner của hãng Toyota. Robot cao 1,4m này có thể đi lại bằng hai chân, thậm chí chạy. Kẹp chiếc đàn vĩ cầm dưới cằm, Partner có thể co ngón năm ngón tay và kéo bản Mảnh đất của Vinh quang và Hy vọng chuẩn xác.
Rõ ràng công nghiệp sản xuất robot đã tiến xa so với thời kỳ xuất hiện đầu tiên. Vào thập niên 1960, robot chỉ là những cỗ máy thô sơ không hơn không kém. Chúng vận chuyển đồ vật theo dây chuyền trong nhà máy. Đến năm 1990, robot đã trở nên giỏi giang hơn với những việc phức tạp hơn như cắt, nghiền, hàn, nối…
Với sự phát triển không ngừng của ngành tin học, robot càng "thông minh" và khéo léo hơn. Năm 2000, Honda Motor tung ra Asimo, robot hai chân biết đi đầu tiên trên thế giới. Cuối năm đó, Sony trình làng Qrio, robot chạy bộ đầu tiên. Năm 2004, Toyota giới thiệu loại robot có thể thổi kèn, cho thấy những cử động hoàn thiện của ngón tay và môi.
Được lập trình phức tạp hơn, kỹ lưỡng hơn, robot có thể nhìn, cảm nhận, di chuyển và làm việc cùng nhau. Và từ nhà máy, robot được đưa vào văn phòng và nhà riêng. Không còn xa lạ với những robot có thể hút bụi, cắt cỏ hay canh gác. Hàng nghìn robot được đưa vào quân đội để tháo dỡ bom mìn, do thám và tấn công ở Iraq và Afghanistan. Quân số của chúng giờ đã tăng đến 1 triệu "con", tập trung tại châu Âu và Nhật Bản.
Chính xác hơn
Tại Hội chợ thương mại về robot (Automatica) tại Munich (Đức) đầu tháng 6 vừa qua, các nhà tổ chức đã đưa ra thông điệp: "Robot ngày càng có nhiều chức năng hơn". Robot có thể bay, mang, vác, nói chuyện và thậm chí là làm phẫu thuật. Hội chợ đã giới thiệu Roboshaker của hãng Paal (Đức) có thể pha coctail và lau chùi sạch sẽ sau khi xong việc. Robot này có thể nhận biết nắp hộp qua camera gắn vào thân. Roboshaker mở ra triển vọng phát triển loại robot phục vụ trong các ngành lương thực và đồ uống vốn đang muốn có đội ngũ "nhân viên" làm các công việc lặp đi lặp lại dễ gây nhàm chán và khó chịu. Robot bỏ chocolate vào hộp, lựa táo, trộn salad hay cầm dao mổ gia súc mà không cần nghỉ giải lao. Robot thậm chí còn có khả năng cắt bánh mì thành các lát mỏng với độ chính xác gần như tuyệt đối...
Nhờ vào các máy cảm biến, robot bắt đầu có xúc giác! Máy cảm biến sẽ phân tích bề mặt đồ vật và xác định robot sẽ làm gì tiếp theo. Thí dụ, robot có xúc giác sẽ biết dùng cánh tay có mặt phẳng để nâng một chiếc hộp lớn đưa vào dây chuyền, còn dùng bàn tay có ngón để nhặt các vật nhỏ cho vào hộp.
Tiện lợi hơn
Một hệ thống robot lớn, phức tạp trong dây chuyền sản xuất ô tô có thể có giá hàng triệu USD, chủ yếu cho việc lắp đặt và bảo dưỡng. Nhưng nay, giá của robot ngày càng rẻ hơn. Mua robot cỡ trung bình và có khả năng xếp hàng hóa lên giá chỉ mất 50.000 USD, do chi phí lắp đặt và bảo dưỡng giảm khi robot thích nghi tốt hơn.
Các nhà sản xuất ở châu Âu đang dự định giới thiệu các loại robot nhỏ và nhẹ hơn có thể ngồi trên ghế làm việc. Xong việc, chúng sẽ được nhấc đi cất nơi khác. Ngành mộc hoặc các nhà máy cơ khí nhỏ sẽ thích loại robot này. Hay một loại robot khác có khung cứng và có các đường ống, bánh xe trượt để làm việc tại những nơi cần cắt, hàn, dán, nối… thì có thể tháo rời và vận chuyển dễ dàng.
An toàn hơn
Nếu được sử dụng rộng rãi tại văn phòng và nhà riêng, robot sẽ phải bảo đảm tính an toàn cho người sử dụng. Điều luật đầu tiên mà các nhà sản xuất đưa ra là: Không được làm con người bị thương. Một số robot “được” đối xử như "động vật hoang dã", bị nhốt trong lồng, sau một hàng rào an ninh. Khu vực robot làm việc bị cách ly và không ai được bước vào khi hệ thống đang chạy. Lý do, robot to và nặng, lại không có "mắt", cánh tay của chúng chỉ "lơ đễnh" đưa từ bên này sang bên kia là có thể giết chết người. Vì thế, các nhà sản xuất đang cố gắng lập trình để robot nhận biết nhiều hơn về môi trường xung quanh. Nếu cửa mở và có ai đó bước vào "chuồng", chúng sẽ phải biết giảm tốc độ làm việc hoặc dừng lại.
Với tiến bộ này, robot sẽ hữu ích hơn cho thợ mộc hay công nhân trong dây chuyền lắp ráp. Hãng Toyota đã sử dụng một loại robot tự động có thể nâng bảng đồng hồ nặng 50kg đặt vào chiếc xe để cho công nhân bắt vít. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tuyệt đối, robot sẽ cần phải gắn thêm nhiều quy định hơn, ví như tuân thủ mệnh lệnh của con người nhưng không mâu thuẫn với điều luật đầu tiên và phải bảo đảm sự an toàn cho chính mình.
Giống người hơn
Không còn là nhân vật của các câu chuyện khoa học viễn tưởng, robot đa chức năng đã bước vào thế giới thực và sẽ ngày càng làm được nhiều việc hơn, giống con người hơn. Mặc dù vậy, để bảo đảm tính hữu dụng, chúng sẽ mang nhiều hình dáng khác nhau. Ví dụ, robot chuyên chở người sẽ có hình dáng giống một chiếc xe lăn. Một chiếc ghế robot có thể nghe mệnh lệnh phải đi đâu và sẽ biết cách tự lái mình đi mà không đụng phải bất kỳ ai. Năm ngoái, hãng Toyota đã giới thiệu loại ghế robot hai bánh có thể giữ thăng bằng ra làm việc tại một trung tâm mua sắm của Nhật và một vài bệnh viện. Robot quản gia có thể mang vác và gọi điện thoại Care-O-Bot sắp được Viện Fraunhofer (Đức) sản xuất. Robot này có thể lấy đồ uống và đặt nó lên chiếc khay bạc.
Nhưng đừng quá tham vọng khi yêu cầu Care-O-Bot chơi vĩ cầm. Các robot, dù sao vẫn chỉ là những cỗ máy đã được lập trình. Có thể làm việc thay con người hay phục vụ con người, nhưng chúng vẫn còn nhiều hạn chế. Giống như Roboshaker không thể thay thế người phục vụ hoàn toàn khi chỉ biết mở nắp và pha cocktail. Hay Partner vẫn đang ở trong phòng nghiên cứu còn Asimo biết nhảy theo nhạc của Honda thì vẫn chưa được bán rộng rãi ra ngoài. Không chỉ vì giá cả dù thấp nhưng vẫn nằm ngoài tầm với của nhiều đối tượng có nhu cầu, mà còn vì nhiều hạn chế về kỹ thuật mà các nhà sản xuất đang cố gắng khắc phục.
Mai Anh (gt)