Thông điệp cuối năm của Tổng thống Vladimir Putin

Không chỉ là bản tổng kết một năm đầy biến động, bài phát biểu của người đứng đầu Điện Kremlin còn được giới quan sát phương Tây và châu Á xem như tuyên bố định vị chiến lược của Moscow trong giai đoạn tiếp theo của cuộc xung đột lớn nhất châu Âu kể từ Thế chiến II.

Nga tự tin về nội lực và vị thế

Trước hết, Tổng thống Putin dành nhiều thời lượng nói về tình hình kinh tế Nga, một lĩnh vực từng được phương Tây kỳ vọng sẽ suy sụp dưới sức ép trừng phạt. Theo ông, tỷ lệ thất nghiệp của Nga đã giảm xuống mức thấp kỷ lục 2,2%, dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Trung ương đạt 741 tỷ USD, trong khi thâm hụt ngân sách ở mức 2,6%.

Nhiều học giả kinh tế tại châu Á, đặc biệt ở Trung Quốc và Ấn Độ, cho rằng các số liệu này phản ánh khả năng thích nghi đáng kể của nền kinh tế Nga, nhất là trong việc tái định hướng thương mại và tài chính sang các thị trường ngoài phương Tây. Báo chí Nhật Bản và Hàn Quốc cũng lưu ý rằng việc Nga duy trì dự trữ ngoại hối lớn là yếu tố giúp Moscow có “dư địa chiến lược” trong các cuộc đàm phán.

Liên quan đến việc EU đóng băng tài sản Nga, ông Putin cảnh báo đây không chỉ là vấn đề song phương mà còn làm xói mòn niềm tin vào toàn bộ hệ thống tài chính phương Tây. Theo ông, hành động này không phải “trộm cắp bí mật” mà là “đột nhập công khai”, và hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Nhiều tờ báo tài chính châu Âu thừa nhận rằng động thái này đang khiến một số quốc gia ngoài phương Tây, đặc biệt là các nước xuất khẩu dầu mỏ, xem xét lại việc nắm giữ dự trữ bằng đồng Euro.

“Ranh giới đỏ” của Moscow

Về tình hình chiến sự, ông Putin tuyên bố quân đội Nga đang tiến công trên toàn tuyến tiếp xúc và kiểm soát nhiều khu vực then chốt. Ông cũng bình luận về chuyến thăm Kupiansk của Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky, cho rằng động thái đó của người đồng cấp Ukraine mang tính biểu tượng nhiều hơn thực chất.

Tuy nhiên, trọng tâm thông điệp của ông Putin không chỉ nằm ở chiến trường. Ông nhấn mạnh rằng Nga sẵn sàng chấm dứt xung đột bằng biện pháp hòa bình, dựa trên các nguyên tắc mà Moscow đã nêu từ giữa năm 2024. Theo ông, Ukraina trước đây từ chối đối thoại, nhưng gần đây đã xuất hiện “những dấu hiệu” cho thấy Kiev sẵn sàng thảo luận.

Một điểm đáng chú ý là đề cập đến khả năng ngừng các cuộc tấn công sâu để tạo điều kiện tổ chức bầu cử tại Ukraina. Ông Putin cho rằng chính quyền Kiev hiện thiếu tính hợp hiến và bầu cử là điều kiện cần để hợp pháp hóa quyền lực. Theo ông, Moscow sẵn sàng cân nhắc các biện pháp đảm bảo an ninh cho bầu cử, bao gồm việc kiềm chế tấn công trong ngày bỏ phiếu.

Nhiều nhà phân tích phương Tây đánh giá đây là thông điệp “mở cửa có điều kiện”, cho thấy Nga muốn chuyển thế chủ động quân sự thành lợi thế chính trị – ngoại giao.

Mỹ, châu Âu và vai trò của Tổng thống Trump

Một trong những điểm gây chú ý lớn là cách ông Putin nói về Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông khẳng định ông Trump đang nỗ lực “nghiêm túc và chân thành” để chấm dứt xung đột, đồng thời cho biết Moscow về cơ bản đã đồng ý với các đề xuất do ông Trump đưa ra tại cuộc gặp ở Alaska (Anchorage).

Theo giới quan sát Mỹ, phát biểu này phản ánh sự khác biệt rõ rệt giữa Washington dưới thời ông Trump và lập trường cứng rắn của nhiều nước châu Âu. Trong khi đó, một số học giả tại Mỹ nhận định ông Trump có thể đang tìm kiếm một “thỏa thuận lớn” với Nga, trong khi EU lại bị mắc kẹt trong chính sách ủng hộ Ukraina đến cùng, dù chi phí ngày càng tăng và sự đồng thuận nội khối suy giảm.

Ông Putin cũng thẳng thắn chỉ trích châu Âu “sa vào vết xe đổ”, khó thay đổi hướng đi, thậm chí sẵn sàng đối đầu cả với Tổng thống Mỹ. Những nhận xét này được báo chí Đức và Pháp diễn giải như dấu hiệu cho thấy quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang chịu sức ép chưa từng có kể từ sau Chiến tranh Lạnh.

Về NATO, Tổng thống Nga đặt câu hỏi về việc khối này chuẩn bị cho một cuộc đối đầu với Nga trong khi chiến lược an ninh mới của Mỹ không coi Nga là kẻ thù. Ông cảnh báo rằng bất kỳ nỗ lực phong tỏa Kaliningrad nào cũng có thể dẫn đến leo thang nghiêm trọng.

Các chuyên gia an ninh tại châu Á nhìn nhận đây là lời nhắc nhở về “ranh giới đỏ” của Nga, đồng thời phản ánh sự bất ổn trong kiến trúc an ninh châu Âu hiện nay – nơi Mỹ, NATO và EU không còn hoàn toàn đồng thuận về mục tiêu và phương thức hành động.

Triển vọng hòa bình: cơ hội mong manh nhưng chưa khép lại

Kết thúc bài phát biểu, ông Putin bày tỏ mong muốn Nga sẽ sống trong hòa bình, thịnh vượng trong hàng trăm năm tới, xây dựng quan hệ quốc tế dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau. Ông nhấn mạnh rằng sẽ không có “chiến dịch quân sự đặc biệt” nào nữa nếu Nga không bị lừa dối và nếu các lợi ích an ninh cốt lõi của nước này được tôn trọng.

Giới phân tích quốc tế cho rằng triển vọng hòa bình tại Ukraina trong năm tới vẫn rất mong manh. Dù Nga và Mỹ dưới thời ông Trump có dấu hiệu tìm kiếm thỏa hiệp, khoảng cách lập trường giữa Nga, Ukraina và các nước EU vẫn còn sâu sắc. Tuy nhiên, việc cả Moscow lẫn Washington đều công khai nói về đàm phán cho thấy cánh cửa ngoại giao chưa hoàn toàn khép lại.

Như nhiều bình luận trên báo chí châu Á nhận xét, năm 2025 khép lại với một thế giới chưa yên ổn, nhưng ít nhất đã xuất hiện những tín hiệu cho thấy chiến tranh không còn là lựa chọn duy nhất được đặt lên bàn.