Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá, năm 2015 cũng như cả giai đoạn 2011-2015, ngoài những khó khăn chung của nền kinh tế, ngành nông nghiệp còn phải chịu tác động tiêu cực do thời tiết cực đoan và khó khăn trong xuất khẩu nông sản sản do giá nông sản xuống ở mức thấp và bị cạnh tranh khốc liệt, song nhờ sự nỗ lực phấn đấu, ngành nông nghiệp vẫn duy trì được tăng trưởng và đạt được kết quả khá toàn diện, góp phần quan trọng thực hiện được mục tiêu tổng quát đã đề ra và trong khó khăn của nền kinh tế, ngành nông nghiệp luôn là bệ đỡ, giá đỡ cho sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội. Biểu dương và đánh giá cao sự nỗ lực phấn đấu, những kết quả khá toàn diện mà ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn đã đạt được trong năm 2015 và giai đoạn 2011-2015, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của cả nước, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng mong muốn ngành nông nghiệp tiếp tục phát huy những thành tích, kết quả đạt được, những kinh nghiệm tốt, các cách làm hay, sáng tạo; đồng thời sa rức khắc phục những hạn chế, yếu kém còn tồn tại để phấn đấu đạt kết quả cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ được đề ra trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn, cải thiện đời sống người dân.
Trên tinh thần này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chỉ ra 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp mà Bộ và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần tập trung triển khai thực hiện trong năm 2016 cũng như trong những năm tới.
Thứ nhất là đặc biệt quan tâm đến cập nhật, bổ sung, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, luật pháp để nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước để phát triển mạnh hơn, tốt hơn, hiệu quả hơn trong lĩnh vực phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn, cải thiện đời sống người nông dân. Từng lĩnh vực đều phải rà soát lại để thấy phải có cơ chế, chính sách gì để người nông dân, doanh nghiệp phát triển tốt hơn, hiệu quả hơn và với tinh thần không chỉ tạo thuận lợi tốt nhất mà còn hỗ trợ người nông dân, doanh nghiệp phát triển. Phải rà soát, cập nhật lại chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển, các đề án tái cơ cấu để làm sao phù hợp với cơ chế thị trường, năng động hội nhập; đồng thời tập trung triển khai thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm sai phạm liên quan đến hoạt động thuộc ngành
Thứ hai là tiếp tục tập trung chỉ đạo quyết liệt tái cơ cấu ngành nông nghiệp với mục tiêu là nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh, nâng cao thu nhập của người nông dân. Trong tái cơ cấu, cần đặc biệt quan tâm xây dựng các cơ chế, chính sách để tạo điều kiện thuận lợi đưa khoa học-công nghệ, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, nhất là các khâu giống, quy trình sản xuất, canh tác, chế biến, bảo quản sản phẩm...; đồng thời cần phải thực hiện tốt công tác bảo vệ thị trường trong nước, bảo vệ người sản xuất bằng những biện pháp phù hợp với thông lệ cũng như các cam kết quốc tế; rà soát, nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất đa dạng để sản xuất hàng hóa quy mô lớn, có chất lượng cao, hiệu quả cao trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh; quan tâm tập trung cho tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước thuộc ngành, trong đó có tái cơ cấu các nông lâm trường quốc doanh theo hướng hiệu quả hơn, chất lượng cao hơn, tốt hơn. Trong tái cơ cấu nông lập trường phải lên phương án, đề án cụ thể để tổ chức lại từng nông lâm trường một, không thể kêu gọi chung chung.
Thứ ba là tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, trong đó đặc biệt quan tâm tập trung vào tái cơ cấu sản xuất, tăng thu nhập cho người nông dân; sử dụng có hiệu quả nguồn lực nhà nước và huy động có hiệu quả nguồn lực từ ngoài xã hội để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn; quan tâm xây dựng các cơ chế, chính sách để khuyến khích doanh nghiệp về đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh ở khu vực nông thôn, qua đó góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao đời sống của người dân nông thôn.
Thứ tư là tập trung chỉ đạo, quản lý tốt vật tư nông nghiệp, gắn với đó là công tác bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm; phải thực sự tạo chuyển biến rõ nét đối với công tác này trong năm 2016.
Thứ năm là ngành nông nghiệp phải đặc biệt quan tâm đến việc chủ động xây dựng kế hoạch phòng tránh thiên tai; hỗ trợ người dân khắc phục khó khăn do thiên tai, thời tiết; triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp về ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng; củng cố và phát triển hệ thống thủy lợi; bảo vệ và sử dụng hiệu quả, bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Báo cáo do Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát trình bày tại Hội nghị cho thấy, năm 2015, trong bối cảnh chịu nhiều tác động bất lợi của thời tiết, khí hậu và thị trường tiêu thụ, song ngành nông nghiệp đã vượt qua khó khăn, thách thức, đối phó kịp thời có hiệu quả với các diễn biến bất thường của thời tiết; tích cực triển khai thực hiện tái cơ cấu ngành trên tất cả các lĩnh vực và đạt được kết quả tích cực trên các mặt công tác. Tốc độ tăng trưởng toàn ngành đạt 2,41%; giá trị sản xuất (theo giá cố định 2010) tăng 2,62%, trong đó, nông nghiệp tăng 2,28%, lâm nghiệp tăng 7,92%, thuỷ sản tăng 3,06%. Bình quân cả giai đoạn 2011-2015, tốc độ tăng trưởng đạt 3,13%, vượt mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI đề ra (từ 2,6 - 3%). Chất lượng tăng trưởng tiếp tục được cải thiện, tỷ trọng giá trị gia tăng trong tổng giá trị sản xuất ngành đã tăng từ 57% năm 2010 lên 64,7% năm 2013, 67,8% năm 2014 và dự kiến khoảng 68% năm 2015; năng suất lao động xã hội ngành nông lâm thủy sản tăng 1,9 lần từ 16,3 triệu đồng năm 2010 lên khoảng 31 triệu đồng năm 2015. Giá trị sản phẩm thu được trên 1 ha đất trồng trọt đã tăng từ 54,6 triệu đồng/ha năm 2010 lên 79,3 triệu đồng/ha năm 2014 và khoảng 82-83 triệu đồng/ha năm 2015; 1 ha mặt nước nuôi trồng thủy sản tăng từ 103,8 triệu đồng/ha lên 177,4 triệu đồng/ha, năm 2014 và khoảng 183 triệu đồng/ha năm 2015. Thu nhập của người dân nông thôn năm 2015 tăng khoảng 2 lần so với năm 2010, đạt mục tiêu của Nghị quyết Đại hội Đảng XI đề ra. Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới tiếp tục được đẩy mạnh làm thay đổi rõ rệt bộ mặt nhiều vùng nông thôn, góp phần tích cực xóa đói giảm nghèo, nâng cao thu nhập và đời sống dân cư nông thôn. Nhiều địa phương đã tạo được chuyển biến rõ nét trong việc lựa chọn cây, con chủ lực để tập trung đầu tư phát triển; tổ chức liên kết theo chuỗi giá trị từ sản xuất nguyên liệu, đến chế biến và tiêu thụ với quy mô lớn hơn; đã chú trọng quy hoạch và phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Tỷ lệ và tốc độ cơ giới hóa sản xuất đã tăng nhanh, giảm được khá nhiều tổn thất và chi phí. Cùng với đó, hệ thống thủy lợi, đê điều tiếp tục được đầu tư, phát triển theo hướng đa mục tiêu và tăng cường năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu; kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp tiếp tục được nâng cấp và hiện đại hóa; công tác quản lý chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm đã được quan tâm chỉ đạo; hoạt động hợp tác quốc tế được tăng cường; tham gia tích cực đàm phán và tổ chức thực hiện các Hiệp định thương mại và tháo gỡ rào cản, phát triển thị trường. “Tổng thể cả giai đoạn 2011-2015, trong bối cảnh chung có nhiều khó khăn nhưng ngành nông nghiệp vẫn đạt được mục tiêu duy trì tăng trưởng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về lương thực, thực phẩm cho tiêu dùng trong nước và tăng cường xuất khẩu; nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống dân cư nông thôn, sử dụng và bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững”, Bộ trưởng Cao Đức Phát khẳng định.
Về Kế hoạch phát triển nông nghiệp, nông thôn năm 2016 và 5 năm 2016-2020, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho hay, mục tiêu tổng quát được xác định là: “Xây dựng nền nông nghiệp phát triển toàn diện theo hướng hiện đại, sản xuất hàng hóa lớn, giá trị gia tăng cao, bền vững, đáp ứng nhu cầu đa dạng trong nước và thúc đẩy xuất khẩu; đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới, nâng cao nhanh thu nhập và cải thiện đời sống của dân cư nông thôn; quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường sinh thái, góp phần đảm bảo an ninh quốc phòng”. Một số chỉ tiêu cụ thể được xác định cho kế hoạch năm 2016 và 5 năm 2016-2020 là: tốc độ tăng trưởng nông lâm thủy sản cho chỉ tiêu kế hoạch 2016 là 3% và kế hoạch 2016-2020 từ 2,5-3%; tỷ lệ hộ nghèo nông thôn cho chỉ tiêu kế hoạch 2016 là 7,5% và kế hoạch 2016-2020 giảm bình quân 2%/năm; tỷ lệ xã đạt 19 tiêu chí nông thôn mới cho chỉ tiêu kế hoạch 2016 là từ 23-25% và kế hoạch 2016-2020 là 50%;…