Thủ tướng Phạm Minh Chính khai trương Cơ sở dữ liệu quốc gia về điều ước quốc tế của Bộ Ngoại giao: Bước chuyển từ tư duy quản lý sang phục vụ

Chiều ngày 29/12, tại Hội nghị Tổng kết công tác ngành Ngoại giao năm 2025, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 của Bộ Ngoại giao, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung và Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới đã bấm nút khai trương Cơ sở dữ liệu quốc gia về điều ước quốc tế.

Nhân dịp này, Báo TG&VN đã có dịp phỏng vấn ông Trần Lê Phương, Phó Vụ trưởng Vụ Luật pháp và Điều ước quốc tế, Bộ Ngoại giao, đơn vị chủ trì xây dựng Cơ sở dữ liệu.

Cơ sở dữ liệu quốc gia về điều ước quốc tế đã chính thức được khai trương và đưa vào sử dụng từ hôm nay. Xin ông chia sẻ cảm nghĩ về ý nghĩa của sự kiện này?

Đây là sự kiện có ý nghĩa rất quan trọng, là bước đi cụ thể chuyển đổi tư duy từ quản lý sang phục vụ.

Chỉ thị số 56-CT/TW ngày 24/12/2025 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác ký kết, thực hiện các cam kết quốc tế đã chỉ rõ cam kết quốc tế là kết quả của hoạt động đối ngoại và công cụ quan trọng để mở rộng, tăng cường quan hệ với các nước và đối tác, tham gia sâu rộng vào tiến trình hội nhập quốc tế, khu vực, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển của đất nước, nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam.

Để nâng cao khả năng thực hiện và tận dụng các cam kết quốc tế, cần ứng dụng khoa học, công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác quản lý, theo dõi, thống kê; thực hiện tốt công tác lưu trữ, hệ thống hoá thông qua việc xây dựng cơ sở dữ liệu về các cam kết quốc tế; đồng thời cũng phải phổ biến, bảo đảm việc tiếp cận rộng rãi của các bộ, ngành, địa phương và đặc biệt là người dân và doanh nghiệp đối với các cam kết quốc tế.

Điều ước quốc tế là bộ phận cấu thành lớn nhất và quan trọng nhất của các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Lâu nay, trên cơ sở quy định của Luật Điều ước quốc tế năm 2016, Bộ Ngoại giao đã chủ trì xây dựng và vận hành Cơ sở dữ liệu về điều ước quốc tế của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, cơ sở dữ liệu này mới chỉ dừng ở phạm vi phục vụ công tác quản lý nhà nước về điều ước quốc tế của Bộ Ngoại giao.

Như vậy, việc khai trương và vận hành Cơ sở dữ liệu hôm nay chính là bước tiến quan trọng trong ứng dụng khoa học công nghệ và thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về điều ước quốc tế để phục vụ phát triển. Trước hết, đây là việc thực hiện tốt hơn nữa quy định của Luật Điều ước quốc tế; góp phần thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số của các Nghị quyết chiến lược về phát triển đất nước mà Bộ Chính trị đã ban hành trong thời gian và cụ thể nhất là Chỉ thị số 56 của Ban Bí thư như nêu trên.

Và không kém phần quan trọng là cơ sở dữ liệu quốc gia này sẽ giúp cung cấp nguồn thông tin đầy đủ, phục vụ công tác tham mưu, hoạch định chính sách, xây dựng pháp luật, đặc biệt là hỗ trợ đánh giá tính tương thích giữa pháp luật trong nước và điều ước quốc tế, đồng thời tạo thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức, người dân và doanh nghiệp trong tra cứu, khai thác thông tin.

Cơ sở dữ liệu đã được xây dựng công phu và hướng tới phục vụ người dân, doanh nghiệp. Ông có thể cho biết người dùng có thể khai thác những gì từ Cơ sở dữ liệu?

Như tôi đã nêu trên, trong thời gian qua cơ sở dữ liệu điều ước quốc tế của Bộ Ngoại giao chỉ dừng ở phạm vi phục vụ công tác quản lý nhà nước về điều ước quốc tế của Bộ Ngoại giao. Song rất phấn khởi là Cơ sở dữ liệu mới đã được phát triển và bao gồm cấu phần công khai bên cạnh cấu phần quản lý nội bộ.

Cấu phần quản lý nội bộ được nâng cấp, mở rộng từ cơ sở dữ liệu trước đây nhằm phục vụ tốt hơn công tác quản lý nhà nước về điều ước quốc tế do Bộ Ngoại giao thực hiện.

Lần đầu tiên, hệ thống được xây dựng theo hướng ứng dụng công nghệ hỗ trợ nhận diện nội dung văn bản và gợi ý thông tin cần nhập trong quá trình xử lý hồ sơ.

Cách tiếp cận này góp phần đổi mới phương thức nhập và quản lý dữ liệu, giảm bớt các thao tác thủ công trước đây. Công việc được thực hiện nhanh hơn và bảo đảm độ chính xác cao hơn, qua đó nâng cao hiệu quả và chất lượng công tác nhập liệu, quản lý. Đây là bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ để hỗ trợ công tác chuyên môn trong lĩnh vực điều ước quốc tế.

Cấu phần công khai là Website Cơ sở dữ liệu Điều ước quốc tế của Bộ Ngoại giao tại địa chỉ https://treaty.mofa.gov.vn Website là nguồn thông tin và hướng dẫn thống nhất về các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, hỗ trợ người dùng tra cứu, tìm hiểu thông tin một cách thuận tiện, tải về văn bản điều ước quốc tế và một số văn bản liên quan tới điều ước đó.

Các thông tin công khai về điều ước quốc tế được đăng tải đầy đủ, với chức năng tra cứu linh hoạt theo nhiều tiêu chí như tên điều ước, lĩnh vực, đối tác ký kết, thời điểm ký kết hoặc thời điểm điều ước có hiệu lực… Website được xây dựng bằng hai ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Anh, đáp ứng nhu cầu sử dụng của cả người dùng trong nước và quốc tế.

Bên cạnh đó, website cung cấp hướng dẫn có hệ thống về quy trình ký kết điều ước quốc tế của Việt Nam, bao gồm các văn bản pháp luật liên quan, sơ đồ minh họa quy trình và các điều khoản mẫu cho những quy định thường gặp trong các điều ước quốc tế. Website còn giới thiệu tài liệu tham khảo về thực tiễn ký kết điều ước quốc tế của một số quốc gia, cùng các liên kết tới những cơ sở dữ liệu liên quan trong nước và quốc tế, phục vụ nhu cầu tra cứu và nghiên cứu chuyên sâu.

Người dùng cũng có thể phản hồi, gửi ý kiến hoặc yêu cầu tới Bộ Ngoại giao thông qua website này.

Xin ông cho biết, trong thời gian tới Bộ Ngoại giao sẽ vận hành Cơ sở dữ liệu này như thế nào?

Chúng tôi vui mừng với kết quả đến ngày hôm nay, song cũng xác định rõ chưa thể hài lòng hay dừng lại mà cần tiếp tục làm tốt hơn nữa.

Hiện nay, website được cập nhật tổng cộng 207 điều ước quốc tế gồm: 164 điều ước quốc tế song phương và 43 điều ước quốc tế đa phương mà Việt Nam đã ký kết trong giai đoạn nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng.

Như vậy, trước hết trong thời gian tới, Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục làm sạch và làm giàu thêm cơ sở dữ liệu điều ước quốc tế, cập nhật đầy đủ các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Đồng thời, sẽ tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, trong việc quản lý, vận hành và khai thác cơ sở dữ liệu. Điều này sẽ cần nghiên cứu, thực hiện đồng bộ với các cơ sở dữ liệu khác mà Bộ Ngoại giao xây dựng, quản lý. Song tôi cho rằng, có thể nghĩ tới việc ứng dụng AI để phát triển các công cụ cho phép người dùng tương tác trực tiếp với các cơ sở dữ liệu này và các nguồn thông tin, dữ liệu có liên quan khác trên môi trường mạng để phục vụ những yêu cầu, công việc rất cụ thể.

Đối với lĩnh vực điều ước quốc tế, đó có thể là những công việc như rà soát, đánh giá tính tương thích điều ước quốc tế và pháp luật trong nước; giải đáp thắc mắc, tư vấn về công tác ký kết, thực hiện điều ước quốc tế.

Điều này sẽ giúp nâng cao hơn nữa giá trị sử dụng cơ sở dữ liệu đối với các Bộ ngành, người dân và doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ, góp phần thiết thực hơn nữa vào sự phát triển của đất nước.

Trân trọng cảm ơn ông!