Thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Liên bang Nga

Đây là chuyến thăm chính thức Liên bang Nga lần đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân trên cương vị Chủ tịch Quốc hội Việt Nam.

Chuyến thăm nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Liên bang Nga, tiếp nối kết quả chuyến thăm Liên bang Nga của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 9/2018) đồng thời, cụ thể hóa các Thỏa thuận hợp tác giữa cơ quan lập pháp hai nước về hợp tác nghị viện.

Quan hệ chính trị Việt-Nga không ngừng được củng cố

Ngày 30/1/1950, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Ngày 16/6/1994, Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Nga đã được ký kết, đặt nền móng, cơ sở pháp lý cho quan hệ trong giai đoạn phát triển mới.

Ngày 1/3/2001, Việt Nam và Liên bang Nga Nga ký Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác chiến lược. Ngày 27/7/2012, Việt Nam và Liên bang Nga ra Tuyên bố chung về tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện. Việt Nam-Liên bang Nga tổ chức Năm chéo Việt-Nga năm 2019 và 2020, nhân 25 năm ký kết Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị (1994-2019) và 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1950-2020).

Quan hệ chính trị Việt-Nga có độ tin cậy cao và không ngừng được củng cố. Trao đổi đoàn cấp cao diễn ra thường xuyên, tạo động lực mạnh mẽ cho việc phát triển quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.

Hợp tác an ninh-quốc phòng được đẩy mạnh, Việt Nam và Liên bang Nga duy trì Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kỹ thuật quân sự cấp Thứ trưởng Bộ Quốc phòng. Liên bang Nga là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực kỹ thuật quân sự, với việc tiếp tục cung cấp các vũ khí và khí tài cho Việt Nam.

Hai bên đã tiến hành Đối thoại chiến lược Quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng lần thứ nhất vào tháng 12/2013, lần thứ hai vào tháng 3/2016, lần thứ ba vào tháng 11/2017 và lần thứ tư vào tháng 12/2018.

Hai bên duy trì nhiều cơ chế phối hợp và đối thoại như Đối thoại chiến lược Ngoại giao-Quốc phòng-An ninh thường niên cấp Thứ trưởng thường trực Ngoại giao; Đối thoại chiến lược Quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng… Ngoài ra, hai bên tiến hành tham vấn chính trị thường kỳ cấp Thứ trưởng Ngoại giao và cấp Cục, Vụ trong khuôn khổ hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao.

Hai bên đồng quan điểm về nhiều vấn đề quốc tế và khu vực, phối hợp chặt chẽ, ủng hộ nhau trên các diễn đàn quốc tế. Liên bang Nga ủng hộ lập trường của Việt Nam về giải quyết tranh chấp tại Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC), sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên tại Biển Đông (COC).

Tăng cường hợp tác nhiều mặt

Hai nước duy trì cơ chế Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế-thương mại và khoa học-kỹ thuật, thành lập từ năm 1992 và được nâng cấp lên cấp Phó Thủ tướng từ năm 2011. Ủy ban liên Chính phủ họp thường niên, gần đây nhất tháng 10/2018 đã diễn ra Khóa họp lần thứ 21 tại Moskva.

Việt Nam và các nước Liên minh Kinh tế Á-Âu, mà Liên bang Nga là thành viên, đã chính thức ký Hiệp định Thương mại tự do vào ngày 29/5/2015, có hiệu lực từ ngày 5/10/2016.

Trao đổi thương mại phát triển tích cực, năm 2018 đạt 4,5 tỷ USD, tăng 28,5% so với năm 2017; trong 9 tháng năm 2019 đạt 3,4 tỷ USD. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Nga gồm điện thoại, may mặc, nông, thủy, hải sản các loại... Các mặt hàng nhập khẩu chính gồm xăng dầu, sắt thép, phân bón, máy móc, thiết bị các loại...

Tính đến tháng 2/2019, Liên bang Nga đứng thứ 24 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 127 dự án và tổng số vốn đăng ký trên 950 triệu USD. Đầu tư của Nga tập trung chủ yếu vào lĩnh vực khai khoáng, dầu khí, công nghiệp chế biến, chế tạo...

Việt Nam có hơn 20 dự án đầu tư sang Nga với tổng vốn gần 3 tỷ USD, chủ yếu của các dự án: Liên doanh dầu khí Rusvietpetro; Trung tâm Văn hóa-Thương mại Hà Nội – Moskva; Chăn nuôi bò sữa và nông nghiệp của Tập đoàn TH.

Năng lượng là lĩnh vực hợp tác truyền thống chiến lược, hiệu quả, đem lại nguồn thu đáng kể cho ngân sách Việt Nam và Liên bang Nga. Bên cạnh việc tiếp tục hợp tác trong khuôn khổ Xí nghiệp liên doanh Vietsovpetro đến năm 2030, các Tập đoàn dầu khí lớn của Nga như: Gazprom và Rosneft đang triển khai nhiều dự án tại thềm lục địa Việt Nam, bao gồm tại các khu vực xa bờ.

Tại Nga, Liên doanh Dầu khí Rusvietpetro đang triển khai dự án khai thác dầu khí tại Khu tự trị Nhenhétxki. Ngoài ra, các doanh nghiệp dầu khi hai nước đang xem xét, mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới như nhập khẩu khí hóa lỏng, sản xuất nhiên liệu động cơ...

Các hoạt động giao lưu văn hóa được tổ chức thường xuyên, góp phần tăng cường hiểu biết, hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam-Liên bang Nga. Hai bên tổ chức thường niên và luân phiên Những Ngày Văn hóa tại Việt Nam và Liên bang Nga. Nga tiếp tục là một trong 10 thị trường tăng trưởng hàng đầu về du lịch ở Việt Nam.

Trước đây, Liên Xô đã giúp Việt Nam đào tạo gần 40 nghìn cán bộ và chuyên gia giỏi thuộc nhiều chuyên ngành khác nhau. Hiện nay, Liên bang Nga tiếp tục hỗ trợ Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực. Hiện có khoảng hơn 5.000 sinh viên Việt Nam du học tại Nga.

Hợp tác khoa học-công nghệ tiếp tục được duy trì. Hai nước đã thực hiện gần 60 dự án nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Hợp tác nghiên cứu khoa học trong khuôn khổ Trung tâm Nhiệt đới tại Việt Nam mang lại nhiều kết quả tích cực. Hai bên đang triển khai dự án Trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân.

Hợp tác địa phương tiếp tục được duy trì, tăng cường thông qua trao đổi đoàn và ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác.

Nhiều địa phương hai nước đã thiết lập quan hệ hợp tác với nhau, đặc biệt giữa Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Moskva, Saint Petersburg. Tháng 11/2013, Trung tâm Văn hóa-Thương mại Hà Nội được khai trương tại Moscow…

Số người Việt Nam định cư nhập quốc tịch Nga không nhiều, chỉ khoảng 1%. Cộng đồng người Việt Nam tại Nga có những đóng góp đáng kể cho đất nước, luôn đi đầu trong các hoạt động từ thiện.

Tại Liên bang Nga, các tổ chức của người Việt đã được thành lập như Hội người Việt Nam tại Liên bang Nga, Hội doanh nghiệp, Hội Cựu chiến binh, Hội sinh viên tại Moskva , Hội Văn học Nghệ thuật, Hội Khoa học Kỹ thuật, Hội Y Dược, Hội võ thuật, các Hội đồng hương.

Quan hệ nghị viện tốt đẹp

Quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Liên bang, Liên bang Nga phát triển tốt đẹp. Hai bên duy trì thường xuyên nhiều hoạt động trao đổi đoàn cấp cao, tạo động lực mạnh mẽ cho việc phát triển quan hệ hợp tác giữa hai Quốc hội, qua đó góp phần tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.

Nhân chuyến thăm chính thức Liên bang Nga tháng 4/2009, Chủ tịch Quốc hội khóa XII Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Sergey M. Mironov đã ký thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Hội đồng Liên bang, Quốc hội Liên bang Nga.

Tháng 11/2012, Chủ tịch Hội đồng Liên bang, bà Valentina I. Matvienco, thăm chính thức Việt Nam và cùng với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng ký Thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Hội đồng Liên bang, Quốc hội Liên bang Nga, trên cơ sở kế thừa nội dung, kết quả đạt được trong triển khai Thỏa thuận ký năm 2009 và phù hợp bối cảnh tình hình mới của quan hệ hai nước.

Tháng 3/2013, nhân chuyến thăm chính thức Liên bang Nga của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Quốc hội Việt Nam và Đuma Quốc gia Nga đã ký Thỏa thuận về hợp tác liên nghị viện.

Cùng với Thỏa thuận hợp tác đã ký với Hội đồng Liên bang, việc Quốc hội Việt Nam ký Thỏa thuận về hợp tác liên nghị viện với Đuma Quốc gia Nga tạo khuôn khổ pháp lý đầy đủ, chiều sâu, thực chất cho hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và hai Viện của Quốc hội Liên bang, Liên bang Nga, góp phần tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.

Hàng năm, cơ quan lập pháp hai nước duy trì trao đổi thông tin, thông báo kế hoạch trao đổi đoàn và các hoạt động song phương khác ngay từ đầu năm cho bên đón tiếp. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho triển khai tổ chức của mỗi bên.

Năm 2012, sau khi ký Thỏa thuận hợp tác, Lãnh đạo Quốc hội Việt Nam và Hội đồng Liên bang thống nhất giao các Nhóm nghị sỹ hữu nghị song phương xây dựng, theo dõi triển khai kế hoạch cụ thể hợp tác nghị viện từng năm.

Hiện nay, để triển khai Thỏa thuận về hợp tác liên nghị viện giữa Quốc hội Việt Nam và Đuma Quốc gia Nga ký tháng 3/2013, Kế hoạch hợp tác giai đoạn 2014-2016 đang được hai Nhóm Nghị sỹ hữu nghị tích cực trao đổi, thống nhất và tiến hành ký kết trong thời gian tới.

Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam tháng 12/2018, Chủ tịch Đuma Quốc gia Nga V.Volodin đã cùng Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân ký Thỏa thuận giữa Quốc hội Việt Nam và Liên bang Nga về việc thành lập Ủy ban hợp tác Liên nghị viện giữa Quốc hội Việt Nam-Đuma Quốc gia Liên bang Nga.

Tại các diễn đàn khu vực, quốc tế, hai bên có đồng quan điểm về các vấn đề quốc tế, đã tích cực và thường xuyên phối hợp, tham vấn, trao đổi ý kiến tại các diễn đàn quốc tế, khu vực.