| Cuộc hội ngộ giữa Tiki và Sendo đánh dấu sự phát triển của ngành TMĐT Việt Nam theo xu hướng mới. (Ảnh: Bảo Lan) |
Xu hướng toàn cầu hóa
Nhận định về xu hướng TMĐT tại Hội thảo “Doanh nghiệp hậu Covid-19: Nền kinh tế liên minh tạo sức bật phát triển”, Phó Chủ tịch Hiệp hội TMĐT (Vecom) Nguyễn Ngọc Dũng cho rằng, lĩnh vực TMĐT tại Việt Nam đã và đang tăng trưởng với tốc độ từ 30-35%. Có thể thấy rõ nhất khi ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, con số trên đã tăng cao và tiệm cận mức 50% do quy định cách ly xã hội và hạn chế tiếp xúc. Dần dần, người tiêu dùng ngày càng thích ứng hơn với các hình thức mua sắm trực tuyến thông qua Internet banking hay đặt hàng qua các ứng dụng trực tuyến.
Mới đây, bản báo cáo hoạt động các sàn thương mại điện tử Việt Nam năm 2019 do iPrice phối hợp cùng SimilarWeb, App Annie và YouNet Media triển khai đã đánh giá tiềm năng thị trường TMĐT tại Việt Nam đang dần hoàn thiện và phát triển trở thành một kênh ưu việt hơn của người tiêu dùng. Nhóm của iPrice cũng cho rằng, hình thức mua sắm trực tuyến trên các sàn TMĐT đã và đang trở thành một phản xạ đối với người tiêu dùng Việt Nam. Mỗi khi xuất hiện nhu cầu, họ sẽ mở ứng dụng yêu thích trên điện thoại, máy tính bảng hoặc máy tính bàn, hoặc truy cập vào địa chỉ website để thực hiện các giao dịch tìm kiếm và mua bán...
“Bước sang năm 2020, dự báo ngành TMĐT Việt Nam sẽ chứng kiến một bước ngoặt quan trọng khi thị trường dần đề cao hơn hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời thay cho các chỉ số tăng trưởng ngắn hạn”, iPrice dự báo.
Theo Quyết định 645/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2021-2025, đến năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu thanh toán không dùng tiền mặt trong thương mại điện tử đạt 50%, trong đó thanh toán thực hiện qua các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán chiếm 80%.
Bên cạnh đó, chiến lược đẩy mạnh số hóa được Chính phủ Việt Nam xem là mục tiêu quốc gia và dự án “Chuyển đổi số Quốc gia” đã được trình Chính phủ với nhiều kỳ vọng đến năm 2025, đặt tham vọng: chỉ số năng lực cạnh tranh quốc gia theo WEF thuộc TOP 40 (năm 2020 đạt TOP 50); 50% doanh nghiệp SME chuyển dịch sang nền tảng số (năm 2020 đạt 10%); công nghiệp số đạt ít nhất 25% GDP (năm 2020 đạt 15%); Phát triển ít nhất 80.000 doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam.
Rõ ràng, TMĐT đã bùng nổ tại nhiều quốc gia có nền kinh tế năng động như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… và trên thực tế, nền kinh tế của nhiều quốc gia trên toàn cầu cũng đã góp phần hình thành một ngành TMĐT thay cho mô hình kinh doanh truyền thống, tưởng chừng sẽ khó thay đổi thói quen tiêu dùng.
Đón đầu cơ hội
Kết quả khảo sát của Cục TMĐT và CNTT (Bộ Công Thương) cho biết, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam năm 2018 là 9 tỷ USD. Báo cáo cũng dự báo tốc độ tăng trưởng trung bình năm (Compound Average Growth Rate – CAGR) của giai đoạn 2015 – 2018 là 25% và thị trường đạt 33 tỷ USD vào năm 2025 và như vậy, nếu kịch bản này xảy ra, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam năm 2025 sẽ đứng thứ ba ở Đông Nam Á, sau Indonesia (100 tỷ USD) và Thái Lan (43 tỷ USD).
Ngoài ra, báo cáo mới nhất của eMarketer - một hãng nghiên cứu đến từ Mỹ cũng cho thấy, Việt Nam là thị trường bùng nổ của smartphone (điện thoại thông minh) với 30% dân chúng sử dụng. Thời gian online trên thiết bị di động cũng chiếm tới 1/3 ngày của người tiêu dùng Việt Nam.
Một thực tế cho thấy, ngoài tứ trụ Shopee Việt Nam, Lazada Việt Nam, Tiki và Sendo, bản đồ TMĐT của Việt Nam cũng phản ánh quá trình thanh lọc đào thải diễn ra khá mạnh mẽ, khi năm 2019, các sàn TMĐT như Adayroi, Lotte.vn, Robins.vn hay VuiVui đã phải “tạm biệt” cuộc chơi với một lý do gần như chung cho tất cả là “nguồn lực không đủ”.
Và mới đây, 2 trong 4 tứ trụ là Tiki và Sendo đã có sự kết hợp sau khi nhận được sự thỏa thuận. Trong khi đó, Công ty Cổ phần VNG hiện cũng đang sở hữu 24,6% cổ phần của Tiki. Ngoài ra, Tiki còn được rót vốn bởi các quỹ đầu tư mạo hiểm vào lĩnh vực công nghệ trên thế giới, cũng như khu vực châu Á, như: EDBI, VNG, JD.com (Singapore); STIC, KIP (Hàn Quốc) và CyberAgent Ventures, Sumitomo (Nhật Bản)…
Còn Sendo được thành lập bởi tập đoàn FPT. Tại thời điểm tháng 6/2019, có 9 cổ đông nước ngoài nắm 57,31% vốn tại Sendo, SBI E-Vietnam Pte. Ltd (Singapore) sở hữu nhiều nhất, với 20,65% cổ phần và tiếp đến là Econtext Asia Ltd (Trung Quốc) với 10,57%.
Google đã trở thành thành viên của Hiệp hội TMĐT Việt Nam và không giấu diếm kỳ vọng thu được 30 triệu USD mỗi năm từ thị trường này.
Alibaba và eBay cũng đã nhanh chân tìm được đại diện chính thức, trong khi Amazon và Rakuten đang tiến tới việc thiết lập quan hệ đối tác hoặc mua cổ phần tại các hãng TMĐT Việt Nam. Một số doanh nghiệp của Thái Lan và Hàn Quốc cũng đang tìm đường đầu tư, có thể thông qua một doanh nghiệp khác hoặc tự thực hiện.
Rõ ràng, qua các con số thống kê, cũng như những dự báo của các tổ chức cho thấy, với sự phát triển của Internet, 4G và các thiết bị di động, đặc biệt là smartphone, cùng hàng ngàn thẻ ngân hàng phát hành mỗi ngày, TMĐT Việt Nam đang đứng trước thời cơ bùng nổ. Điều đó đồng nghĩa với cơ hội cho các doanh nghiệp ngành TMĐT đón làn sóng đầu tư từ các nhà đầu tư ngoại thông qua các hình thức M&A.
Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, các doanh nghiệp này cũng phải đối diện với nhiều thách thức khi họ phải chuyển đổi cơ chế hoạt động, cũng như lựa chọn hợp tác với các doanh nghiệp có thế mạnh về công nghệ truyền thông và hệ sinh thái, để nhanh chóng đưa các sản phẩm đến với người tiêu dùng.