| Tây Ban Nha, Ireland và Na Uy chính thức công nhận Nhà nước Palestine vào ngày 28/5. (Nguồn: Reuters) |
Châu Âu
* Nga-Ba Lan căng nhau vụ hạn chế việc đi lại của các nhà ngoại giao: Ngày 27/5, Ba Lan tuyên bố sẽ hạn chế việc đi lại của các nhà ngoại giao Nga sau khi Warsaw bắt giữ một số người tình nghi lên kế hoạch tấn công phá hoại và có liên quan cơ quan an ninh ở Moscow.
Với biện pháp mới này, việc di chuyển của nhân viên lãnh sự Nga đến khu vực thủ đô Warsaw sẽ bị hạn chế. Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski hy vọng Nga sẽ coi các hạn chế này là "tín hiệu cảnh báo rất nghiêm trọng".
Cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho hay, Moscow sẽ thực hiện các biện pháp trả đũa khiến Warsaw "phải hối hận”. Tuy nhiên, bà cũng nêu rõ, các chi tiết về vụ việc vẫn chưa được rõ ràng. (Reuters, TASS)
* Tình hình Ukraine: Ngày 28/5, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi người đồng cấp Mỹ Joe Biden tham dự Hội nghị thượng đỉnh hòa bình trong tháng tới ở Thụy Sỹ liên quan xung đột Moscow-Kiev.
Ông Zelensky cảnh báo, sự vắng mặt của Tổng thống Biden sẽ tạo lợi thế cho nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin.
Trước đó, Tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky cho hay, ông đã ký các văn bản cho phép các huấn luyện viên quân sự đầu tiên của Pháp sớm đến quốc gia Đông Âu này để "làm quen với cơ sở hạ tầng cũng như học viên”.
Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Pháp cho biết vấn đề này đang được nghiên cứu và không xác nhận việc đưa các huấn luyện viên quân sự tới Ukraine. (AFP, Reuters)
* Ukraine-Bỉ ký hiệp ước an ninh song phương trong ngày 28/5 sau cuộc hội đàm tại Brussels giữa Tổng thống Zelensky và Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo, với nội dung bao gồm việc cung cấp 30 máy bay chiến đấu F-16.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội, ông Zelensky còn cho biết: “Hiệp ước này xác định Bỉ sẽ viện trợ quân sự ít nhất 977 triệu Euro (hơn 1 tỷ USD) cho Ukraine trong năm nay, cũng như cam kết hỗ trợ trong thời hạn 10 năm”. (Reuters)
* Tây Ban Nha, Ireland và Na Uy chính thức công nhận Nhà nước Palestine bao gồm Dải Gaza và Bờ Tây, do chính quyền quốc gia Palestine quản lý với Đông Jerusalem là thủ đô, vào ngày 28/5.
Trong bài phát biểu trên truyền hình, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez khẳng định, nước này sẽ không công nhận bất kỳ thay đổi nào đối với biên giới của người Palestine sau năm 1967, trừ khi tất cả các bên đều đồng ý về những thay đổi đó.
Chính phủ Tây Ban Nha sẽ chính thức phê duyệt việc công nhận vào cuối ngày 28/5 (giờ địa phương).
Về phía Ireland, quyết định công nhận Nhà nước Palestine đã được thông qua trong cuộc họp Nội các vào sáng cùng ngày.
Quyết định nêu rõ, Ireland đồng ý thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với Palestine và sẽ bổ nhiệm Đại sứ cũng như thành lập Đại sứ quán ở quốc gia Trung Đông.
Chính phủ Na Uy ra thông cáo báo chí và gửi văn kiện chính thức cho phía Palestine.
Theo các nước, bước đi này là thiết yếu và giải pháp hai nhà nước là cách duy nhất để đạt được hòa bình ở Trung Đông.(Reuters, THX)
* EU trừng phạt Nga, gia hạn trừng phạt Syria: Ngày 27/5, Liên minh châu Âu (EU) công bố khuôn khổ mới cho các biện pháp hạn chế đối với Nga liên quan vụ lãnh đạo phe đối lập Alexei Navalny tử vong.
Cơ chế trừng phạt bao gồm các hạn chế thương mại đối với thiết bị, công nghệ và phần mềm chủ yếu được sử dụng trong lĩnh vực bảo mật thông tin và giám sát hoặc chặn các dịch vụ viễn thông.
Ngoài ra, EU trừng phạt một thực thể và 19 cá nhân được cho là đã đóng vai trò quan trọng trong việc bỏ tù ông Navalny cũng như dẫn tới cái chết của nhân vật này.
Liên minh xác nhận đã gia hạn các biện pháp trừng phạt đối với chính phủ Syria và những người ủng hộ Damascus cho đến tháng 6/2025. (THX, Reuters)
* Anh triển khai tàu chiến hiện đại bậc nhất tới Biển Đỏ: Ngày 27/5, tàu khu trục HMS Duncan, với biên chế 280 binh sĩ, rời căn cứ của Hải quân Anh tại Portsmouth hướng đến Biển Đỏ để tham gia nỗ lực bảo vệ các tuyến hàng hải quan trọng trước nguy cơ tấn công từ lực lượng Houthi.
HMS Duncan là chiếc thứ 6 trong số các tàu khu trục phòng không lớp Type 45 của Hải quân Anh và là một trong những tàu chiến hiện đại nhất trên thế giới. Con tàu được trang bị hệ thống tên lửa Sea Viper và hệ thống radar mạnh mẽ giúp phát hiện và tiêu diệt các mối đe dọa từ xa với độ chính xác cao. (Bộ Quốc phòng Anh)
Châu Á-Thái Bình Dương
* Mỹ-Trung Quốc nhất trí duy trì đối thoại thường xuyên để quản lý rủi ro hàng hải, theo thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 28/5.
Hai bên đạt đồng thuận trên trong buổi tham vấn về các vấn đề hàng hải diễn ra hôm 25/5, trong đó, Bắc Kinh và Washington nhất trí duy trì liên lạc để tránh nguy cơ xảy ra "hiểu nhầm" và "tính toán sai lầm". (Reuters)
* Tổng thống Philippines thăm cấp nhà nước tới Brunei từ ngày 28-29/5, nhằm tăng cường quan hệ quốc phòng và kinh tế giữa hai nước Đông Nam Á.
Tổng thống Ferdinand Romualdez Marcos sẽ có cuộc hội đàm với Quốc vương Brunei Sultan Haji Hassanal Bolkiah để cùng nhìn lại những bước tiến trong hợp tác song phương, khám phá những quan hệ đối tác đôi bên cùng có lợi và phối hợp nhằm đạt được sự thịnh vượng.
Nhà lãnh đạo Philipines sau đó tới Singapore để tham gia Đối thoại Shangri-La về an ninh và quốc phòng, dự kiến khai mạc vào ngày 31/5. (THX)
* Triều Tiên phóng vệ tinh trinh sát thất bại do tên lửa đẩy phát nổ không lâu sau khi rời bệ phóng, Hãng thông tấn trung ương (KCNA) đưa tin.
KCNA dẫn thông báo của Cơ quan Hàng không vũ trụ quốc gia Triều Tiên (NATA) nêu rõ, tên lửa đẩy mang vệ tinh trinh sát Malligyong-1-1 được phóng đi tối 27/5 từ Bãi phóng vệ tinh Sohae ở huyện Cholsan, tỉnh Bắc Phyongan.
Qua kiểm tra, các chuyên gia đánh giá sơ bộ rằng, nguyên nhân của sự cố là do hạn chế của động cơ oxy lỏng trộn xăng mới được phát triển.
* Pháp dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp tại vùng lãnh thổ New Caledonia từ ngày 28/5, song vẫn duy trì lệnh giới nghiêm từ 18h-6h, đồng thời triển khai hàng trăm thành viên của lực lượng bán quân sự sau 2 tuần bất ổn tại đây khiến 7 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương.
Ngoài ra, lệnh cấm bán rượu vẫn được duy trì. 480 chiến binh bán quân sự sẽ tới New Caledonia trong vài giờ tới, trong khi 600 cảnh sát sẽ được huy động để giám sát việc tiếp cận bệnh viện Medipole.
Trong một tuyên bố, Văn phòng Tổng thống Pháp thông báo, động thái này là "điều kiện cần thiết để mở ra các cuộc đàm phán cụ thể và nghiêm túc". (AFP)
Trung Đông-châu Phi
* Thảm kịch ở Rafah khó cản Israel tiến sâu vào trung tâm: Ít nhất 45 người Palestine, bao gồm 23 phụ nữ, trẻ em và người già, đã thiệt mạng trong cuộc tấn công ngày 26/5 của Israel vào trại tị nạn ở thành phố Rafah khiến cộng đồng quốc tế lên án gay gắt.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu thừa nhận vụ việc là “sự cố thảm kịch” và chính phủ nước này đang tiến hành điều tra. Tuy nhiên, ông khẳng định Israel sẽ không ngừng chiến dịch ở Rafah cho đến khi chiến thắng.
Ngày 28/5, các nhân chứng ở hiện trường cho hay, nhiều xe tăng của Israel đã tiến vào trung tâm thành phố Rafah, gần Nhà thờ Hồi giáo Al-Awda. Quân đội Israel chưa đưa ra bình luận ngay lập tức về thông tin trên, song đã báo trước sẽ đưa ra tuyên bố về chiến dịch ở Rafah. (Reuters, Times of Israel)
* EU nhất trí khôi phục sứ mệnh của phái đoàn dân sự tại Rafah, theo đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại EU Josep Borrell.
Phái bộ trên đã ngừng hoạt động kể từ năm 2007 khi lực lượng Hamas giành toàn quyền kiểm soát Gaza. Tuy nhiên, ông Borrell lưu ý, kế hoạch này phải được thực hiện với sự nhất trí của chính quyền Palestine, Ai Cập và rõ ràng là của chính quyền Israel. (AFP)
* Hạt nhân Iran: Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) mới đây cho biết, quy mô kho dự trữ uranium được làm giàu của Iran ước tính đã gấp hơn 30 lần giới hạn quy định trong thỏa thuật hạt nhân năm 2015 giữa Tehran và các cường quốc trên thế giới.
Theo báo cáo mật của IAEA mà AFP có được, tính đến ngày 11/5, tổng kho uranium đã làm giàu của Iran ước tính đạt 6.201,3 kg, tăng 675,8 kg so với báo cáo công bố hồi tháng 2.
Cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanaani tuyên bố, nước này và Mỹ chưa bao giờ gián đoạn việc trao đổi thông tin liên quan vấn đề hạt nhân và việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt.
* CH Chad thành lập chính phủ mới: Thủ tướng của CH Chad Allamaye Halina công bố chính phủ mới trong nhiệm kỳ của ông, đánh dấu sự kết thúc của giai đoạn nước này nằm dưới sự chỉ đạo của chính quyền quân sự 3 năm qua.
Chính phủ mới có 35 bộ trưởng, bao gồm 23 người phục vụ trong chính quyền trước đó. Các bộ trưởng cấp cao, hầu hết là đồng minh của Tổng thống Mahamat Idriss Deby Itno, đều có tên trong sắc lệnh nội các được công bố trên truyền hình công cộng. (Ahram Online)
Châu Mỹ
* Tổng thống Peru bị cáo buộc nhận hối lộ: Ngày 27/5, Tổng chưởng lý Peru Juan Carlos Villena cáo buộc Tổng thống Dina Boluarte nhận hối lộ bằng nhiều đồng hồ Rolex.
Hồi tháng 3, Tổng thống Boluarte bị phát hiện sở hữu một kho đồng hồ và trang sức Rolex xa xỉ không được khai báo. Theo bà, những chiếc đồng hồ này là do một người bạn của bà là thống đốc khu vực Ayacucho, Wilfredo Oscorima, cho mượn.
Lời buộc tội của tổng chưởng lý không mang tính chất cáo trạng vì tổng thống có quyền miễn trừ khi còn nắm quyền. (Reuters)
* Tàu sân bay George Washington của Mỹ tới Argentina: Ngày 27/5, quân đội Argentina thông báo, Siêu hàng không mẫu hạm chạy bằng năng lượng nguyên tử George Washington của Mỹ đã tới nước này để tham gia cuộc tập trận chung Passex Gringo-Gaucho II trong hai ngày 30-31/5.
2 tàu khu trục ARA La Argentina và ARA Sarandi cùng tàu hộ tống ARA Espora của Argentina đã khởi hành từ Căn cứ Hải quân Puerto Belgrano để tham gia sự kiện. Cuộc diễn tập nhằm nâng cao trình độ huấn luyện hải quân Argentina thông qua chiến thuật phòng không. (Merco Press)