| Tại Hội nghị thượng đỉnh của khối ngày 30-31/5, các nhà lãnh đạo EU nhất trí cấm nhập khẩu 2/3 lượng dầu mỏ từ Nga. (Nguồn: Reuters) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày:
Nga-Ukraine
* Tổng thống Ukraine tuyên bố sẵn sàng gặp người đồng cấp Nga: Ngày 30/5, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky.
Theo Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu, trong cuộc điện đàm, Tổng thống Zelensky bày tỏ nguyện vọng gặp gỡ người đồng cấp Nga Vladimir Putin.
Trước đó, Tổng thống Erdogan cũng có cuộc điện đàm với ông Putin, trong đó khẳng định, Ankara sẵn sàng đóng vai trò trong "cơ chế giám sát" Nga, Ukraine và Liên hợp quốc nếu đạt được thỏa thuận về vấn đề này. (Anadolu)
* Hé lộ số phận các binh sĩ đầu hàng ở Azovstal: Quan chức phụ trách vấn đề tư pháp của vùng ly khai Donetsk tự xưng thân Nga Yuri Sirovatko cho biết, những binh sĩ Ukraine đầu hàng lực lượng Nga, tại nhà máy thép Azovstal thuộc thành phố cảng Mariupol ở miền Nam, có nguy cơ đối mặt với án tử hình.
Ông Sirovatko nêu rõ: “Tòa án sẽ ra phán quyết với họ. Chúng tôi có hình thức trừng phạt cao nhất đối với những tội như vậy - án tử hình”.
Theo ông Sirovatko, tất cả các tù binh Ukraine hiện đang ở Donetsk, trong đó có khoảng 2.300 binh sĩ từ Azovstal. Kiev muốn trao đổi các binh sĩ này, song Moscow ám chỉ rằng trước tiên họ sẽ bị đưa ra xét xử. (AFP)
* Tàu hàng đầu tiên rời cảng Mariupol sau khi thành phố này bị phong tỏa và đang tiến về phía Đông tới Nga, theo lãnh đạo vùng ly khai Donetsk ở miền Đông Ukraine Denis Pushilin.
Thông báo qua Telegram, ông Pushilin viết: “Hôm nay, 2.500 tấn thép cuộn cán nóng đã được chuyển đi từ cảng Mariupol. Tàu hướng đến cảng Rostov của Nga”.
Ông cho biết thêm, “trung tâm vận tải này rất quan trọng đối với Donbass. Đây là cảng lớn nhất trên biển Azov và là cảng duy nhất cho phép mọi loại tàu hàng neo đậu, kể cả vào mùa Đông”. Tuần trước, Nga thông báo cảng Mariupol đã được mở cửa trở lại cho tàu thương mại. (TASS)
* Nga kiểm soát một phần thành phố phía Đông Severodonetsk và tiến sâu vào khu vực rìa Đông Nam và Đông Bắc của thành phố, theo thống đốc vùng Luhansk Sergiy Gaiday cho hay.
Các lực lượng Ukraine hiện vẫn duy trì sự kiểm soát một số khu vực thuộc thành phố công nghiệp này và nhấn mạnh quân đội Nga "không thể tự do di chuyển trong thành phố". (AFP)
* Mỹ không cung cấp cho Ukraine các hệ thống tên lửa có tầm bắn tới Nga, theo tuyên bố của Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 30/5, bất chấp những yêu cầu cấp thiết từ Kiev về loại vũ khí này.
Phó Chủ tịch Hội đồng an ninh Nga Dmitry Medvedev cho rằng, quyết định của Tổng thống Biden là "sáng suốt". (Reuters, AFP)
* Belarus lên kế hoạch tập trận tại vùng Gomel gần biên giới Ukraine và Nga trong tháng 6 và tháng 7 tới. Các cuộc tập trận nhằm tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu và điều động của các quân ủy, nâng cao kiến thức quân sự và kỹ năng thực hành cho quân đội. (Reuters)
Châu Âu
Tại Thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU) diễn ra trong hai ngày 30-31/5 ở Brussels, Bỉ, Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại EU Jossep Borrell cho rằng, x
* EU nhất trí cấm nhập khẩu 2/3 lượng dầu mỏ Nga theo một thỏa thuận có sự thỏa hiệp với Hungary.
Một người phát ngôn của Ủy ban châu Âu (EC) cho biết, các biện pháp trừng phạt của EU đối với việc nhập khẩu dầu của Nga qua đường biển sẽ được áp đặt với thời hạn theo từng giai đoạn là 6 tháng đối với dầu thô và 8 tháng đối với các sản phẩm dầu tinh chế.
Đại sứ của các nước EU dự định sẽ thông qua lệnh trừng phạt trong tuần này và thời gian biểu trên sẽ lập tức có hiệu lực.
Các khoảng thời gian này sẽ tuân theo hạn chót mà EC đề xuất ban đầu. (Reuters)
* Ukraine thất vọng với tiến trình gia nhập EU: Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba ngày 30/5 tuyên bố, Kiev thất vọng trước "những giải pháp đặc biệt" và mô hình riêng biệt để nước này hội nhập EU.
Theo ông, Ukraine "cần một lời xác nhận có tính pháp lý rõ ràng rằng Kiev là một phần của dự án hội nhập châu Âu, lời khẳng định này sẽ tương đương với việc trao tư cách ứng cử viên". (Reuters)
* EU nhất trí cung cấp 9 tỷ Eeuro cho Ukraine nhằm hỗ trợ nền kinh tế nước này trong bối cảnh xung đột với Nga vẫn tiếp diễn.
Việc này giúp Ukraine đáp ứng nhu cầu thanh toán ngay cũng như thể hiện sự "hỗ trợ mạnh mẽ và cụ thể cho công cuộc tái thiết Ukraine". (AFP)
* Nga-Thổ Nhĩ Kỳ thảo luận dỡ bỏ phong tỏa xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine bằng việc mở một hành lang an ninh ở Biển Đen trong khuôn khổ chuyến thăm tới Ankara của Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov vào ngày 8/6.
Thổ Nhĩ Kỳ coi đây là vấn đề quan trọng nhất và đang có kế hoạch thành lập một trung tâm ở Istanbul để giám sát hành lang này. (Sputnik, AFP)
* Thổ Nhĩ Kỳ triệu Đại sứ Đức, Pháp phản đối sự kiện do Đảng Công nhân người Kurd (PKK) tổ chức ở hai quốc gia này.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho hay, Ankara bày tỏ sự bất bình đối với các sự kiện của PKK, tổ chức vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ và EU coi là khủng bố. (Reuters)
Nga
Chủ tịch Thượng viện Nga Valentina Matviyenko, người đang có chuyến thăm đến Mozambique, cho biết, Moscow đang chuẩn bị cho Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 2 với châu Phi. Hai bên sẽ xác định ngày diễn ra hội nghị.
* Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sẽ gặp người đồng cấp của 6 nước vùng Vịnh vào ngày 1/6, khi ông thăm Saudi Arabia để gặp Ngoại trưởng các nước thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC).
Hiện chưa rõ nội dung cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Nga với người đồng cấp của 6 nước thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) gồm Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Oman, Kuwait, Bahrain và Qatar.
Các quan chức GCC cũng sẽ họp trực tuyến với Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba sau đó trong ngày 1/6. (Reuters)
* Nhật Bản tuyên bố sẽ không từ bỏ dự án khí đốt với Nga: Ngày 31/5, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Koichi Hagiuda khẳng định, nước này quyết tâm tiếp tục dự án khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) Sakhalin-2 với Nga.
Ông khẳng định: "Ngay cả khi chúng ta được yêu cầu rời khỏi (dự án), chúng ta không có ý định như vậy. Sakhalin-2 là một dự án mà những người tiền nhiệm của chúng ta đã làm việc chăm chỉ mới đạt được". (Sputnik)
Trung Đông
* IAEA-Iran lời qua tiếng lại: Ngày 31/5, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết, Iran có rất ít hành động để giải đáp các câu hỏi của cơ quan này liên quan nguồn gốc uranium được phát hiện tại 3 địa điểm chưa được công bố, bất chấp các nỗ lực thúc giục nhằm đạt được bước đột phá.
Iran cho rằng, báo cáo của IAEA là "không công bằng" và "không phản ánh thực tế của cuộc đàm phán giữa hai bên". (AFP)
* Syria cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ thanh lọc sắc tộc dưới vỏ bọc chiến dịch quân sự: Bộ Ngoại giao Syria ngày 30/5 ra tuyên bố khẳng định, việc Ankara tuyên bố xây dựng một vùng đệm trên lãnh thổ quốc gia Trung Đông là vỏ bọc cho hành vi "thanh lọc sắc tộc”.
Damacus tái khẳng định tầm quan trọng của việc tôn trọng chủ quyền nước này, đồng thời cáo buộc Mỹ và các đồng minh phương Tây đang tìm kiếm lợi ích chính trị với cái giá là chính người dân Syria.
Chính quyền Syria bảo lưu quyền áp dụng tất cả các biện pháp hợp pháp để đẩy lùi "hành động xâm lược" của Thổ Nhĩ Kỳ và các nhóm khủng bố. (Al Mayadeen)
* Israel-UAE ký thoả thuận thương mại tự do, theo Đại sứ Israel tại Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UEA) Amir Hayek viết trong một bài đăng trên Twitter.
Thoả thuận bao gồm các lĩnh vực như quy định pháp lý, hải quan, dịch vụ, hoạt động mua sắm của chính phủ, thương mại điện tử và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Khoảng 96% hàng hoá trao đổi giữa Israel và UAE, trong đó có thực phẩm, nông nghiệp, mỹ phẩm, dược phẩm và thiết bị y tế sẽ được miễn thuế quan. Một số mặt hàng sẽ được miễn thuế ngay lập tức và các mặt hàng còn lại sẽ dần được miễn thuế. (Reuters)
Mỹ-Trung Quốc
* Trung Quốc ưu tiên hợp tác hơn đối đầu với Mỹ: Ngày 31/5, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho rằng, nước này và Mỹ có trách nhiệm và nghĩa vụ trong việc xây dựng một thế giới kết nối, đa dạng và bao dung.
Việc hai nước có thể xử lý mối quan hệ một cách đúng đắn hay không là câu hỏi của thế kỷ mà cả hai bên phải tìm câu trả lời.
Người đứng đầu ngành ngoại giao Trung Quốc cho rằng, nếu Mỹ tiếp tục trượt dài trong vấn đề Đài Loan thì về cơ bản, điều này sẽ gây tổn hại đến hòa bình ở Eo biển Đài Loan và cuối cùng sẽ tự làm tổn thương chính Washington.
Ngoại trưởng Vương Nghị cảnh báo, nếu Washington tiếp tục xác định mối quan hệ Trung-Mỹ là sự cạnh tranh giữa các nước lớn, thì điều này sẽ kéo hai nước vào trạng thái đối đầu và xung đột, và đẩy thế giới vào chia rẽ và hỗn loạn. (THX)
* Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ-Trung có thể gặp mặt vào tháng 6, bên lề Đối thoại Shangri-La tại Singapore, theo thông tin của tờ Wall Street Journal (WSJ).
Đông Bắc Á
* Trung Quốc thúc đẩy hợp tác với các quốc đảo Thái Bình Dương: Trung Quốc sẽ bổ nhiệm một đặc phái viên về các vấn đề quốc đảo Thái Bình Dương, đồng thời tăng cường hợp tác đôi bên cùng có lợi trong nhiều lĩnh vực như cơ sở hạ tầng, nông lâm ngư nghiệp, năng lượng...
Trung Quốc cũng tỏ ý sẵn sàng hợp tác với các quốc đảo Thái Bình Dương nhằm thúc đẩy hợp tác trong khuôn khổ sáng kiến Vành đai và Con đường và các sáng kiến hợp tác khu vực như Viện trợ Thái Bình Dương cho Chiến lược Thương mại 2020-2025...
Tuy nhiên, các đảo quốc Thái Bình Dương bày tỏ cần có thêm thời gian để xem xét đề xuất của Trung Quốc về một thỏa thuận thương mại và an ninh. (THX, Reuters)
* Nhật Bản thiết lập đội ngũ chiến lược mới để ngoại giao lâu dài với Trung Quốc, theo các nguồn tin thuộc Bộ Ngoại giao Nhật Bản.
Đội ngũ này nhằm điều phối các chính sách ngoại giao về Trung Quốc và phân tích những động thái của Bắc Kinh từ góc nhìn trung và dài hạn.
Ngoài việc thiết lập các chiến lược dài hạn liên quan Trung Quốc, đội ngũ mới của Nhật Bản cũng sẽ phụ trách công tác tiến hành nghiên cứu sơ bộ về hệ thống luật pháp và các cơ quan hành chính của Trung Quốc để chuẩn bị cho việc ký kết bất kỳ thỏa thuận nào giữa hai nước. (Kyodo)
Châu Mỹ
* Đảng cầm quyền Venezuela tỏ thành ý với Colombia: Ngày 30/5, Phó Chủ tịch đảng Xã hội Chủ nghĩa Thống nhất (PSUV) cầm quyền ở Venezuela Diosdado Cabello bày tỏ hy vọng quan hệ giữa nước này và Colombia sẽ được cải thiện khi quốc gia láng giềng bầu được Tổng thống mới vào ngày 19/6 tới đây.
Phó Chủ tịch PSUV nhấn mạnh, thực tế đang diễn ra ở vùng biên giới giữa hai nước không thể che lấp được ý kiến của một Tổng thống vì có rất nhiều sự tương đồng giữa người dân của hai nước suốt dọc chiều dài hơn 2.000 km đường biên chung. (Pledge Times)
* Tổng thống Mexico tái khẳng định điều kiện dự Hội nghị thượng đỉnh châu Mỹ là tất cả các nước trong khu vực phải được mời, nếu không ông sẽ chỉ cử Ngoại trưởng Marcelo Ebrard đại diện.
Phát biểu với báo giới, nhà lãnh đạo Mexico cho biết vẫn đang chờ phản hồi chính thức từ chính phủ Mỹ về đề xuất không loại trừ bất kỳ quốc gia nào tham dự sự kiện này.
Hồi tuần trước, Điều phối viên Mỹ phụ trách tổ chức Hội nghị thượng đỉnh châu Mỹ lần thứ chín Kevin O'Reilly đã tuyên bố rằng, "trong mọi trường hợp" sẽ không mời chính phủ Nicaragua hay Venezuela tham dự. (AFP)