| Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng nước này cần đàm phán với Nga. (Nguồn: AP) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin thế giới nổi bật trong ngày:
Nga-Ukraine
* Tổng thống Ukraine nêu bật tầm quan trọng của đối thoại với Nga: Ngày 27/5, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố mặc dù không hào hứng đối thoại với người đồng cấp Nga Vladimir Putin, song Kiev buộc phải chấp nhận thực tế rằng đàm phán sẽ là giải pháp cần thiết để chấm dứt xung đột hiện nay.
Phát biểu tại một viện nghiên cứu của Indonesia, Tổng thống Zelensky nêu rõ: “Có những điều cần thảo luận với nhà lãnh đạo Nga. Người dân của chúng tôi không còn hào hứng đối thoại với ông ta, nhưng chúng tôi buộc phải đối mặt với thực tế. Chúng tôi muốn gì từ cuộc gặp này... Chúng tôi muốn cuộc sống của mình trở lại... Chúng tôi muốn đòi lại cuộc sống của một đất nước có chủ quyền trong lãnh thổ riêng của mình”.
Tuy nhiên theo ông Zelensky, Nga chưa có dấu hiệu sẵn sàng để tham gia vòng hòa đàm nghiêm túc.
Cùng ngày, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov chỉ trích chính Ukraine mới là nhân tố khiến hòa đàm giữa hai nước đóng băng, và cho biết Moscow không rõ liệu phía Kiev muốn gì.
Trả lời họp báo, ông nhấn mạnh: “Ban lãnh đạo Ukraine liên tục đưa ra những phát biểu mâu thuẫn, khiến chúng tôi không thể hiểu rõ Kiev muốn gì”. (Reuters)
Châu Âu
* Nga trục xuất 5 nhà ngoại giao Croatia: Ngày 27/5, Bộ Ngoại giao Nga đã quyết định trục xuất 5 nhân viên Đại sứ quán Croatia tại thủ đô Moscow (Nga) nhằm đáp trả hành động tương tự của Zagreb.
Tuyên bố nêu rõ: “Vào ngày 27/5, Đại sứ Cộng hòa Croatia tại Liên bang Nga, Tomislav Car, đã được triệu tập đến Bộ Ngoại giao Nga. Để đáp lại những bước đi không thân thiện của Zagreb trước đó nhằm giảm quy mô của cơ quan đại diện ngoại giao Nga, chúng tôi đã trao công hàm cho Đại sứ Car, trong đó tuyên bố 5 nhân viên của Đại sứ quán Croatia ở Moscow không đủ tư cách ngoại giao.”
Trước đó, hồi tháng 4, chính quyền Croatia tuyên bố nhân viên thuộc Đại sứ quán Nga phải rời đi liên quan tới chiến dịch quân sự của Moscow tại Ukraine. (Reuters/Sputnik)
* Tàu chiến từ Đức, Mỹ và Pháp tập trận ở Phần Lan: Theo Hải quân Phần Lan, các tàu chiến Mỹ, Pháp và Đức sẽ ở lại Helsinki cho đến ngày 30/5 tới. Tất cả tàu này đều đang tham gia tập trận ở phía bắc Biển Baltic, trong bối cảnh Phần Lan và Thụy Điển mới nộp đơn xin gia nhập NATO.
Cụ thể, hai tàu của Hải quân Mỹ, USS Gravely và USS Gunston Hall, tàu của Hải quân Pháp Latouche-Tréville sẽ đến thăm Helsinki từ ngày 27-30/5 tới. Các tàu này sẽ cập cảng Hernesaari của thủ đô Helsinki, nơi tàu Hải quân Đức FGS Sachsen đã cập cảng hồi đầu tuần. (Sputnik)
* Châu Á lần đầu tiên vượt châu Âu về mua dầu của Nga: Bloomberg (Mỹ) trích dẫn các nhà phân tích thuộc Công ty nghiên cứu thị trường Kpler (Vương quốc Anh) nhận định, châu Á lần đầu tiên vào tháng 4 đã trở thành nhà nhập khẩu dầu lớn nhất của Nga, vượt qua cả châu Âu.
Kpler cho hay: “Theo phân tích, châu Á đã lần đầu tiên vượt qua châu Âu để trở thành khách mua dầu từ Nga lớn nhất hồi tháng trước, và khoảng cách này sẽ tăng lên vào tháng 5”.
Theo nhà phân tích Jane Xie, tổng cộng, dầu từ Nga cho hai khách hàng lớn nhất châu Á là Ấn Độ và Trung Quốc đã tăng lên mức cao kỷ lục trong tháng 4, phần lớn là do lượng mua từ Ấn Độ tăng lên. Chuyên gia này nói thêm: "Mặc dù lượng giao hàng trong tháng này có thể sẽ thấp hơn một chút, nhưng vẫn sẽ chỉ thua kỷ lục của tháng trước".
Ngoài ra, theo phân tích của Kpler, tính đến ngày 26/5 đã có khoảng 57 triệu thùng dầu Urals và 7,3 triệu thùng dầu vùng Viễn Đông của ESPO được bán ra, so với 19 triệu thùng dầu Urals và 5,7 triệu thùng dầu ESPO cuối tháng 2.
Bloomberg cho biết một lượng dầu kỷ lục của Nga hiện đang nằm trên các tàu chở dầu, hầu hết trong số đó ràng buộc với Ấn Độ và Trung Quốc khi các nước khác hạn chế nhập khẩu do xung đột Ukraine. Theo các chuyên gia, các nước này đã mua hàng triệu thùng dầu từ Nga vì có giá ưu đãi.
Các tàu chở dầu phải thực hiện các chuyến đi dài hơn từ các cảng phía tây của Nga đến châu Á thay vì châu Âu, với chuyến đi một chiều đến Trung Quốc thường mất khoảng hai tháng. (Sputnik)
* Mỹ, Anh tăng cường hợp tác quốc phòng về AI: Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, nước này và Anh đã ký thỏa thuận tăng cường hợp tác thúc đẩy phát triển và sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực quốc phòng một cách có trách nhiệm.
Thỏa thuận được ký kết nằm trong khuôn khổ Đối thoại Quốc phòng Mỹ-Anh được tổ chức ở London ngày 26/5 dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Kathleen Hicks và người đồng cấp Anh David Williams.
Tuyên bố của Bộ Quốc phòng Mỹ có đoạn: “Các nhà lãnh đạo đã ký Tuyên bố về ý định hợp tác trong lĩnh vực AI, đặt ra các mục tiêu chiến lược chung cho Bộ Quốc phòng Mỹ và Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh liên quan đến sự sẵn sàng vận hành của AI”.
Thỏa thuận trên sẽ tăng cường hợp tác giữa hai bên nhằm “duy trì và gia tăng khả năng tương tác cũng như thúc đẩy vai trò lãnh đạo toàn cầu dựa trên các giá trị nhằm phát triển, mua sắm và sử dụng AI trong lĩnh vực quốc phòng một cách có trách nhiệm”. (Sputnik)
Đông Bắc Á
* Trung Quốc chỉ trích phát biểu của Ngoại trưởng Mỹ: Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 27/5 cáo buộc Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken “bôi nhọ”, sau khi ông Blinken kêu gọi các nước hành động đối trọng với ảnh hưởng của Bắc Kinh.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho rằng bài phát biểu của Ngoại trưởng Blinken “lan truyền thông tin giả mạo, thổi phồng mối đe dọa Trung Quốc, can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Q uốc, bôi nhọ các chính sách đối nội và đối ngoại của Trung Quốc”. Ông Uông Văn Bân cũng khẳng định Trung Quốc “phản đối mạnh mẽ” bài phát biểu của Ngoại trưởng Mỹ, cho rằng động thái này cho thấy Washington đang tìm cách “kìm hãm và ngăn chặn Trung Quốc phát triển để Mỹ có thể duy trì được quyền bá chủ và sức mạnh”.
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố Mỹ coi Trung Quốc là “thách thức lâu dài nghiêm trọng nhất đối với trật tự quốc tế” và sẽ vẫn tập trung vào Bắc Kinh, dù xung đột Nga-Ukraine vẫn diễn biến phức tạp ở châu Âu. (AFP)
* Nhật Bản muốn tăng cường năng lực quân sự: Theo một dự thảo chính sách kinh tế, Nhật Bản có ý định “tăng cường mạnh mẽ” năng lực quân sự của nước này, trong bối cảnh các quan chức lo ngại xung đột Nga-Ukraine có thể gây ra sự bất ổn ở khu vực Đông Á.
Dự thảo trên, được cập nhật hàng năm, không nêu chi tiết con số chi tiêu quốc phòng song lần đầu tiên tuyên bố: “Đã có những nỗ lực đơn phương thay đổi hiện trạng bằng vũ lực ở Đông Á, làm cho an ninh khu vực ngày càng nghiêm trọng”.
Dự thảo không nêu chi tiết mối đe dọa an ninh trong khu vực, nhưng các nhà hoạch định quân sự Nhật Bản đã liên tiếp bày tỏ quan ngại về Trung Quốc, quốc gia có tranh chấp lãnh thổ lâu đời với Nhật Bản, và Triều Tiên. Dự thảo có đoạn: “Chúng tôi sẽ tăng cường mạnh mẽ năng lực quốc phòng, bởi đây sẽ là phương thức cơ bản để đảm bảo an ninh quốc gia”.
Đầu tuần, hội đàm với Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio ddã cam kết sẽ “tăng đáng kể” ngân sách quốc phòng của Tokyo. Về phần mình, ông Biden tuyên bố sẽ có hành động bảo vệ Đài Loan trước hành động gây hấn của Trung Quốc. (Reuters)
* Đặc phái viên hạt nhân Hàn, Nhật, Mỹ sắp nhóm họp tại Seoul: Bộ Ngoại giao Hàn Quốc ngày 27/5 cho biết các đặc phái viên hạt nhân hàng đầu của Hàn Quốc, Mỹ và Nhật Bản sẽ gặp nhau tại Seoul vào tuần tới để thảo luận về các hành động khiêu khích của Triều Tiên.
Theo bộ trên, ông Kim Gunn, đại diện đặc biệt về các vấn đề hòa bình và an ninh trên Bán đảo Triều Tiên, sẽ có gặp song phương và ba bên với đồng cấp Mỹ và Nhật Bản lần lượt là Sung Kim và Takehiro Funakoshi vào ngày 3/6 tới. Các bên dự kiến chia sẻ đánh giá về các vụ thử tên lửa gần đây của Triều Tiên, khả năng Bình Nhưỡng thử hạt nhân và chiến lược chung trước tình hình hiện nay. (Yonhap)
* Hàn Quốc tăng cường quan hệ đối tác với ASEAN về IPEF: Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin ngày 27/5 cho biết nước này sẽ tăng cường quan hệ đối tác với các quốc gia Đông Nam Á để giải quyết những thách thức chung ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và hợp tác về Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (IPEF) do Mỹ dẫn đầu trong khu vực.
Gặp gỡ 10 Đại sứ từ Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại văn phòng của mình, Ngoại trưởng Park Jin cho biết chính quyền của Tổng thống Yoon Suk-yeol có kế hoạch tăng cường “hợp tác chiến lược” với các nước thành viên ASEAN trong lĩnh vực như kinh tế, an ninh, chăm sóc sức khỏe và công nghệ.
Theo ông Park, Seoul hy vọng có quan hệ chặt chẽ hơn với ASEAN liên quan đến IPEF được khởi động trước đó trong tuần này. (Yonhap)
* Thông tin về việc Triều Tiên tích trữ khẩu trang và máy thở: Số liệu thương mại mới được Trung Quốc công bố cho thấy, trong những tháng trước khi xảy ra đợt bùng phát Covid-19 chính thức đầu tiên, Triều Tiên đã nhập khẩu hàng triệu chiếc khẩu trang và 1.000 máy hỗ trợ thở.
Theo báo cáo, từ tháng 1 – 4/2022, Triều Tiên đã mua hơn 10,6 triệu chiếc khẩu trang từ Trung Quốc. Cũng trong giai đoạn này, Trung Quốc xuất khẩu gần 95.000 chiếc nhiệt kế cho Triều Tiên, cao gấp 33 lần so với cả năm 2021.
Đồng thời, Trung Quốc cũng xuất khẩu 1.000 hệ thống hỗ trợ thở không xâm lấn cho Triều Tiên trong tháng trước, trị giá 266.891 USD, cùng vật tư liên quan tới phòng thí nghiệm, đồ bảo hộ và găng tay cao su. (Reuters)
Trung Đông
* Iran triệu phái viên Thụy Sĩ liên quan việc Mỹ tịch thu dầu: Hãng thông tấn ISNA (Iran) cho biết ngày 27/5, Bộ Ngoại giao Iran đã triệu phái viên Thụy Sĩ - người đại diện lợi ích của Mỹ tại Iran, để phản đối việc Washington tịch thu dầu của Tehran từ một tàu thuộc sở hữu của Nga gần Hy Lạp.
Tuyên bố có đoạn: “Nước Cộng hòa Hồi giáo bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc Chính phủ Mỹ tiếp tục vi phạm luật pháp quốc tế và các công ước hàng hải quốc tế”. Bộ Ngoại giao Iran còn kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho tàu và hàng hóa.
Trước đó, các nguồn thạo tin cho biết Mỹ đã tịch thu lô hàng dầu của Iran trên một tàu có tên Pegas thuộc sở hữu của Nga gần Hy Lạp và sẽ chuyển số hàng này tới Mỹ trên một tàu khác. Pegas nằm trong số 5 con tàu nằm trong danh sách trừng phạt của Washington nhằm vào Promsvyazbank - một ngân hàng được xem là vai trò trọng yếu đối với lĩnh vực quốc phòng của Nga. (Reuters)