Tuyên bố chung của Mỹ với hai đồng minh Hàn Quốc và Nhật Bản khác biệt khi nhắc đến Nga và Trung Quốc như thế nào?

Đỗ Hoàng
Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao
Hai tuyên bố chung cấp lãnh đạo Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật trong chuyến công du châu Á đầu tiên của Tổng thống Joe Biden đều tập trung hướng tới một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, đồng thời cũng có những điểm khác biệt.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Những điểm đáng chú ý trong tuyên bố chung Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật
Ngày 20-24/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có chuyến công du châu Á đầu tiên, làm việc với Thủ tướng Nhật Kishida Fumio và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Seok-youl. (Nguồn: NewsBeezer)

Ngày 20-24/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có chuyến công du châu Á đầu tiên, làm việc với Thủ tướng Nhật Kishida Fumio và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Seok-youl.

Tại đây, Washington và các đồng minh đã đưa ra hai tuyên bố chung cấp lãnh đạo Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật.

Mặc dù cùng tập trung vào an ninh khu vực và cùng thúc đẩy quan hệ đồng minh hướng tới một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương “tự do và rộng mở”, nhưng nội dung hai văn bản có nhiều điểm khác biệt và đáng chú ý.

Thách thức từ Trung Quốc

Tuyên bố Mỹ-Hàn không trực tiếp nhắc đến Trung Quốc. Các vấn đề liên quan đến Trung Quốc cũng được đề cập hết sức “nhẹ nhàng".

Cụ thể, tuyên bố chỉ ra rằng hai nước phải đối mặt với các “thách thức với trật tự quốc tế dựa trên luật lệ”. Về Biển Đông, văn bản cũng chỉ dẫn lại cam kết duy trì tự do hàng hải – hàng không và luật quốc tế mà hai nước từng đề cập nhiều lần trước đó. Về Đài Loan, hai nước coi đây là yếu tố “cần thiết” cho hòa bình khu vực.

Trái lại, tuyên bố chung Mỹ-Nhật lại đề cập các vấn đề liên quan tới Trung Quốc một cách trực tiếp hơn và liệt kê hàng loạt thách thức cụ thể.

Theo đó, tuyên bố nhấn mạnh đến "các hành động cưỡng ép kinh tế và bằng các công cụ khác". Về Biển Đông, hai nước phản đối mạnh mẽ yêu sách phi pháp và hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc. Về Đài Loan, hai nước coi đây là yếu tố “không thể thiếu” và Trung Quốc cần theo đuổi tiến trình hòa bình.

Ngoài ra, văn bản còn nêu ra các quan ngại của Mỹ và Nhật Bản như năng lực hạt nhân ngày một lớn của Trung Quốc, thỏa thuận an ninh “không minh bạch” giữa Trung Quốc và Solomon, hợp tác quân sự Nga-Trung hay diễn biến nhân quyền tại Hong Kong và Tân Cương…

Sự khác biệt này chưa chắc là vì lý do kinh tế bởi Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của cả Hàn Quốc và Nhật Bản. Tùy thuộc kinh tế của Hàn Quốc và Nhật Bản vào Trung Quốc cũng rất lớn khi Trung Quốc chiếm hơn 20% thương mại của cả hai.

Lý giải cho sự khác biệt này có lẽ đến từ sự chi phối chiều hướng chính sách an ninh - đối ngoại. Năm 2021, Nhật Bản có nhiều động thái cho thấy chính sách mạnh mẽ hơn trong các điểm nóng an ninh Đông Á, bao gồm Đài Loan (lần đầu đưa an ninh Đài Loan vào Sách Trắng) và Biển Đông (liên tiếp nhắc đến Biển Đông trong các tuyên bố song-đa phương).

Trong khi đó, chính quyền ông Moon Jae-in được coi là theo đuổi chính sách mềm mỏng hơn với Trung Quốc và đối thoại với Triều Tiên (do đó, càng cần sự hỗ trợ của Bắc Kinh hơn). Mặc dù chính quyền của Tổng thống Yoon có thể sẽ thay đổi chiều hướng này trong tương lai, nhưng hiện vẫn trong quá trình chuyển giao trong tháng 5 nên nếu có thay đổi, vẫn cần thêm thời gian.

Những điểm đáng chú ý trong tuyên bố chung Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật
Tuyên bố chung Mỹ-Nhật đề cập các vấn đề liên quan tới Trung Quốc một cách trực tiếp và liệt kê hàng loạt thách thức cụ thể. Trong ảnh là Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio ngày 23/5. (Nguồn: AP)

Xung đột tại Ukraine

Tại Hàn Quốc, hai nhà lãnh đạo Hàn Quốc và Mỹ có nhắc đến xung đột tại Ukraine, nhưng nhấn mạnh chính sách của mình là một phần nỗ lực chung cùng cộng đồng quốc tế. Hợp tác riêng của Hàn Quốc và Mỹ về vấn đề Ukraine chỉ tập trung vào an ninh phi truyền thống (năng lượng và khí hậu) và hỗ trợ nhân đạo.

Cách tiếp cận này khá tương đồng với lập trường của Hàn Quốc thời Tổng thống Moon Jae-in. Cụ thể là không đưa ra biện pháp trừng phạt Nga riêng rẽ mà chỉ tham gia cùng cộng đồng quốc tế.

Ở một chiều hướng khác, tuyên bố Mỹ-Nhật tiếp cận vấn đề Ukraine theo hướng mạnh mẽ và chủ động hơn khi khẳng định đây là “thách thức ngắn hạn lớn nhất” với trật tự khu vực, cho rằng chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga là hành động "đơn phương và không thể biện minh".

Mỹ và Nhật cũng gắn lập trường của mình với cộng đồng quốc tế nhưng tiến xa hơn khi khẳng định các trừng phạt kinh tế cần để lại hệ quả lâu dài và kêu gọi Trung Quốc phải có những động thái chỉ trích dứt khoát.

Các cơ chế tiểu đa phương

Điểm đáng lưu ý trong cả hai tuyên bố chung là một nội dung các văn bản của Mỹ với hai nước này trước đây chưa từng có.

Trong đó, Mỹ hoan nghênh sự quan tâm của Tổng thống Yoon với Bộ tứ (Quad). Tương tự, tuyên bố chung Mỹ-Nhật cũng nhấn mạnh các hoạt động quan trọng của liên minh an ninh 3 bên Mỹ-Anh-Australia (AUKUS).

Dù Hàn Quốc đã tuyên bố ủng hộ Bộ tứ và Nhật đã tuyên bố ủng hộ AUKUS trước đó, nhưng đây là lần đầu tiên những cơ chế tiểu đa phương này được đưa vào tuyên bố chung với Mỹ.

Mỹ từng khẳng định chưa mời Hàn Quốc vào Bộ tứ và Nhật Bản vào AUKUS nhưng có thể xem đây là động thái mở đường. Đặc biệt khi hai nước từng “đánh tiếng” tham gia vào các cơ chế này.

Đại sứ Nhật tại Australia từng tuyên bố Nhật Bản sẵn sàng hợp tác với AUKUS, trong khi tân Tổng thống Hàn Quốc cũng khẳng định sẽ xem xét tích cực nếu Hàn Quốc được mời vào Bộ tứ.

Những điểm đáng chú ý trong tuyên bố chung Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật
Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol họp báo chung ngày 20/5. (Nguồn: Yonhap)

Trong bối cảnh Bộ tứ dần định hình cơ chế theo hướng phi quân sự và tập trung vào các nền dân chủ, Hàn Quốc là lựa chọn đương nhiên.

Trong khi đó, Nhật Bản cũng vừa ký Thỏa thuận tiếp cận đối ứng (RAA) với Australia và Anh trong năm 2022, hoàn tất khung thỏa thuận an ninh với cả ba nước AUKUS.

Có thể thấy rõ Tuyên bố chung Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật năm 2022 có nhiều khác biệt, nhất là về thách thức từ Nga và Trung Quốc, phản ánh chiều hướng chính sách đối ngoại tổng thể của Seoul và Tokyo.

Hai tuyên bố cũng có những nội dung mới liên quan đến các cơ chế tiểu đa phương khác nhau. Tuy nhiên, các tuyên bố đều phản ánh hợp tác an ninh của các nước với Mỹ trong bối cảnh quốc tế và đối nội mới (cả hai đều có lãnh đạo mới trong năm vừa rồi), đều góp phần củng cố hệ thống đồng minh ba bên Mỹ-Nhật-Hàn trong khu vực.

Điểm lại 10 kỳ Hội nghị tương lai châu Á gần đây

Điểm lại 10 kỳ Hội nghị tương lai châu Á gần đây

Nhân dịp Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh tham dự Hội nghị tương lai châu Á (FOA) lần thứ 27 và ...

Những thông điệp từ điểm dừng chân cuối cùng của Tổng thống Mỹ tại Hàn Quốc

Những thông điệp từ điểm dừng chân cuối cùng của Tổng thống Mỹ tại Hàn Quốc

Trong chặng dừng chân cuối cùng, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cùng Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đến thăm Trung tâm chỉ huy ...

Xem nhiều

Đọc thêm

'Người thầy dạy học sinh bằng nhân cách của chính mình'

'Người thầy dạy học sinh bằng nhân cách của chính mình'

Người thầy phải trở nên tự tin, tự chủ và tự cập nhật bản thân, để AI chỉ là một trợ lý thông thái...
Kết quả bóng đá hôm nay 22/11 (mới nhất)

Kết quả bóng đá hôm nay 22/11 (mới nhất)

Xem kết quả bóng đá đêm qua và hôm nay 22/11, Cup C1, Ngoại hạng Anh, La Liga, Serie A, Tây Ban Nha, Anh, Pháp, Đức, Italy... đều được cập ...
Diễn viên Midu nền nã, thanh lịch trong tà áo dài

Diễn viên Midu nền nã, thanh lịch trong tà áo dài

Diễn viên Midu, Hoa hậu Đỗ Thị Hà xinh đẹp, ngọt ngào trong tà áo dài, người đẹp Lý Nhã Kỳ ngày càng gợi cảm.
Đại sứ Đỗ Hoàng Long chỉ ra 5 ý nghĩa lớn từ chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Bulgaria Rumen Radev

Đại sứ Đỗ Hoàng Long chỉ ra 5 ý nghĩa lớn từ chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Bulgaria Rumen Radev

Theo Đại sứ Đỗ Hoàng Long, chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Bulgaria Rumen Radev diễn ra khi Việt Nam-Bulgaria có nhiều bước phát triển quan trọng
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Gặp gỡ hữu nghị kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mông Cổ

Gặp gỡ hữu nghị kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mông Cổ

Quan hệ giao lưu nhân dân Việt Nam-Mông Cổ đã phát triển qua nhiều thập kỷ, trở thành nền tảng vững chắc cho tình hữu nghị giữa hai nước.
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Quân đội Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik để tấn công mục tiêu quân sự ở Dnipro của Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 22/11.
Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Không quân Ukraine xác nhận, Nga phóng một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa từ vùng Astrakhan ở miền Nam nước này trong đợt tấn công vào sáng 21/11.
Mỹ chỉ cho phép đòn tấn công hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu'

Mỹ chỉ cho phép đòn tấn công hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu'

Mỹ chỉ cho phép xảy ra việc tấn công hạt nhân đối kháng khi Washington bảo toàn được một phần kho vũ khí của mình để ngăn chặn đối thủ tiềm tàng.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử của “kỷ nguyên vươn mình".
Phiên bản di động