Tuyên bố chung của Mỹ với hai đồng minh Hàn Quốc và Nhật Bản khác biệt khi nhắc đến Nga và Trung Quốc như thế nào?

Đỗ Hoàng
Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao
Hai tuyên bố chung cấp lãnh đạo Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật trong chuyến công du châu Á đầu tiên của Tổng thống Joe Biden đều tập trung hướng tới một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, đồng thời cũng có những điểm khác biệt.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Những điểm đáng chú ý trong tuyên bố chung Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật
Ngày 20-24/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có chuyến công du châu Á đầu tiên, làm việc với Thủ tướng Nhật Kishida Fumio và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Seok-youl. (Nguồn: NewsBeezer)

Ngày 20-24/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có chuyến công du châu Á đầu tiên, làm việc với Thủ tướng Nhật Kishida Fumio và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Seok-youl.

Tại đây, Washington và các đồng minh đã đưa ra hai tuyên bố chung cấp lãnh đạo Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật.

Mặc dù cùng tập trung vào an ninh khu vực và cùng thúc đẩy quan hệ đồng minh hướng tới một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương “tự do và rộng mở”, nhưng nội dung hai văn bản có nhiều điểm khác biệt và đáng chú ý.

Thách thức từ Trung Quốc

Tuyên bố Mỹ-Hàn không trực tiếp nhắc đến Trung Quốc. Các vấn đề liên quan đến Trung Quốc cũng được đề cập hết sức “nhẹ nhàng".

Cụ thể, tuyên bố chỉ ra rằng hai nước phải đối mặt với các “thách thức với trật tự quốc tế dựa trên luật lệ”. Về Biển Đông, văn bản cũng chỉ dẫn lại cam kết duy trì tự do hàng hải – hàng không và luật quốc tế mà hai nước từng đề cập nhiều lần trước đó. Về Đài Loan, hai nước coi đây là yếu tố “cần thiết” cho hòa bình khu vực.

Trái lại, tuyên bố chung Mỹ-Nhật lại đề cập các vấn đề liên quan tới Trung Quốc một cách trực tiếp hơn và liệt kê hàng loạt thách thức cụ thể.

Theo đó, tuyên bố nhấn mạnh đến "các hành động cưỡng ép kinh tế và bằng các công cụ khác". Về Biển Đông, hai nước phản đối mạnh mẽ yêu sách phi pháp và hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc. Về Đài Loan, hai nước coi đây là yếu tố “không thể thiếu” và Trung Quốc cần theo đuổi tiến trình hòa bình.

Ngoài ra, văn bản còn nêu ra các quan ngại của Mỹ và Nhật Bản như năng lực hạt nhân ngày một lớn của Trung Quốc, thỏa thuận an ninh “không minh bạch” giữa Trung Quốc và Solomon, hợp tác quân sự Nga-Trung hay diễn biến nhân quyền tại Hong Kong và Tân Cương…

Sự khác biệt này chưa chắc là vì lý do kinh tế bởi Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của cả Hàn Quốc và Nhật Bản. Tùy thuộc kinh tế của Hàn Quốc và Nhật Bản vào Trung Quốc cũng rất lớn khi Trung Quốc chiếm hơn 20% thương mại của cả hai.

Lý giải cho sự khác biệt này có lẽ đến từ sự chi phối chiều hướng chính sách an ninh - đối ngoại. Năm 2021, Nhật Bản có nhiều động thái cho thấy chính sách mạnh mẽ hơn trong các điểm nóng an ninh Đông Á, bao gồm Đài Loan (lần đầu đưa an ninh Đài Loan vào Sách Trắng) và Biển Đông (liên tiếp nhắc đến Biển Đông trong các tuyên bố song-đa phương).

Trong khi đó, chính quyền ông Moon Jae-in được coi là theo đuổi chính sách mềm mỏng hơn với Trung Quốc và đối thoại với Triều Tiên (do đó, càng cần sự hỗ trợ của Bắc Kinh hơn). Mặc dù chính quyền của Tổng thống Yoon có thể sẽ thay đổi chiều hướng này trong tương lai, nhưng hiện vẫn trong quá trình chuyển giao trong tháng 5 nên nếu có thay đổi, vẫn cần thêm thời gian.

Những điểm đáng chú ý trong tuyên bố chung Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật
Tuyên bố chung Mỹ-Nhật đề cập các vấn đề liên quan tới Trung Quốc một cách trực tiếp và liệt kê hàng loạt thách thức cụ thể. Trong ảnh là Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio ngày 23/5. (Nguồn: AP)

Xung đột tại Ukraine

Tại Hàn Quốc, hai nhà lãnh đạo Hàn Quốc và Mỹ có nhắc đến xung đột tại Ukraine, nhưng nhấn mạnh chính sách của mình là một phần nỗ lực chung cùng cộng đồng quốc tế. Hợp tác riêng của Hàn Quốc và Mỹ về vấn đề Ukraine chỉ tập trung vào an ninh phi truyền thống (năng lượng và khí hậu) và hỗ trợ nhân đạo.

Cách tiếp cận này khá tương đồng với lập trường của Hàn Quốc thời Tổng thống Moon Jae-in. Cụ thể là không đưa ra biện pháp trừng phạt Nga riêng rẽ mà chỉ tham gia cùng cộng đồng quốc tế.

Ở một chiều hướng khác, tuyên bố Mỹ-Nhật tiếp cận vấn đề Ukraine theo hướng mạnh mẽ và chủ động hơn khi khẳng định đây là “thách thức ngắn hạn lớn nhất” với trật tự khu vực, cho rằng chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga là hành động "đơn phương và không thể biện minh".

Mỹ và Nhật cũng gắn lập trường của mình với cộng đồng quốc tế nhưng tiến xa hơn khi khẳng định các trừng phạt kinh tế cần để lại hệ quả lâu dài và kêu gọi Trung Quốc phải có những động thái chỉ trích dứt khoát.

Các cơ chế tiểu đa phương

Điểm đáng lưu ý trong cả hai tuyên bố chung là một nội dung các văn bản của Mỹ với hai nước này trước đây chưa từng có.

Trong đó, Mỹ hoan nghênh sự quan tâm của Tổng thống Yoon với Bộ tứ (Quad). Tương tự, tuyên bố chung Mỹ-Nhật cũng nhấn mạnh các hoạt động quan trọng của liên minh an ninh 3 bên Mỹ-Anh-Australia (AUKUS).

Dù Hàn Quốc đã tuyên bố ủng hộ Bộ tứ và Nhật đã tuyên bố ủng hộ AUKUS trước đó, nhưng đây là lần đầu tiên những cơ chế tiểu đa phương này được đưa vào tuyên bố chung với Mỹ.

Mỹ từng khẳng định chưa mời Hàn Quốc vào Bộ tứ và Nhật Bản vào AUKUS nhưng có thể xem đây là động thái mở đường. Đặc biệt khi hai nước từng “đánh tiếng” tham gia vào các cơ chế này.

Đại sứ Nhật tại Australia từng tuyên bố Nhật Bản sẵn sàng hợp tác với AUKUS, trong khi tân Tổng thống Hàn Quốc cũng khẳng định sẽ xem xét tích cực nếu Hàn Quốc được mời vào Bộ tứ.

Những điểm đáng chú ý trong tuyên bố chung Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật
Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol họp báo chung ngày 20/5. (Nguồn: Yonhap)

Trong bối cảnh Bộ tứ dần định hình cơ chế theo hướng phi quân sự và tập trung vào các nền dân chủ, Hàn Quốc là lựa chọn đương nhiên.

Trong khi đó, Nhật Bản cũng vừa ký Thỏa thuận tiếp cận đối ứng (RAA) với Australia và Anh trong năm 2022, hoàn tất khung thỏa thuận an ninh với cả ba nước AUKUS.

Có thể thấy rõ Tuyên bố chung Mỹ-Hàn và Mỹ-Nhật năm 2022 có nhiều khác biệt, nhất là về thách thức từ Nga và Trung Quốc, phản ánh chiều hướng chính sách đối ngoại tổng thể của Seoul và Tokyo.

Hai tuyên bố cũng có những nội dung mới liên quan đến các cơ chế tiểu đa phương khác nhau. Tuy nhiên, các tuyên bố đều phản ánh hợp tác an ninh của các nước với Mỹ trong bối cảnh quốc tế và đối nội mới (cả hai đều có lãnh đạo mới trong năm vừa rồi), đều góp phần củng cố hệ thống đồng minh ba bên Mỹ-Nhật-Hàn trong khu vực.

Điểm lại 10 kỳ Hội nghị tương lai châu Á gần đây

Điểm lại 10 kỳ Hội nghị tương lai châu Á gần đây

Nhân dịp Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh tham dự Hội nghị tương lai châu Á (FOA) lần thứ 27 và ...

Những thông điệp từ điểm dừng chân cuối cùng của Tổng thống Mỹ tại Hàn Quốc

Những thông điệp từ điểm dừng chân cuối cùng của Tổng thống Mỹ tại Hàn Quốc

Trong chặng dừng chân cuối cùng, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cùng Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đến thăm Trung tâm chỉ huy ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi hôm nay 3/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 3/11. Lịch âm hôm nay 3/11/2024? Âm lịch hôm nay 3/11. Lịch vạn niên 3/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Xem tử vi 3/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 3/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động