| TS. Cù Văn Trung cho rằng, tinh gọn bộ máy hành chính sẽ giúp đất nước bứt phá, vươn mình trong kỷ nguyên mới. (Ảnh Minh Hiền) |
Chủ trương đúng đắn
Chủ trương tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu quả và thông điệp về tinh gọn bộ máy mà Tổng Bí thư Tô Lâm đưa ra là tiếp tục một mục tiêu đã được Đảng ta xác định từ trước đó. Theo tôi, trong tư duy Đảng ta, vấn đề này đã được nhận thức từ rất lâu rồi. Có thể những giai đoạn trước, vì điều kiện chưa chín muồi, chưa cho phép nên thời điểm này chúng ta mới tiến hành một sách sâu sắc, toàn diện và sâu rộng được. Cụ thể, ở đây chính là tiếp tục thực hiện mãnh mẽ hơn nữa việc tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị quyết số 18 - NQTW (2017) của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII.
Một điều quan trọng cần nhận thấy, đó là vấn đề này rất được dư luận và người dân quan tâm vì việc tinh gọn bộ máy lần này được tiến hành có tính chất cách mạng, triệt để theo đúng chỉ đạo của người đứng đầu Đảng ta đã nêu. Tức là, chúng ta làm rất quyết liết, rất mạnh mẽ. Trung ương làm trước, Trung ương làm mẫu, Trung ương đi đầu với tinh thần vừa làm vừa xếp hàng, có thứ tự, khoa học và bài bản. Lúc này, cơ bản bước đầu chúng ta cảm nhận rõ những chuyển biến trong cơ cấu xếp xếp bộ máy nhà nước, hệ thống chính trị, tâm lý của cán bộ, viên chức. Đặc biệt, nó đã trở thành chủ đề bàn tán rất sôi nổi trong toàn xã hội.
Nhìn chung, đất nước ta đang hứng khởi trong tâm thế vươn mình, vươn lên khi Đảng đề ra định hướng, đích đến là sự phát triển phồn vinh, hạnh phúc của dân tộc vào năm 2045. Với những mục tiêu đến 2030 - 2045, tầm nhìn đến năm 2050 mà Đảng ta nhiều lấn đề cập thì để biến những khát vọng ấy trở thành hiện thực, cần phải thực hiện rất nhiều công việc, nhiều cải tiến. Cụ thể như cải cách thể chế, sửa đổi và xây dựng luật pháp cũng như vấn đề tinh gọn bộ máy nhà nước, hệ thống chính trị…
Tổng Bí thư Tô Lâm gần đây phát biểu rằng, muốn bay cao thì cần phải nhẹ. Tôi cũng đã nghiên cứu một số lý luận về cải cách và phát triển thì phát hiện có luận điểm tương tự như thế, đại ý là “hành trang đi đến tương lai càng nhẹ càng tốt”. Vì vậy, tinh gọn bộ máy giúp chúng ta thuận lợi hơn, đi nhanh hơn trên tiến trình phát triển đất nước.
Thực hiện mục tiêu, khát vọng phát triển đất nước
Đặc biệt, Đảng ta nhiều lần nhấn mạnh rằng, cơ đồ, tiềm lực, uy tín và vị thế quốc tế của Việt Nam chưa bao giờ có được như hiện nay. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần tỉnh táo để không "ngủ quên trên chiến thắng". Đảng nhận lãnh vai trò là người lái thuyền vĩ đại, Đảng động viên tất cả các lực lượng xã hội tham gia vào quá trình đưa đất nước đến sự thịnh vượng và phồn vinh.
Việc Đảng tự cải tiến mình, tinh gọn bộ máy và hệ thống chính trị của mình, tự đổi mới, chính là sự nêu gương có ý nghĩa khích lệ, cổ vũ và động viên rất lớn đối với xã hội. Vì vậy, chúng ta cũng cần "vào cuộc” trước sự dũng cảm to lớn của lực lượng tiên tiến là Đảng ta, những người nhận lãnh trách nhiệm hết sức nặng nề, khó khăn để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình.
Thực ra, ngoài những lý do về điểm nghẽn thể chế, về nguồn lực dồi dào chưa khai thác hết tiềm năng hiện có, giai đoạn vàng của lao động chúng ta hay như sự phát triển theo chiều rộng đòi hỏi phát triển theo chiều sâu hiện nay; tiềm lực, cơ đồ, vị thế chúng ta đã có, đòi hỏi Việt Nam cần bứt phá hơn nữa, vươn lên những thành tựu mới trong kỷ nguyên vươn mình.
Tinh gọn bộ máy mà Đảng ta đang tiến hành cũng không nằm ngoài mục tiêu phục vụ các khát vọng phát triển đất nước như vậy. Tuy nhiên, theo tôi vấn đề vô cùng quan trọng, ít người đề cập tới chính là sự thắng thế của chúng ta trong việc “chống giặc nội xâm”, chống các tập đoàn lợi ích, nhóm lợi ích từ hơn hai thập kỷ qua về công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực.
| Tinh gọn bộ máy mà Đảng ta đang tiến hành cũng không nằm ngoài mục tiêu phục vụ các khát vọng phát triển đất nước. (Nguồn: baodienbienphu) |
Trên nền tảng của những ưu thế đó, Đảng mạnh dạn tiến hành cải cách, tinh gọn rất sâu về bộ máy nhà nước và hệ thống chính trị. Cần phải truyền thông với xã hội rằng, chỉ có Tổng Bí thư của Đảng phát động, lãnh đạo, Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương cùng đồng thuận và quyết tâm thì chúng ta mới làm được. Đây là công việc chạm đến tới hạn của sự đổi mới chính trị rất căn cốt, rất sâu. Nếu không nắm vững các công cụ chuyên chính, lực lượng vũ trang là quân đội, công an, công tác tuyên giáo và hệ thống lý luận, cùng nội chính trong Đảng… thì có rất nhiều lực cản, có không ít cá nhân bảo thủ cả hữu hình lẫn vô hình.
Với đặc điểm của một nền văn hóa Á Đông, trong môi trường của đời sống xã hội đặc thù, nền chính trị Việt Nam ngoài sự thiết lập trên một nền tảng lý luận tiến bộ của Chủ nghĩa Mác - Lê nin, Tư tưởng Hồ Chí Minh thì còn tồn tại rất nhiều đặc tính, đặc điểm của con người Việt Nam truyền thống.
Vì thế, vai trò của người có uy tín, có tầm ảnh hưởng khi còn công tác lẫn khi thôi nhiệm kỳ là có sức nặng, có tác động không nhỏ đến hệ thống. Nếu không tạo được sự đồng thuận của các lực lượng tiến bộ và bảo thủ thì công việc này rất khó tiến hành. Đặc biệt hơn cả là lực cản về vấn đề lợi ích, cài đặt chính sách, quy hoạch nhân sự hay vì tâm lý, định kiến hoặc lo sợ các do nhận thức từ lịch sử, của thế hệ đều là những trở ngại rất lớn khi Đảng ta tiến hành chủ trương tinh gọn bộ máy.
Vì vậy, tôi cho rằng đây là sự dũng cảm của Đảng Cộng sản Việt Nam trong sự đổi mới chính trị đến những điểm tới hạn của mình, đến các điểm tận đáy, tức là rất sâu về gốc rễ chính trị mà công việc tinh gọn bộ máy, chắt lọc và lựa chọn những điểm phù hợp với nền chính trị của chúng ta. Đương nhiên, nói là tính chất cách mạng, đến tận đáy của sự tới hạn trên những nguyên tắc bất di bất dịch về sự không thay đổi cấu trúc, chế độ và hệ thống của nền chính trị Việt Nam, của những nhà sáng lập Đảng ta.
| Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình tinh gọn bộ máy nhà nước đóng vai trò khá quan trọng. (Nguồn: VGP) |
Hợp với "ý Đảng, lòng dân"
Quá trình tinh gọn bộ máy cũng có nhiều trở ngại. Nhưng trở ngại lớn nhất lại nằm ở ngay chính yếu tố con người. Nếu quyết tâm, tư tưởng thông suốt, phá bỏ những định kiến đã tồn tại của tất cả các lực lượng vì mục tiêu chung, tin chắc chủ trương ấy sẽ diễn ra đúng như kế hoạch của Đảng.
Chúng ta có gần như toàn bộ quá trình lịch sử hiện đại của nền chính trị hiện nay gắn với hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước trong quá trình lập quốc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Bộ máy ấy là sản phẩm của lịch sử, cũng chính nhờ mô hình đó mà chúng ta có đất nước liền một dải non sông, có một chế độ chính trị như bây giờ.
Tuy nhiên, những yếu tố không còn hợp lý, không cần thiết trong giai đoạn chuyển mình của dân tộc thì cần được loại bỏ, cắt giảm và tinh gọn trên cơ sở giữ vững những nguyên tắc và nền tảng cốt lõi của một nền chính trị Việt Nam.
Chính tư duy về “bộ máy nhà nước, công tác nhà nước, làm người nhà nước” ăn rất sâu vào đời sống chính trị - xã hội của Việt Nam nên sự thay đổi đó chính là sự thay đổi trong nhận thức của con người Việt Nam. Nghĩa là, chúng ta phải ra khỏi quá khứ, ra khỏi cái bóng của chính mình, chủ động “chia tay” định kiến, những giới hạn, những bó buộc trong tư tưởng, nhận thức của từng cá thể, từng bộ phận và các lực lượng trong xã hội để cộng đồng dân tộc thích ứng với thời cuộc mới, tiến bộ và triển vọng trước những đòi hỏi mới của tình thế đất nước và nhân loại.
Lần này, người đứng đầu Đảng ta chỉ đạo mạnh mẽ tiếp tục chủ trương tinh gọn bộ máy rất phù hợp với “ý Đảng, lòng dân”. Bởi công việc này chỉ có thể thành công được bởi sự nhận thức của người đứng đầu Đảng và chỉ có Đảng mới đủ sức mạnh, uy tín để làm được điều đó. Như tôi đã đề cập, sự điều chỉnh ấy chính là sự chỉnh sửa đến gần như tổng thể, đến tận đáy và rất sâu trong toàn bộ mô hình của hệ thống, của bộ máy. Đó thực sự là một sự dũng cảm của những người cộng sản Việt Nam hiện nay.