Tình hình Afghanistan: Chính quyền mới phải có trách nhiệm tôn trọng quyền con người

Người dân từ Afghanistan trên đường đến Cổng Hữu nghị xuyên biên giới Pakistan-Afghanistan. (Nguồn: Reuters)

NATO cũng đã nhất trí điều thêm các máy bay đến Kabul để phục vụ công tác sơ tán.

Tổng thư ký Jens Stoltenbergcho biết liên minh này chỉ có 2 lựa chọn là rút toàn bộ lực lượng khỏi Afghanistan hoặc điều thêm binh lính và nối lại các chiến dịch quân sự tại quốc gia này.

Cuối cùng, NATO lựa chọn phương án rút lui vì thực tế 20 năm can dự tại Afghanistan chỉ ra rằng mọi nỗ lực của cộng đồng quốc tế đều không mang lại kết quả tốt đẹp và mạnh mẽ hơn khi xét đến các cấu trúc nhà nước Afghanistan.

Ông Stoltenberg cũng thông báo đình chỉ mọi hỗ trợ dành cho chính phủ Afghanistan.

Mục đích của NATO ở Afghanistan là giúp xây dựng một nhà nước hữu hiệu, do đó sự sụp đổ của chính phủ trước lực lượng Taliban sau 20 năm là một bi kịch.

Theo ông Stoltenberg, NATO sẽ yêu cầu các nhà cầm quyền mới của quốc gia Tây Nam Á này phải có trách nhiệm tôn trọng các quyền của con người, trong đó có quyền của phụ nữ.

Cũng trong ngày 17/8, Liên hợp quốc kêu gọi các nước cấm mọi hình thức bắt buộc người Afghanistan trở về nước sau khi lực lượng Taliban tuyên bố nắm quyền kiểm soát Afghanistan.

Phát biểu với báo giới tại Geneva, người phát ngôn của Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) Shabia Mantoo nêu rõ: Trước tình hình nhân quyền và an ninh suy giảm nhanh ở nhiều vùng rộng lớn của Afghanistan và thảm hoạ nhân đạo đang lan rộng, UNCHR "kêu gọi các quốc gia trên thế giới ngừng bắt buộc công dân Afghanistan trở về nước, những người trước đây được xác định là không cần sự bảo hộ quốc tế”.

Hoan nghênh động thái của một số nước châu Âu ngừng mọi hoạt động trục xuất người xin tị nạn Afghanistan về nước, bà Mantoo bày tỏ hy vọng các nước khác sẽ có hành động tương tự.

Sau khi lực lượng Taliban giành quyền kiểm soát Kabul, hàng chục nghìn người tìm cách chạy khỏi Afghanistan do lo ngại sự quay trở lại của chế độ Hồi giáo cực đoan mà Taliban từng áp đặt.

Nhiều người cũng có tâm lý lo sợ bị Taliban trả thù vì đã hỗ trợ chính phủ Afghanistan được Mỹ hậu thuẫn, cầm quyền trong 2 thập kỷ qua.

Thậm chí trước khi xảy ra tình hình hỗn loạn trong những ngày gần đây, bà Mantoo cho biết hơn 550.000 người Afghanistan kể từ đầu năm nay đã phải tha hương do hậu quả của cuộc xung đột và bất ổn an ninh ở nước này.

Tình hình Afghanistan: Thủ tướng New Zealand 'khẩn nài' Taliban duy trì quyền con người. (Nguồn: AFP)

Với việc Taliban lên nắm quyền ở Afghanistan, Liên hợp quốc quan ngại sâu sắc về nguy cơ vi phạm nhân quyền đối với dân thường, nhất là phụ nữ và bé gái. (Nguồn: AFP)

Hai ngày sau khi giành quyền kiểm soát Afghanistan, Taliban đã đưa ra cam kết là không gây hoảng sợ cho người Afghanistan, tuyên bố ân xá cho tất cả các quan chức chính phủ Afghanistan và hối thúc họ quay trở lại làm việc.

Ông Enamullah Samangani - thành viên ủy ban văn hóa của lực lượng Taliban - ngày 17/8 cho biết nhóm này kêu gọi phụ nữ tham gia quá trình xây dựng chính phủ.

Trước đó, Quỹ Nhi đồng LHQ (UNICEF) cho biết các đại diện của Taliban ở một số vùng của Afghanistan đã bày tỏ sự ủng hộ đối với việc cho bé gái được đi học sau khi lực lượng này chiếm quyền kiểm soát Afghanistan.

Tuy vậy, Liên hợp quốc vẫn quan ngại sâu sắc về nguy cơ vi phạm nhân quyền đối với dân thường, nhất là phụ nữ và bé gái, cũng như những người làm việc cho chính phủ Afghanistan, các tổ chức quốc tế hay các lực lượng quân sự ở nước này.

Người phát ngôn của Văn phòng Cao ủy nhân quyền LHQ (OHCHR) Rupert Colville nêu rõ: “Chúng tôi kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường mọi sự ủng hộ có thể cho những người có nguy cơ hiện hữu”.

Từ năm 1996-2001, đất nước Afghanistan nằm trong kiểm soát của Taliban.

Lực lượng này áp đặt một chế độ cai trị hà khắc như cấm bé gái đến trường, phụ nữ hầu như không có quyền, bị cấm đi học và buộc phải mặc quần áo che toàn bộ cơ thể và khi đi ra ngoài phải có một người nhà là nam giới đi kèm.

Âm nhạc và các hình thức truyền thông khác đều bị cấm.

Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) ngày 17/8 cho biết kể từ tháng 6 đến nay, có hơn 40.000 người bị thương trong các cuộc xung đột tại Afghanistan được điều trị tại các cơ sở y tế được ICRC hỗ trợ, trong đó có 7.600 người từ đầu tháng 8 đến nay.