Khi các nước đặt Afghanistan lên 'bàn cân'

Có thể thế giới phải gồng mình để chứng kiến không phải một cuộc chiến tranh nóng thì cũng là một cuộc chiến tranh lạnh ở Afghanistan giữa các cường quốc khu vực và thế giới.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Khi tất cả bắt đầu đếm ngược đến thời điểm kết thúc cuộc chiến ở Afghanistan và việc Taliban thành lập chính phủ mới ở Kabul trong vài tháng hoặc thậm chí là vài tuần tới, chắc chắn là không chỉ Mỹ mà nhiều "cổ đông” quốc tế có liên quan đến tình hình Afghanistan đang nghĩ đến những vai trò mà họ mong muốn trong tình hình mới.

Dưới đây là những nhận định của nhà báo người Ấn Độ chuyên về các vấn đề Nam Á P.K.Balachandran trong bài viết đăng trên eurasiareview.com ngày 16/8.

Khi các nước đặt Afghanistan lên “bàn cân”
Diễn biến nóng ở Afghanistan xuất hiện trên trang nhất báo chí ở Pakistan. (Nguồn: EPA)

Vai trò của Pakistan

Mỹ, vốn lâu nay dựa vào Pakistan để đưa một Taliban cố chấp vào bàn đàm phán ở Doha, hiện cáo buộc Pakistan vẫn cung cấp nơi trú ẩn và các căn cứ cho Taliban trên lãnh thổ nước này.

Lầu Năm Góc cho rằng "những nơi trú ẩn an toàn của khủng bố" dọc biên giới Pakistan-Afghanistan đang gây bất ổn ở bên trong Afghanistan. Washington đang thảo luận với giới lãnh đạo Islamabad để "đóng cửa" các địa điểm trú ẩn này.

Thư ký Báo chí Lầu Năm Góc John F. Kirby nói: “Tất cả chúng ta đều hiểu được tầm quan trọng của việc đóng cửa những nơi trú ẩn an toàn này của Taliban và không cho phép Taliban cũng như các mạng lưới khủng bố khác sử dụng chúng để gieo rắc mối bất hòa.

Chúng tôi cũng lưu ý rằng Pakistan và người dân nước này từng trở thành nạn nhân của các hoạt động khủng bố xảy ra tại khu vực đó”.

Trả lời báo chí, Thủ tướng Pakistan Imran Khan cho biết Mỹ đã bắt đầu coi Ấn Độ là đồng minh chiến lược ở khu vực này và không còn coi trọng Pakistan như trước.

Ông từng nhấn mạnh với Washington rằng Pakistan sẽ không cho phép Mỹ tiến hành các cuộc tấn công vào Afghanistan từ lãnh thổ của mình. Chính phủ Pakistan cũng tuyên bố sẽ không cho phép người tị nạn Afghanistan vào nước này, vì điều đó từng gây ra tình trạng hỗn loạn và khủng bố ở Pakistan.

Trong khi đó, Mỹ không nhận ra rằng Pakistan có quá nhiều việc phải làm để có thể gây ảnh hưởng đến Taliban, bởi lực lượng này đã mạnh lên rất nhiều. Họ cũng đã chứng tỏ ưu thế thông qua việc đưa ra những lời cảnh cáo đối với lực lượng Mỹ, đồng thời buộc các lực lượng của Mỹ phải rút lui.

Nếu sau cuộc lật đổ của Taliban, Mỹ vẫn theo đuổi kế hoạch gây bất ổn đối với một Afghanistan do Taliban cai trị - thông qua việc trang bị vũ khí cũng như viện trợ cho các lãnh chúa không thuộc Taliban và không thuộc bộ tộc Pashtun, có khả năng xảy ra một làn sóng người tị nạn ồ ạt đổ về Pakistan.

Điều này cũng giống như khi các lực lượng Hồi giáo được Mỹ viện trợ để chống lại Liên Xô và khi các lực lượng do Mỹ dẫn đầu chiến đấu chống lại chế độ Taliban năm 2001.

Sau cuộc lật đổ của Taliban, vai trò của Pakistan là phải tìm được một vị trí phù hợp cho riêng mình. Đến nay, Pakistan chỉ có quan hệ hợp tác tình báo với Taliban, còn hầu như không tham gia bất kỳ hoạt động xây dựng nào của chính quyền Kabul.

Tuy nhiên, nước này có thể hợp tác với Trung Quốc trong các hoạt động phát triển ngay cả khi chỉ là đối tác cấp dưới, đồng thời giúp Trung Quốc liên lạc với chính quyền Taliban bằng cách tận dụng các mối liên hệ đã có từ lâu với Taliban.

Khi các nước đặt Afghanistan lên “bàn cân”
Taliban là gián điệp và đồng minh tự nhiên của lực lượng Hồi giáo Pakistan. (Nguồn: GVS)

Vị thế của Ấn Độ

Ấn Độ, trong cuộc đàm phán giữa các bên ở Doha (Qatar) ngày 12/8, từng tuyên bố rõ ràng rằng nước này sẽ không hỗ trợ cả về không lực lẫn bộ binh để giúp chế độ Kabul, bất chấp nhiều năm hữu nghị và hợp tác với chế độ này.

Theo Financial Express, Ấn Độ không muốn bị cuốn vào cuộc xung đột giữa chính phủ Afghanistan và lực lượng Taliban.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Ấn Độ lên kế hoạch hỗ trợ chính trị cho Taliban. Mặc dù đã có cuộc thảo luận không chính thức với Taliban, Ấn Độ luôn phản đối xu hướng độc quyền của Taliban.

New Delhi coi Taliban là gián điệp và đồng minh tự nhiên của lực lượng Hồi giáo Pakistan - đối thủ chính của họ ở Nam Á.

Tin liên quan
Tình hình Afghanistan: Ấn Độ đã lên tiếng Tình hình Afghanistan: Ấn Độ đã lên tiếng

Ấn Độ đã liên tục ủng hộ các chính quyền đắc cử ở Kabul được Mỹ hậu thuẫn trước đây và đến nay đã viện trợ kinh tế cho Kabul tới 3 tỷ USD.

Không rõ chính xác Ấn Độ sẽ làm gì sau cuộc lật đổ của Taliban. Trong trường hợp chế độ Taliban có xu hướng chống lại Ấn Độ, New Delhi còn có lựa chọn bí mật hỗ trợ (với sự đồng tình của Mỹ) các lực lượng chống Taliban tiến hành cuộc chiến chống lại chế độ này.

Ngoài ra, Ấn Độ có thể chìa "củ cà rốt” bằng cách hỗ trợ phát triển đối với Taliban, chế độ được cho là đang mong muốn biến Afghanistan thành một quốc gia hướng phát triển kinh tế và phúc lợi xã hội. Taliban đã duy trì một số dịch vụ công tại các khu vực mà họ kiểm soát.

New Delhi sẽ có động lực mạnh mẽ để tiếp tục đi theo con đường hỗ trợ phát triển trong bối cảnh Trung Quốc quan tâm đến việc mở rộng Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) tới Afghanistan.

Trên thực tế, Ấn Độ có nhiều kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực phát triển của Afghanistan với nhiều hoạt động bao gồm giáo dục, nâng cao trình độ, y tế, thủy lợi, cung cấp nước và năng lượng.

Bất kỳ chính quyền nhạy bén nào của Afghanistan cũng sẽ tận dụng Ấn Độ để phát triển. Trên hết, Ấn Độ có quan hệ văn hóa lâu đời với Afghanistan.

Khi các nước đặt Afghanistan lên “bàn cân”
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và đồng sáng lập phong trào Taliban Mullah Abdul Ghani Baradar trong cuộc gặp ngày 28/7 tại Thiên Tân. (Nguồn: Twitter)

Thể diện của Trung Quốc

Ông David Kilcullen, Giáo sư nghiên cứu quốc tế và chính trị tại Học viện Lực lượng Quốc phòng Australia cho rằng rõ ràng Trung Quốc "đã chỉ định Taliban là lực lượng nắm quyền cai trị tiếp theo tại Afghanistan".

Ý ông muốn nhắc tới cuộc gặp công khai hồi tháng 7 vừa qua giữa Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và Mullah Abdul Ghani Baradar - người đứng đầu ủy ban chính trị của Taliban.

Tuy nhiên, tại cuộc họp gần đây nhất của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải cũng vào tháng 7, ông Vương Nghị đã phát tín hiệu rằng sự ủng hộ của Trung Quốc có thể phụ thuộc vào việc Taliban có giúp Trung Quốc chống lại các nhóm của người Duy Ngô Nhĩ, IS-K và Phong trào Hồi giáo Đông Turkestan hay không.

Nói rộng hơn, Trung Quốc đang có ý định duy trì các khoản đầu tư tài nguyên của mình ở Afghanistan.

Mặc dù BRI của nước này không bao gồm Afghanistan, nhưng đây là một tuyến đường trung chuyển quan trọng xuyên qua Trung Á để đến các quốc gia khác như Iran, nơi mà Trung Quốc vừa ký một thỏa thuận kinh tế và an ninh kéo dài 25 năm.

Lợi ích của Nga

Trong phát biểu đầu tiên về diễn biến ở Afghanistan sau khi Taliban tiếm quyền, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho rằng chính quyền Kabul đã sụp đổ sau khi các lực lượng Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) rút khỏi quốc gia Tây Nam Á này.

Phát biểu tại Đại học Liên bang Baltic Immanuel Kant ngày 17/8, Ngoại trưởng Lavrov đã chỉ ra sự cần thiết phải hợp tác giữa Nga và Liên minh châu Âu (EU) trong nhiều vấn đề khác nhau.

Ông nói: "Chúng ta phải hợp tác để giúp giải quyết nhiều cuộc khủng hoảng và xung đột trong khu vực. Điều này một lần nữa được thể hiện rất rõ ràng trong bối cảnh tình hình Afghanistan sụp đổ sau khi Mỹ và NATO vội vàng rút quân".

Giống như Trung Quốc, Nga sẽ quan tâm đến việc thiết lập các mối quan hệ kinh tế và chính trị với Taliban để bảo vệ lợi ích của mình. Bằng mọi khả năng, Nga sẽ phối hợp với Trung Quốc trong vấn đề này, đổi lại Trung Quốc có thể mời đồng minh của họ là Pakistan tham gia hỗ trợ.

Với việc Mỹ ngày càng nghiêng về phía Ấn Độ - đối tác trong Bộ tứ (Quad) và cũng là đối tác chiến lược ở Nam Á, Nga, Trung Quốc và Pakistan sẽ tạo thành một khối liên minh trong các vấn đề Afghanistan.

***

Nhìn chung, thế giới có lẽ sẽ phải gồng mình lên để chứng kiến không phải một cuộc chiến tranh nóng thì cũng là một cuộc chiến tranh lạnh ở Afghanistan giữa các cường quốc khu vực và thế giới.

Mọi chuyện chủ yếu sẽ phụ thuộc vào cách Taliban định hình nên những kẻ thống trị.

Taliban có thể tiếp tục theo đuổi mục tiêu đã công bố là thành lập một Vương quốc Hồi giáo do người Pashtun thống trị, có quan điểm cứng rắn, chống lại tất cả các đối thủ, những người không thuộc bộ tộc Pashtun và những người chỉ trích.

Theo kịch bản đó, Afghanistan sẽ lại rơi vào một cuộc chiến tranh nóng, trong đó các nước lớn sẽ “đục nước béo cò” dựa trên những khó khăn mà Afghanistan phải đối mặt.

Còn nếu Taliban chọn con đường ôn hòa và định hướng phát triển, Afghanistan sẽ có thể để lại sau lưng một giai đoạn tàn khốc kéo dài trong lịch sử nước này.

Chuyên gia lý giải vì sao chính quyền Kabul thất thủ trước Taliban, phác họa Afghanistan hậu chuyển giao quyền lực

Chuyên gia lý giải vì sao chính quyền Kabul thất thủ trước Taliban, phác họa Afghanistan hậu chuyển giao quyền lực

Trước chiến thắng chóng vánh của lực lượng Taliban ở Afghanistan, TG&VN đã phỏng vấn TS. Phạm Cao Cường, Phó Viện trưởng phụ trách Viện ...

Afghanistan: Những mảnh ghép không hoàn hảo và tương lai khó đoán định

Afghanistan: Những mảnh ghép không hoàn hảo và tương lai khó đoán định

Tình hình Afghanistan, dù được dự báo, nhưng vẫn bất ngờ. Nỗi lo bất ổn không chỉ riêng ai, người dân Afghanistan hay các quốc ...

(theo Eurasia Review)

Bài viết cùng chủ đề

Tình hình Afghanistan

Đọc thêm

XSHCM 30/3, trực tiếp kết quả xổ số TP Hồ Chí Minh hôm nay 30/3/2024. XSHCM thứ 7

XSHCM 30/3, trực tiếp kết quả xổ số TP Hồ Chí Minh hôm nay 30/3/2024. XSHCM thứ 7

XSHCM 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số TP Hồ Chí Minh hôm nay - XSHCM 30/3/2024. xổ số thành phố. xo so Ho Chi Minh. KQXSHCM.
Vietlott 30/3, kết quả xổ số Vietlott Power thứ 7 ngày 30/3/2024. xổ số Power 655 hôm nay

Vietlott 30/3, kết quả xổ số Vietlott Power thứ 7 ngày 30/3/2024. xổ số Power 655 hôm nay

Vietlott 30/3 - Vietlott Power 30/3. Trực tiếp kết quả xổ số Vietlott hôm nay thứ 7 ngày 30/3/2024. xo so Vietlott 655 hôm nay. xs Power hom nay.
XSHG 30/3, trực tiếp kết quả xổ số Hậu Giang hôm nay 30/3/2024. KQXSHG thứ 7

XSHG 30/3, trực tiếp kết quả xổ số Hậu Giang hôm nay 30/3/2024. KQXSHG thứ 7

XSHG 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Hậu Giang hôm nay - XSHG 30/3/2024.Ket qua xo so Hau Giang. kết quả xổ số Hậu Giang ngày 30 tháng ...
XSLA 30/3, trực tiếp kết quả xổ số Long An hôm nay 30/3/2024 - KQXSLA thứ 7

XSLA 30/3, trực tiếp kết quả xổ số Long An hôm nay 30/3/2024 - KQXSLA thứ 7

XSLA 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Long An hôm nay - XSLA 30/3/2024. ket qua xo so Long An. KQXSLA thứ 7. kết quả xổ số Long ...
XSBP 30/3, Trực tiếp kết quả xổ số Bình Phước hôm nay 30/3/2024 - KQXSBP thứ 7

XSBP 30/3, Trực tiếp kết quả xổ số Bình Phước hôm nay 30/3/2024 - KQXSBP thứ 7

XSBP 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Bình Phước hôm nay - XSBP 30/3/2024. Ket qua xo so Binh Phuoc. KQXSBP thứ 7. SXBP 30/3. kết quả xổ ...
Tin thế giới 29/3: Nga gọi nhập ngũ hàng chục nghìn quân, Philippines tuyên bố không khuất phục Bắc Kinh ở Biển Đông, Argentina bắt tàu Trung Quốc

Tin thế giới 29/3: Nga gọi nhập ngũ hàng chục nghìn quân, Philippines tuyên bố không khuất phục Bắc Kinh ở Biển Đông, Argentina bắt tàu Trung Quốc

Nga gọi nhập ngũ hàng chục nghìn quân, Philippines tuyên bố không khuất phục Bắc Kinh ở Biển Đông, Argentina bắt tàu Trung Quốc
Tin thế giới 29/3: Nga gọi nhập ngũ hàng chục nghìn quân, Philippines tuyên bố không khuất phục Bắc Kinh ở Biển Đông, Argentina bắt tàu Trung Quốc

Tin thế giới 29/3: Nga gọi nhập ngũ hàng chục nghìn quân, Philippines tuyên bố không khuất phục Bắc Kinh ở Biển Đông, Argentina bắt tàu Trung Quốc

Nga gọi nhập ngũ hàng chục nghìn quân, Philippines tuyên bố không khuất phục Bắc Kinh ở Biển Đông, Argentina bắt tàu Trung Quốc
Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Liệu Ukraine có thuyết phục được Ấn Độ trong quan hệ với Nga?

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba đến thăm New Delhi trong bối cảnh Ukraine nỗ lực giành lấy sự ủng hộ của Ấn Độ.
Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Sejourne nhân dịp Pháp và Trung Quốc kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đang nỗ lực tăng cường quan hệ.
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn đề Ukraine.
Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Pháp đã đề nghị các đồng minh quốc tế cử hàng nghìn nhân viên an ninh đến hỗ trợ bảo vệ Olympic Paris 2024 trước nguy cơ khủng bố.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Phiên bản di động