Thấy gì qua mô hình quản lý di cư mới của Uzbekistan?

Tại hầu hết các nước châu Âu, từ "di cư" chủ yếu dùng để chỉ những người ra nước ngoài để định cư hoặc cư trú.

Còn ở Uzbekistan, từ này dùng để chỉ những công dân ra nước ngoài làm việc, tích lũy kinh nghiệm chuyên môn và sau đó trở về nước. Và hiện tại, số lượng người di cư của quốc gia Trung Á này đã tăng mạnh.

Theo Bộ Nội vụ Uzbekistan, tính đến ngày 1/10, đã có khoảng 2 triệu công dân Uzbekistan đang sống ở nước ngoài, trong đó có 1,6 triệu người có việc làm.

Phần lớn người dân nước này đang làm việc tại Nga với khoảng 1 triệu người, nhưng tỷ lệ lao động sang châu Âu và châu Á để tìm kiếm việc làm có tay nghề đang tăng đều đặn.

Được thành lập một năm trước theo sáng kiến ​​của Tổng thống Shavkat Mirziyoyev, Cơ quan Di trú Uzbekistan đã đóng vai trò trung tâm trong việc quản lý sự dịch chuyển lao động của đất nước được mệnh danh là "vương miện của Trung Á".

Cơ quan này tập trung hỗ trợ công dân Uzbekistan làm việc ở nước ngoài, bảo vệ quyền lợi của người lao động và mở rộng khả năng tiếp cận việc làm có tay nghề xuyên biên giới.

Thông qua công ty tuyển dụng KOUZON, trong năm nay, hơn 5.000 người Uzbekistan đã tham gia lao động trong ngành du thuyền ở các lĩnh vực ẩm thực, dịch vụ, y tế và kỹ thuật, với mức lương từ 1.400 đến 3.700 Euro mỗi tháng.

Về hợp tác quốc tế, hiện Uzbekisan đang có thỏa thuận hợp tác quan trọng với vùng Lombardy của Italy, đưa 3.500 y tá đến các phòng khám tại quốc gia châu Âu này bắt đầu từ năm 2026.

Còn tại Nhật Bản, quốc gia Trung Á đã thiết lập quan hệ đối tác với Tổ ​​chức trao đổi giáo dục, y tế và văn hóa Nhật Bản-Trung Quốc-châu Á (JCAEMCE) và công ty Proud Partners nhằm mục đích đào tạo 10.000 chuyên gia Uzbekisan lành nghề và tài xế chuyên nghiệp tại Tashkent, Samarkand và Namangan của Uzbekisan.

Các thỏa thuận khác bao gồm cung cấp 2.000 nhân lực cho Áo, 200 nhân lực cho Bồ Đào Nha và 150 nhân lực cho Hà Lan, chủ yếu là thợ hàn, thợ điện và kỹ thuật viên nông nghiệp.

Bên cạnh đó, Cơ quan Di trú Uzbekistan có quan hệ hợp tác với Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) để thúc đẩy di cư an toàn, trật tự cho công dân Uzbekistan.

Ông Andrew Gray, Trưởng Phái đoàn IOM tại Uzbekistan cho biết: “Kể từ khi thành lập vào năm 2024, Cơ quan Di cư đã mở ra những con đường mới cho di cư lao động, đáp ứng nhu cầu toàn cầu đang thay đổi và thúc đẩy di cư an toàn. Chúng tôi hy vọng những nỗ lực của Cơ quan sẽ tiếp tục hỗ trợ sự phát triển của Uzbekistan và mang lại lợi ích cho người di cư và gia đình họ".

Lợi cả hai bên

Theo Ngân hàng trung ương Uzbekistan, người dân làm việc ở nước ngoài đã gửi về nước số tiền tương đương khoảng 13,9 tỷ Euro vào năm 2024.

Đối với nhiều gia đình, một phần thu nhập này đã trở thành nguồn vốn ban đầu để khởi nghiệp kinh doanh nhỏ, từ các tiệm bánh địa phương đến các xưởng mộc, giúp tạo việc làm và hỗ trợ doanh nghiệp tại Uzbekistan.

Đồng thời, việc di chuyển lao động được quản lý sẽ cho phép các ngành công nghiệp châu Âu bù đắp sự thiếu hụt trong các lĩnh vực thiết yếu như chăm sóc sức khỏe, xây dựng và hậu cần.

Tuy nhiên, theo Giám đốc Cơ quan Di trú Behzod Musaev, việc này còn mang lại một lợi ích khác cho chính Uzbekistan, đó là “Mỗi người di cư thành công đều là Đại sứ cho hình ảnh mới của Uzbekistan: Có học thức, có trách nhiệm và cởi mở với thế giới”.

Tại sao quan trọng với châu Âu?

Trên khắp châu Âu, các nhà tuyển dụng đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng nhân sự trong các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, hậu cần và nông nghiệp.

Nghiên cứu của Quỹ cải thiện điều kiện sống và làm việc châu Âu (Eurofound) cho thấy, tình trạng thiếu hụt kỹ năng đã trở thành vấn đề mang tính cấu trúc, với hàng triệu vị trí dự kiến ​​không được lấp đầy trừ khi các mô hình tuyển dụng được cải thiện.

Thông qua việc đào tạo và chứng nhận người lao động trước khi xuất cảnh, Uzbekistan đưa ra giải pháp tiềm năng: Một lực lượng lao động lành nghề, được quản lý chặt chẽ, có thể nhanh chóng hội nhập vào các ngành công nghiệp châu Âu.

Giám đốc Cơ quan Di trú Musaev nêu rõ: “Châu Âu cần những người có trình độ, và Uzbekistan sẵn sàng đào tạo lao động một cách có trách nhiệm. Đây không phải là một chiều, mà là sự hợp tác”.

Cách tiếp cận này đã được thể hiện rõ ở Đức, nơi hơn 2.000 công dân Uzbekistan đang theo học các chương trình đào tạo nghề kép với các công ty có tiếng như Globogate, Klett EDU, NoVo Agency, RekruitMed và SBH WesT.

Còn tại Anh, hợp tác của Uzbekistan với Cơ quan quản lý lao động và lạm dụng lao động (GLAA) và Hiệp hội cung cấp lao động (ALP) sẽ bảo đảm rằng người lao động của quốc gia Trung Á tham gia Chương trình lao động thời vụ thông qua tuyển dụng minh bạch và giám sát pháp lý đầy đủ.

Nền tảng số và tuyển dụng công bằng

Đằng sau những chính sách này là nền tảng kỹ thuật số. Cơ quan Di trú Uzbekistan đã ra mắt Test.xorijda.uz – nền tảng trực tuyến cung cấp các bài kiểm tra mô phỏng ngôn ngữ và lịch sử cho các ứng viên chuẩn bị ra nước ngoài.

Nền tảng miễn phí này bao gồm 7 mô-đun với 150 câu hỏi và nhận được hơn 600.000 lượt truy cập mỗi tháng, giúp giảm sự phụ thuộc vào các web trung gian không chính thức.

Giám đốc Musaev giải thích: “Các công cụ kỹ thuật số mang lại sự minh bạch, ngăn chặn gian lận và chuẩn bị cho mọi người thích nghi với điều kiện làm việc và sinh hoạt thực tế”.

Nền tảng này là một phần của hệ thống quản lý kỹ thuật số rộng hơn, có thể theo dõi hợp đồng lao động, kỹ năng và kết quả tái hòa nhập thông qua các chỉ số KPI.

Để bảo đảm quá trình thích nghi an toàn và thành công ở nước ngoài, Cơ quan Di trú và Viện Phát triển giáo dục nghề nghiệp Uzbekistan đã giới thiệu khóa học miễn phí kéo dài 10 giờ trước khi khởi hành.

Chương trình bao gồm các nội dung về kiến ​​thức pháp lý, thích nghi xã hội và an toàn, bao gồm thủ tục thị thực, quy định thuê nhà, hợp đồng lao động, định hướng văn hóa và an ninh số.