Tình yêu từ mạch nguồn truyền thống

Thầy giáo dạy văn hồi trung học của tôi sinh ra tại Hà Tĩnh, làm việc ở Nghệ An. Thời đó, nhiều lúc, trong các buổi bình giảng truyện Kiều hay một áng cổ văn nào đó, thầy thường tự hào nhắc đến người con trai tên là An Tĩnh đang du học ở Đức.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Ông Lê Doãn Thăng, Đại diện Quỹ công đức từ thiện Lê - Phạm giới thiệu cuốn sách “An Tĩnh cổ lục” tái bản 2014.

Có lẽ, khi đó học sinh của thầy chỉ hiểu đơn thuần cái tên An Tĩnh là sự kết hợp thường tình các địa danh mà các bậc sinh thành vẫn lựa chọn khi đặt tên cho con. Vậy nên, khi cầm trên tay cuốn sách An-Tĩnh cổ lục (Ghi chép lại những chuyện xưa ở vùng Nghệ An - Hà Tĩnh) xuất bản lần đầu tiên từ năm 1936 của nhà giáo người Pháp Hippolyte Le Breton dạy ở Trường Quốc học Vinh thời kỳ đầu thế kỷ 20, tôi ngộ ra rằng mỗi tên đất, tên xứ đều gắn với mạch nguồn truyền thống của cha ông, hiểu được tình quyến cố quê nhà của người thầy dạy văn của tôi. Cạnh đó, niềm tôn kính quá khứ cũng là một thông điệp mà Le Breton nhắc lại nhiều lần trong cuốn sách, rằng "cái gọi là sự tiến bộ chỉ là truyền thống đang đi lên" hoặc chính các trò của ông nghiệm ra từ các buổi học hay du lãm cho thấy "con đường của sự tiến bộ đi giữa các ngôi mộ".

Đọc qua từng trang trong An -Tĩnh cổ lục, người đọc dễ bị xâm chiếm bởi cái cảm giác ngạc nhiên và cả áy náy về sự hờ hững từng có về miền đất Đàng Trong này. Cũng dễ hiểu khi những địa danh có vẻ quen thuộc như xứ Diễn Châu, núi Hồng Lĩnh, núi Đại Huệ, làng Tiên Điền cho đến những cái tên đầy cổ xưa như đền Chiêu Trưng, làng Thần Đầu, núi Bàu Đột… đều chứa đựng cái hồn, cái cảnh, cái tình người trong đó. Không phải ai khác mà chính một người đến từ Âu châu xa xôi đã đưa ra những lý giải sâu sắc về nguồn gốc của các thung lũng và đầm phá, về vai trò của những dãy núi và các vách đá, về những miền đất cao được khai khẩn, về gốc tích của các tấm bia, những điện thờ… do các quan thượng thư, các thi nhân, các thân hào, binh lính, tù binh,… dựng lên.

Để có được cuốn sách "sáng giá" và giành được nhiều thiện cảm này, Le Breton đã có nhiều chuyến đi nghiên cứu thực địa, say mê quan sát địa hình, mô tả các thung lũng và các dòng chảy, thu thập dữ liệu, thăm thú đền thờ và giải mã những tấm bia. Không những thế, ông còn lắng nghe những già làng đáng kính kể những truyền thuyết và sử thi, tư liệu của những học giả Việt Nam để rồi đem chúng đối chiếu với các nguồn sử biên niên của triều đình và cổ sử Việt Nam. Là tuyệt tác chuyên khảo lịch sử, cuốn sách kết hợp những phương pháp khảo cứu biên soạn đa dạng dựa trên tri thức của nhiều bộ môn, nhiều tài liệu liên quan. Cuốn sách còn có 120 tấm ảnh chụp các di tích danh thắng xứ Nghệ vào những năm 1920 - 1930, được trình bày chiếm gần trọn nửa dung lượng các trang sách, với những chú giải chi tiết đưa đến lượng thông tin đồ sộ cho người đọc.

Điều đặc biệt có thể nhận ra từ nhiều trang sách trong An-Tĩnh cổ lục , Le Breton có ý không đồng tình với nhiều nhà sử học không đặt đúng vai trò quan trọng của Nghệ Tĩnh trong trường kỳ đấu tranh của dân tộc. Ông chỉ ra những con đường hành quân, những vị trí chiến lược và những nhân vật có ảnh hưởng lớn đối với lịch sử đất nước. Nhiều lần ông đã khẳng định trực tiếp rằng đất An-Tĩnh chẳng những là đất có nhiều truyền kỳ, mà còn là đất nổi tiếng trong lịch sử, "không có tỉnh nào đã đóng vai trò lớn hơn trong lịch sử của nước Đại Việt (hay Nam Việt), ít nhất là cho đến thế kỷ thứ 15, như đất An-Tĩnh".

Với tâm niệm "vì hiểu nên mới yêu và càng yêu thì càng hiểu hơn", Le Breton, một người bạn của dân xứ Nghệ, chứ không phải là một công chức, học giả thực dân, đã dồn tâm sức của mình vào cuốn sách, không chỉ vì yêu những cây xà chạm trổ tinh vi của các ngôi đền cổ và những dấu vết vinh quang của những thành trì, đô thị xưa. Với Le Breton, cuốn sách còn là sự bổ khuyết cho sự giáo dục của các học trò, rằng "muốn mạnh thì phải tự hiểu mình", hiểu từ nơi chính mình sinh ra. Người thầy giáo Pháp còn có một gợi ý mà có lẽ đến nay vẫn là một điều đáng cho các nhà giáo dục suy ngẫm, rằng nên dùng lịch sử địa phương để dạy lịch sử dân tộc vì chủ nghĩa địa phương là một loại tình cảm, một sợi dây liên lạc tự nhiên giữa số đông những người cảm thấy họ là chủ nhân chung của một cảnh vật, một lâu đài, một miếu mạo, một tổ tiên… "Nếu như học sinh được học kỹ hơn để yêu tỉnh mình nhiều hơn, thì chắc chi họ còn ra Thủ đô để tìm kiếm việc làm".

Với Le Breton, làm cho đứa trẻ tiếp xúc với môi trường trong đó tổ tiên đã từng sống và chính đứa trẻ sẽ phải sống là chuẩn bị cho con người ấy bước vào đời một cách chu đáo.

An Tĩnh cổ lục, nguyên văn tiếng Pháp là "Le vieux An Tinh” lần đầu tiên được xuất bản năm 1936 bằng tiếng Pháp, sau này được Nhà xuất bản Thế giới và Viện Nghiên cứu viễn Đông Bác Cổ Pháp tại Việt Nam in thành sách năm 2001. Trong lần tái bản năm 2014, cuốn sách đã được các nhà nghiên cứu Chương Thâu, Phan Trọng Báu hiệu đính bản dịch của Nguyễn Đình Khang và Nguyễn Văn Phú, được Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin và Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây ấn hành.



MAI THẢO

Xem nhiều

Đọc thêm

Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Xung đột Ukraine phơi bày nhiều điểm yếu trong khả năng tự vệ của châu Âu và việc ông Trump tái đắc cử có thể làm đảo lộn an ninh ...
Hậu bầu cử Mỹ: Ông Trump trở lại Nhà Trắng, lộ diện 'kẻ thua cuộc' lớn nhất, Trung Quốc đã có sự chuẩn bị

Hậu bầu cử Mỹ: Ông Trump trở lại Nhà Trắng, lộ diện 'kẻ thua cuộc' lớn nhất, Trung Quốc đã có sự chuẩn bị

Chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ 2024 sẽ đưa ông Trump trở lại Nhà Trắng - một sự trở lại có khả năng gây ra tác động to lớn ...
Lịch cúp điện Sóc Trăng hôm nay ngày 9/11/2024

Lịch cúp điện Sóc Trăng hôm nay ngày 9/11/2024

Thông tin lịch cúp điện tại Sóc Trăng theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 9/11/2024.
Chuyên gia Nga lý giải vì sao Moscow không mặn mà với chiến thắng của ông Trump

Chuyên gia Nga lý giải vì sao Moscow không mặn mà với chiến thắng của ông Trump

Tiến sĩ Andrey Evseenko thuộc Viện Hàn lâm khoa học Nga dự báo về tương lai quan hệ Nga-Mỹ dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump.
'Thần đồng pickleball' gốc Việt Quang Dương thắng VĐV số 1 thế giới

'Thần đồng pickleball' gốc Việt Quang Dương thắng VĐV số 1 thế giới

Tay vợt gốc Việt Quang Dương vào tứ kết ở 3 nội dung tại giải vô địch pickleball thế giới, trong đó có chiến thắng trước cặp VĐV số 1 ...
Takeda với Đổi mới y tế và Chiến lược Net Zero

Takeda với Đổi mới y tế và Chiến lược Net Zero

Là đơn vị đã đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2020, Tập đoàn dược phẩm sinh học toàn cầu Takeda nhận thức rõ sứ mệnh bảo vệ hành ...
Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Ngày 6/11, Đại sứ quán Việt Nam tại Brunei Darussalam đã tổ chức Hội thảo 'Thúc đẩy hợp tác du lịch Việt Nam - Brunei và tiểu vùng Mekong – BIMP EAGA'
Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Không chỉ sở hữu vẻ đẹp hoang sơ của biển xanh, cát trắng, TP. Quy Nhơn (Bình Định) còn mang trọn ‘thế giới’ ẩm thực đa dạng và phong phú.
Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Trong 10 thị trường lớn nhất của du lịch Việt Nam, Hàn Quốc chiếm thị phần lớn nhất, Trung Quốc xếp ở vị trí thứ 2, theo sau là Mỹ, Nhật Bản…
Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Du lịch Quảng Ninh ngày càng phát triển, thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và bền vững...
Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Với vị trí giữa vùng lõi của Di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình), Thung Nham mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị và khác biệt.
Hàng loạt sự kiện hấp dẫn hứa hẹn khuấy động Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình 2024

Hàng loạt sự kiện hấp dẫn hứa hẹn khuấy động Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình 2024

Từ ngày 15-23/11, Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình năm 2024 sẽ diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa, trải nghiệm hấp dẫn.
Nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế 'khai tiệc' điện ảnh tại Hà Nội

Nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế 'khai tiệc' điện ảnh tại Hà Nội

Lễ khai mạc Liên hoan phim quốc tế Hà Nội 2024 diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm, hứa hẹn mang đến 'bữa tiệc' điện ảnh đầy sôi động và cuốn hút tại Hà Nội.
Phim Việt Nam ‘Ngày xưa có một chuyện tình’ chiếu khai màn HANIFF 2024

Phim Việt Nam ‘Ngày xưa có một chuyện tình’ chiếu khai màn HANIFF 2024

‘Ngày xưa có một chuyện tình’ - bộ phim của đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh đã vinh dự được lựa chọn chiếu khai mạc Liên hoan phim quốc tế Hà Nội 2024.
Ngày Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục hiện diện ở Brazil và Saudi Arabia

Ngày Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục hiện diện ở Brazil và Saudi Arabia

Được tổ chức ở Brazil và Saudi Arabia trong năm 2024, chương trình Ngày Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục tăng cường sự hiện diện trên bản đồ thế giới.
Hà Nội sẵn sàng tiếp đón khách quý tham dự Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ VII

Hà Nội sẵn sàng tiếp đón khách quý tham dự Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ VII

Baoquocte.vn. Với khẩu hiệu 'Điện ảnh: sáng tạo-cất cánh', Liên hoan phim quốc tế Hà Nội sẽ giới thiệu các tác phẩm đặc sắc của các nền điện ảnh trên thế giới.
Cà phê trứng - thức quà tinh tế, lắng sâu, thi vị của người Hà Nội

Cà phê trứng - thức quà tinh tế, lắng sâu, thi vị của người Hà Nội

Baoquocte.vn. Nhâm nhi tách cà phê trứng ấm nóng trên tay, ta như cảm nhận được cả hồn cốt Thủ đô đang ẩn sâu sau guồng quay nhộn nhịp của cuộc sống.
Kể chuyện nghề cổ bằng tranh lưu giữ nét đẹp truyền thống

Kể chuyện nghề cổ bằng tranh lưu giữ nét đẹp truyền thống

Nhà xuất bản Kim Đồng vừa ra mắt bộ sách 'Vang danh nghề cổ' - series tranh truyện độc đáo giới thiệu về các làng nghề thủ công - truyền thống của Việt Nam.
Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Viện Phim Việt Nam tổ chức triển lãm 'Các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận – Trải nghiệm qua các thước phim điện ảnh' từ ngày 7-11/11.
Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Với bề dày lịch sử khoảng 5.000 năm, Hàn Quốc hiện là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Sở Du lịch Ninh Bình vừa tổ chức Hội nghị công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An.
Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Các cuộc khảo sát bằng tia laser đã phát hiện một thành phố cổ rộng lớn thuộc nền văn minh Maya, có tuổi đời hàng thế kỷ ở Bán đảo Yucatán, Mexico.
Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Sóc Trăng hiện có trên 30 thương hiệu bánh pía được sản xuất từ nhiều cơ sở, doanh nghiệp, trong đó có những thương hiệu được xây dựng gần 100 năm.
Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Nhân rộng mô hình du lịch xanh là vô cùng cần thiết để phát triển du lịch bền vững cho Việt Nam.
Phiên bản di động