Tình yêu từ mạch nguồn truyền thống

Thầy giáo dạy văn hồi trung học của tôi sinh ra tại Hà Tĩnh, làm việc ở Nghệ An. Thời đó, nhiều lúc, trong các buổi bình giảng truyện Kiều hay một áng cổ văn nào đó, thầy thường tự hào nhắc đến người con trai tên là An Tĩnh đang du học ở Đức.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Ông Lê Doãn Thăng, Đại diện Quỹ công đức từ thiện Lê - Phạm giới thiệu cuốn sách “An Tĩnh cổ lục” tái bản 2014.

Có lẽ, khi đó học sinh của thầy chỉ hiểu đơn thuần cái tên An Tĩnh là sự kết hợp thường tình các địa danh mà các bậc sinh thành vẫn lựa chọn khi đặt tên cho con. Vậy nên, khi cầm trên tay cuốn sách An-Tĩnh cổ lục (Ghi chép lại những chuyện xưa ở vùng Nghệ An - Hà Tĩnh) xuất bản lần đầu tiên từ năm 1936 của nhà giáo người Pháp Hippolyte Le Breton dạy ở Trường Quốc học Vinh thời kỳ đầu thế kỷ 20, tôi ngộ ra rằng mỗi tên đất, tên xứ đều gắn với mạch nguồn truyền thống của cha ông, hiểu được tình quyến cố quê nhà của người thầy dạy văn của tôi. Cạnh đó, niềm tôn kính quá khứ cũng là một thông điệp mà Le Breton nhắc lại nhiều lần trong cuốn sách, rằng "cái gọi là sự tiến bộ chỉ là truyền thống đang đi lên" hoặc chính các trò của ông nghiệm ra từ các buổi học hay du lãm cho thấy "con đường của sự tiến bộ đi giữa các ngôi mộ".

Đọc qua từng trang trong An -Tĩnh cổ lục, người đọc dễ bị xâm chiếm bởi cái cảm giác ngạc nhiên và cả áy náy về sự hờ hững từng có về miền đất Đàng Trong này. Cũng dễ hiểu khi những địa danh có vẻ quen thuộc như xứ Diễn Châu, núi Hồng Lĩnh, núi Đại Huệ, làng Tiên Điền cho đến những cái tên đầy cổ xưa như đền Chiêu Trưng, làng Thần Đầu, núi Bàu Đột… đều chứa đựng cái hồn, cái cảnh, cái tình người trong đó. Không phải ai khác mà chính một người đến từ Âu châu xa xôi đã đưa ra những lý giải sâu sắc về nguồn gốc của các thung lũng và đầm phá, về vai trò của những dãy núi và các vách đá, về những miền đất cao được khai khẩn, về gốc tích của các tấm bia, những điện thờ… do các quan thượng thư, các thi nhân, các thân hào, binh lính, tù binh,… dựng lên.

Để có được cuốn sách "sáng giá" và giành được nhiều thiện cảm này, Le Breton đã có nhiều chuyến đi nghiên cứu thực địa, say mê quan sát địa hình, mô tả các thung lũng và các dòng chảy, thu thập dữ liệu, thăm thú đền thờ và giải mã những tấm bia. Không những thế, ông còn lắng nghe những già làng đáng kính kể những truyền thuyết và sử thi, tư liệu của những học giả Việt Nam để rồi đem chúng đối chiếu với các nguồn sử biên niên của triều đình và cổ sử Việt Nam. Là tuyệt tác chuyên khảo lịch sử, cuốn sách kết hợp những phương pháp khảo cứu biên soạn đa dạng dựa trên tri thức của nhiều bộ môn, nhiều tài liệu liên quan. Cuốn sách còn có 120 tấm ảnh chụp các di tích danh thắng xứ Nghệ vào những năm 1920 - 1930, được trình bày chiếm gần trọn nửa dung lượng các trang sách, với những chú giải chi tiết đưa đến lượng thông tin đồ sộ cho người đọc.

Điều đặc biệt có thể nhận ra từ nhiều trang sách trong An-Tĩnh cổ lục , Le Breton có ý không đồng tình với nhiều nhà sử học không đặt đúng vai trò quan trọng của Nghệ Tĩnh trong trường kỳ đấu tranh của dân tộc. Ông chỉ ra những con đường hành quân, những vị trí chiến lược và những nhân vật có ảnh hưởng lớn đối với lịch sử đất nước. Nhiều lần ông đã khẳng định trực tiếp rằng đất An-Tĩnh chẳng những là đất có nhiều truyền kỳ, mà còn là đất nổi tiếng trong lịch sử, "không có tỉnh nào đã đóng vai trò lớn hơn trong lịch sử của nước Đại Việt (hay Nam Việt), ít nhất là cho đến thế kỷ thứ 15, như đất An-Tĩnh".

Với tâm niệm "vì hiểu nên mới yêu và càng yêu thì càng hiểu hơn", Le Breton, một người bạn của dân xứ Nghệ, chứ không phải là một công chức, học giả thực dân, đã dồn tâm sức của mình vào cuốn sách, không chỉ vì yêu những cây xà chạm trổ tinh vi của các ngôi đền cổ và những dấu vết vinh quang của những thành trì, đô thị xưa. Với Le Breton, cuốn sách còn là sự bổ khuyết cho sự giáo dục của các học trò, rằng "muốn mạnh thì phải tự hiểu mình", hiểu từ nơi chính mình sinh ra. Người thầy giáo Pháp còn có một gợi ý mà có lẽ đến nay vẫn là một điều đáng cho các nhà giáo dục suy ngẫm, rằng nên dùng lịch sử địa phương để dạy lịch sử dân tộc vì chủ nghĩa địa phương là một loại tình cảm, một sợi dây liên lạc tự nhiên giữa số đông những người cảm thấy họ là chủ nhân chung của một cảnh vật, một lâu đài, một miếu mạo, một tổ tiên… "Nếu như học sinh được học kỹ hơn để yêu tỉnh mình nhiều hơn, thì chắc chi họ còn ra Thủ đô để tìm kiếm việc làm".

Với Le Breton, làm cho đứa trẻ tiếp xúc với môi trường trong đó tổ tiên đã từng sống và chính đứa trẻ sẽ phải sống là chuẩn bị cho con người ấy bước vào đời một cách chu đáo.

An Tĩnh cổ lục, nguyên văn tiếng Pháp là "Le vieux An Tinh” lần đầu tiên được xuất bản năm 1936 bằng tiếng Pháp, sau này được Nhà xuất bản Thế giới và Viện Nghiên cứu viễn Đông Bác Cổ Pháp tại Việt Nam in thành sách năm 2001. Trong lần tái bản năm 2014, cuốn sách đã được các nhà nghiên cứu Chương Thâu, Phan Trọng Báu hiệu đính bản dịch của Nguyễn Đình Khang và Nguyễn Văn Phú, được Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin và Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây ấn hành.



MAI THẢO

Xem nhiều

Đọc thêm

Báo cáo quốc gia lần thứ hai thể hiện trách nhiệm và nỗ lực của Việt Nam trong thực thi Công ước chống tra tấn

Báo cáo quốc gia lần thứ hai thể hiện trách nhiệm và nỗ lực của Việt Nam trong thực thi Công ước chống tra tấn

Ngày 22/11, Hội thảo 'Giới thiệu Báo cáo quốc gia lần thứ hai của Việt Nam về thực thi Công ước chống tra tấn' được tổ chức tại Hà Nội.
Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Cách đây gần 30 năm, ngày 17/12/1994, tại Thái Lan, lần đầu tiên Vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.
Jaguar thay đổi logo, chuẩn bị 'lột xác' hoàn toàn

Jaguar thay đổi logo, chuẩn bị 'lột xác' hoàn toàn

Jaguar vừa thay đổi bộ nhận diện gồm logo và biểu tượng, chuẩn bị chuyển mình thành một thương hiệu xe điện hạng sang.
Lịch thi đấu của đội tuyển Việt Nam tại chuyến tập huấn Hàn Quốc

Lịch thi đấu của đội tuyển Việt Nam tại chuyến tập huấn Hàn Quốc

Thầy trò đội tuyển Việt Nam sẽ có đợt tập huấn 10 ngày tại Hàn Quốc với 3 trận đá tập nhằm kiểm tra, đánh giá lực lượng và hoàn ...
MG sẽ giới thiệu mẫu SUV 7 chỗ giá rẻ mới vào cuối năm 2025

MG sẽ giới thiệu mẫu SUV 7 chỗ giá rẻ mới vào cuối năm 2025

Hãng xe Trung Quốc MG dự kiến sẽ trình làng một mẫu SUV 7 chỗ giá rẻ hoàn toàn mới mang tên MG QS vào cuối năm 2025.
Việt Nam-Bulgaria trước ngưỡng cửa 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao

Việt Nam-Bulgaria trước ngưỡng cửa 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao

Đôi dòng chia sẻ về quan hệ hữu nghị Việt Nam-Bulgaria nhân dịp Tổng thống Bulgaria Rumen Radev và Phu nhân sắp thăm chính thức Việt Nam.
Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

LIVE Framework là một công cụ tương tác, thân thiện với người dùng, giúp doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ truy cập thông tin kịp thời và chính xác.
Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Từ ngày 22-24/11, Tuần lễ du lịch Chăm sóc sức khỏe - Wellness Tourism Weekend sẽ diễn ra trong khuôn khổ Lễ hội mùa Đông của Festival Huế 2024.
Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Những hành khách trên 'đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số' chạy ban đêm ở Osaka (Nhật Bản) sẽ có dịp chiêm ngưỡng khung cảnh theo cách đặc biệt.
Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là một địa phương giàu bản sắc văn hóa của tỉnh Đồng Nai.
Phục vụ nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán 2025, 6 sân bay sẽ tăng thời gian khai thác đêm

Phục vụ nhu cầu đi lại dịp Tết Nguyên đán 2025, 6 sân bay sẽ tăng thời gian khai thác đêm

Cục Hàng không Việt Nam sẽ tổ chức theo dõi tình hình đặt giữ chỗ, giá vé máy bay trên các đường bay nội địa trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.
Thái Lan tăng số ngày nghỉ lễ trong năm 2025 để kích cầu du lịch

Thái Lan tăng số ngày nghỉ lễ trong năm 2025 để kích cầu du lịch

Thái Lan sẽ có 21 ngày nghỉ chính thức, không kể ngày nghỉ bù, vào năm 2025 để để thúc đẩy du lịch và nền kinh tế nói chung.
Một lễ hội của các ngôn ngữ châu Âu

Một lễ hội của các ngôn ngữ châu Âu

Ngày Ngôn ngữ châu Âu năm nay sẽ được tổ chức vào ngày 23/11 tại Goethe-Institut Hà Nội dành cho bất kỳ ai quan tâm đến châu Âu, ngôn ngữ và văn hóa.
Định vị thương hiệu Thủ đô qua phẩm chất thanh lịch của người Hà Nội

Định vị thương hiệu Thủ đô qua phẩm chất thanh lịch của người Hà Nội

Baoquocte.vn. Hào hoa, thanh lịch là nét văn hóa ứng xử có tính chuẩn mực của người Hà Nội xưa và nay, trở thành một thương hiệu riêng của Thủ đô ngàn năm văn hiến.
18 họa sĩ không chuyên tôn vinh nét đẹp Hà Nội

18 họa sĩ không chuyên tôn vinh nét đẹp Hà Nội

Chiều tối 20/11, tại 93 Đinh Tiên Hoàng (Hoàn Kiếm, Hà Nội), Triển lãm màu nước 'Tôi vẽ Hà Nội' đã chính thức khai mạc.
Niềm tin – Giá trị cốt lõi làm nên kỳ tích trong giáo dục

Niềm tin – Giá trị cốt lõi làm nên kỳ tích trong giáo dục

Niềm tin vào thầy cô sẽ được chuyển hóa thành sức mạnh, mang lại hy vọng và quả ngọt cho sự nghiệp 'trồng người'.
Hòa nhạc kỷ niệm 100 năm ngày mất của nhà soạn nhạc vĩ đại Gabriel Fauré

Hòa nhạc kỷ niệm 100 năm ngày mất của nhà soạn nhạc vĩ đại Gabriel Fauré

Viện Pháp Việt Nam tổ chức các buổi hòa nhạc độc tấu piano của nghệ sĩ dương cầm tài năng Olivier Moulin, trong chuyến lưu diễn tại các thành phố lớn.
Sôi động lễ hội Kanagawa Nhật Bản 2024 tại Hà Nội

Sôi động lễ hội Kanagawa Nhật Bản 2024 tại Hà Nội

Lễ hội Kanagawa giới thiệu những nét văn hóa độc đáo mang đậm màu sắc truyền thống Nhật Bản thông qua nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật.
Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Cách đây gần 30 năm, ngày 17/12/1994, tại Thái Lan, lần đầu tiên Vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.
Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Bắc Ninh đã không ngừng nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại Dân ca Quan họ với nhiều cơ chế đặc thù.
Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Một xác tàu đắm được các nhà nghiên cứu Na Uy phát hiện ra tại Hồ Mjøsa của nước này, được xác định là có niên đại khoảng 7 thế kỷ trước.
Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Mang tên 'Khơi dậy tinh hoa, nối dài di sản', bộ sưu tập độc đáo đến từ thượng hiệu lụa DeSilk đã được giới thiệu tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị về việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'.
Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức trưng bày chuyên đề 'Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc'.
Phiên bản di động