Tổ Tin A - Chuyện kể của người trong cuộc

May mắn được công tác tại Tổ Tin A ngay từ ngày đầu thành lập, ông Đỗ Ngọc Sơn (nguyên Đại sứ Việt Nam tại Thái Lan và Tây Ban Nha) đã chia sẻ về vai trò của tổ nghiệp vụ này đối với việc cung cấp thông tin thời sự phục vụ công tác đối ngoại. Có những vất vả đến khó tin mà chỉ người trong cuộc mới thấu hiểu, nhưng cũng từ đây, nhiều cán bộ ngoại giao được rèn luyện để đạt đến trình độ cao trong sự nghiệp làm công tác đối ngoại của mình.

Lò lửa thử vàng

Thời đó, tin tức phục vụ công việc của Bộ chủ yếu khai thác từ các bản tin nhanh của Thông tấn xã được in từ hôm trước, tin từ các đài tiếng Việt của nước ngoài. Thông tin đó không cập nhật và nội dung tin của các đài tiếng Việt chủ yếu do các lực lượng xấu thực hiện nên thường bị bóp méo, xuyên tạc.

Để khắc phục tình trạng này, Bộ quyết định thành lập Tổ Tin A, huy động những cán bộ giỏi ngoại ngữ để trực tiếp khai thác các bản tin tiếng nước ngoài, và nghe đài, lấy tin từ các đài nước ngoài nhằm cung cấp cho Bộ thông tin cập nhật và xác thực.

Ông Đỗ Ngọc Sơn nhớ lại: "Đó là năm 1977, khi mới ra trường, tôi vào làm việc tại phòng Phiên dịch. Khi Văn phòng Bộ thành lập Tổ tin, tôi được tuyển chọn là một trong những nhân viên đầu tiên của tổ tin này. Công việc ở Tổ tin A khác nhiều so với công việc của tôi ở phòng Phiên dịch vì tôi phải tiếp nhận và xử lý thông tin thời sự quốc tế trong suốt cả ngày, từ sáng tinh mơ đến hết ngày làm việc".

Ngày đó, các phương tiện thông tin đại chúng còn lạc hậu nên bản tin A được coi là một "cửa ngõ thông tin" của Bộ Ngoại giao và là cơ sở để các đơn vị trong Bộ tham khảo, phân tích đánh giá tình hình khu vực và thế giới, từ đó có những nhận định và khuyến nghị về chính sách đối ngoại của đất nước.

"Hàng ngày, chúng tôi đến văn phòng từ năm giờ sáng và tập trung tổng hợp tin từ các nguồn, phân tích, đánh giá trong hai giờ đồng hồ để kịp báo cáo tin tại cuộc họp giao ban Bộ và cung cấp bản tin cho các đơn vị trong Bộ làm tài liệu nghiên cứu. Sau đó, chúng tôi tiếp tục trình tự làm việc ấy trong suốt ngày làm việc để đảm bảo không bỏ sót bất cứ thông tin quan trọng nào", ông Ngọc Sơn cho biết.

Môi trường làm việc của Tổ Tin A khiến các tổ viên trưởng thành rất nhanh trong xử lý thông tin như phản xạ nhanh với thời sự quốc tế, nhạy bén trong công tác nghiên cứu và có khả năng tổng hợp thông tin cao. Phản xạ tổng hợp khiến các tổ viên trình bày thông tin rõ ràng, ngắn gọn, đầy đủ và ngôn ngữ dịch rất chính xác.

Tinh thần kỷ luật “thép”

Ông Đỗ Ngọc Sơn kể lại: "Lúc bấy giờ Tổ trưởng chúng tôi là anh Bùi Xuân Ninh. Tôi trưởng thành được là nhờ kỷ luật làm việc của anh ấy. Có những lần, tôi đến muộn năm phút đã thấy anh bắt đầu làm công việc của tôi rồi. Sau khi công việc xong xuôi, anh mới nhẹ nhàng nói: Phòng chỉ có ba anh em, cậu chỉ đến muộn năm phút là tôi không biết cậu có chuyện gì không? Chỉ năm phút là tôi bắt đầu phải làm phần việc của cậu vì nếu không sẽ không kịp phục vụ tin cho Lãnh đạo và các đơn vị khác.

Sự nghiêm khắc đó của anh khiến tôi rất thấm thía và không bao giờ tái phạm".

Cho đến giờ, tất cả những người từng trải qua công việc ở Tổ tin A ngày ấy đều cảm ơn sự nghiêm khắc ấy của Tổ trưởng Vũ Xuân Ninh. Nhờ có kỷ luật công việc và tinh thần làm việc vô cùng nghiêm túc của ông mà nhiều thế hệ cán bộ chủ chốt của Bộ Ngoại giao sau này được trưởng thành.

Ngày đó, những thành viên chủ chốt của Tổ Tin A thường hay được các địa phương mời đến nói chuyện về tình hình quốc tế bởi với vốn kiến thức về quan hệ quốc tế phong phú, họ thường mang đến những câu chuyện vô cùng thú vị, bổ ích mà họ tích lũy trong quá trình làm việc tại bộ phận này.

Càng về sau, khối công việc của Tổ Tin A càng đồ sộ thêm. Nhiều người được cử về làm việc một thời gian, căng thẳng quá không chịu nổi nên lại xin đi. Vất vả là thế nhưng nếu ai trụ lại được thì sau đó đều hoàn thành các nhiệm vụ được giao. Điển hình trong số đó là những cái tên như Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Đào Việt Trung, Đại sứ Lê Kinh Tài, Đại sứ Nguyễn Hoàng An, Đại sứ Nguyễn Tất Thành…

Đến nay, lịch sử các cơ quan của Bộ Ngoại giao gần như đều có đầy đủ nhưng dường như chưa có tài liệu nào nhắc đến lịch sử hình thành và phát triển của Tổ Tin A. Mặc dù, về mặt chuyên môn nghiệp vụ thì bộ phận này giúp ích cho Bộ rất nhiều trong theo dõi động thái quốc tế để kịp thời đưa ra những đối sách phù hợp.

Liên Châu (ghi)