Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trao quyết định bổ nhiệm Đại sứ Đặng Minh Khôi làm Đại sứ Việt Nam tại LB Nga, ngày 21/10/2020. (Ảnh: Tuấn Anh) |
Moscow những ngày này mưa nhiều hơn thường lệ!
Khi Đại sứ quán ta tại Liên bang Nga vừa treo cờ rủ thì trời đổ cơn mưa lớn bất thường, dường như muốn chia sẻ tâm trạng đau buồn của tất cả người Việt Nam ở trong và ngoài nước.
Trong cuộc đời ngoại giao của mình, tôi có may mắn được nhiều lần phục vụ và báo cáo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trên những cương vị khác nhau: Vụ trưởng Vụ Đông Bắc Á, Thứ trưởng Ngoại giao, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc (2015-2019) và Liên bang Nga (từ 2021 đến nay). Tại tất cả các buổi làm việc, Tổng Bí thư đều dành thời gian lắng nghe và đưa ra những chỉ đạo cụ thể, sát sao, mang tầm chiến lược.
Tổng Bí thư luôn căn dặn chúng tôi là cán bộ ngoại giao được đào tạo bài bản, có trình độ và năng lực nhưng cần phải không ngừng rèn luyện, làm ngoại giao là “mang chuông đi đánh xứ người”, phải đàng hoàng, đĩnh đạc nhưng cũng hết sức chân thành, phải thuộc bài, đúng vai, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết.
Cá nhân tôi luôn cảm nhận ở Tổng Bí thư sự bình tĩnh và bản lĩnh kiên cường của một nhà lãnh đạo hiểu rõ thời cuộc với ý chí quyết tâm bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc cũng như mong muốn chân thành phát triển quan hệ hữu nghị với các nước trên thế giới.
Tổng Bí thư đã kế thừa, phát triển và vận dụng sáng tạo đường lối đối ngoại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đậm đà bản sắc “cây tre Việt Nam”, “mềm mại, khôn khéo nhưng rất kiên cường, quyết liệt; linh hoạt, sáng tạo nhưng rất bản lĩnh, kiên định, can trường trước mọi thử thách, khó khăn vì độc lập dân tộc, vì tự do hạnh phúc của nhân dân. Đoàn kết nhân ái, nhưng kiên quyết, kiên trì bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc”.
Trong quan hệ với Trung Quốc, Tổng Bí thư luôn căn dặn, hai nước là láng giềng, không thể dời đi đâu được, phải cố gắng vừa duy trì quan hệ láng giềng hữu nghị, vừa kiên quyết, kiên trì giữ vững độc lập dân tộc, chủ quyền biển đảo. Tổng Bí thư luôn coi phát triển quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện Việt Nam – Trung Quốc là ưu tiên hàng đầu, đồng thời luôn đặt mối quan hệ này trong tổng thể đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa của ta, xử lý hài hòa quan hệ giữa Việt Nam với cả Trung Quốc, Nga, Mỹ, Nhật Bản…
Trong chuyến thăm Trung Quốc năm 2011 của Tổng Bí thư, hai nước đã ký được Thỏa thuận về các nguyên tắc cơ bản giải quyết vấn đề trên biển, là cơ sở pháp lý quan trọng để ta và Trung Quốc tiến hành đàm phán về các vấn đề trên biển. Các chuyến thăm của Tổng Bí thư đến Trung Quốc sau đó, trong đó có chuyến thăm năm 2015 và 2017 mà tôi được vinh dự tham gia đón với tư cách Đại sứ, cũng như chuyến thăm năm 2022, đã góp phần quan trọng mang tính quyết định để duy trì, củng cố, tăng cường quan hệ giữa hai Đảng, hai nước cũng như giữ gìn hòa bình, ổn định tại Biển Đông, giữ vững chủ quyền biển đảo, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc.
Đại sứ Đặng Minh Khôi đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc, tháng 1/2017. (Ảnh: TGCC) |
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, lãnh đạo và người dân Trung Quốc cũng cảm nhận rõ và hết sức tôn trọng sự chân thành của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong phát triển quan hệ hữu nghị, ổn định, lâu dài với Trung Quốc trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau. Việc Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đích thân đến Đại sứ quán ta tại Bắc Kinh để kính viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là minh chứng rõ ràng nhất. Đây là điều chưa từng có tiền lệ trong quan hệ hai Đảng, hai nước từ trước đến nay và cũng là lần đầu tiên đồng chí Tập Cận Bình đến thăm một đại sứ quán nước ngoài tại Bắc Kinh.
Đối với nước Nga, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có tình cảm rất đặc biệt, đã từng học tập tại Liên Xô và nhiều lần sang thăm Nga, trong đó có hai lần trên cương vị lãnh đạo cao nhất của Đảng vào năm 2014 và 2018. Tổng Bí thư còn nhiều lần đón lãnh đạo Nga sang thăm Việt Nam và Tổng thống Nga V. Putin là vị khách quốc tế cuối cùng mà Tổng Bí thư tiếp (20/6/2024).
Có thể nói, với sự chỉ đạo và tham gia trực tiếp của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, quan hệ giữa hai nước đã được nâng lên thành quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2012, mức cao nhất của quan hệ ngoại giao giữa nước ta với các nước và ngày nay tiếp tục vượt qua nhiều khó khăn, thách thức của tình hình thế giới và khu vực, thực sự trở thành mối quan hệ thủy chung, chân thành.
Tổng thống V. Putin, các nhà lãnh đạo Quốc hội, chính quyền, các tổ chức đoàn thể xã hội ở Nga ngay từ những giờ phút đầu tiên gửi điện chia buồn về sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, bày tỏ lòng tiếc thương vô hạn, “nước Nga sẽ nhớ đến Tổng Bí thư như một người bạn thực sự có đóng góp cá nhân to lớn cho việc thiết lập và phát triển quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện” giữa hai nước.
Cá nhân tôi còn nhớ mãi hình ảnh Tổng thống V. Putin ôm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại cuộc gặp ngày 20/6/2024, một hình ảnh hết sức cảm động, rất tình người, cái ôm của hai người bạn thân thiết, hai người đồng chí cùng chung chí hướng. Lúc đó Tổng Bí thư đã rất mệt, nhưng với trọng trách trước đất nước, trước nhân dân, với sự quan tâm đến quan hệ với Liên bang Nga và tình cảm cá nhân đối với nước Nga, Tổng Bí thư đã vượt qua bệnh tật để tiếp Tổng thống V. Putin và có buổi trao đổi quan trọng, mang tính chiến lược định hướng cho quan hệ giữa hai nước trong tình hình hiện nay.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, tháng 6/2024. (Ảnh: TGCC) |
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng còn để lại trong tôi hình ảnh một nhà lãnh đạo hết sức bình dị, gần gũi, luôn dành tình cảm yêu thương, quan tâm đến cấp dưới, trong đó có cá nhân tôi. Khi trao đổi bên lề, Tổng Bí thư luôn dí dỏm, thân thiết. Nhân dịp thăm Trung Quốc năm 2017, khi tôi vừa báo cáo xong thì Tổng Bí thư khen “Đại sứ có khẩu khí”.
Lần tôi thăm Tổng Bí thư khi đang điều trị bệnh tại Bệnh viện 108 năm 2019, Tổng Bí thư nắm tay tôi nói “chào ngài Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Cộng hòa nhân dân Trung Hoa” và hỏi “mình gọi thế đã đúng lễ tân chưa?”. Tổng Bí thư đồng thời căn dặn, “làm đại sứ oách lắm đấy nhưng phải nhớ mình đại diện cho đất nước”, phải luôn nhớ “sau lưng mình là tổ quốc, là nhân dân”.
Khi được cử làm Đại sứ tại Liên bang Nga, tôi có xin và ngày 21/10/2020 vinh dự được Tổng Bí thư lần đầu tiên và duy nhất trên cương vị Tổng Bí thư, Chủ tịch nước trao quyết định bổ nhiệm cùng với 8 Đại sứ khác. Năm ngoái khi đến báo cáo (10/2023), khi gặp tôi, Tổng Bí thư nói luôn “anh em mình lâu ngày chưa gặp nhau”.
Ngoài công việc, Tổng Bí thư thường xuyên thăm hỏi tôi về gia đình và con cái cũng như chia sẻ những khó khăn, vất vả của cán bộ ngoại giao khi phải công tác xa gia đình, hết sức quan tâm đến chế độ chính sách cho cán bộ, nhân viên ngoại giao. Tổng Bí thư thường xuyên động viên, khẳng định Đảng, Nhà nước luôn tin tưởng ở Bộ Ngoại giao và đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại.
Tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 (tháng 12/2023), Tổng Bí thư biểu dương “công tác đối ngoại đạt được nhiều kết quả, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, trở thành điểm sáng đầy ấn tượng trong toàn bộ những kết quả, thành tựu chung của đất nước những năm qua”.
Trong bài viết ngay sau khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, Chủ tịch nước Tô Lâm chia sẻ: “Trọn cuộc đời đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã bền bỉ cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc bằng một tinh thần, ý chí thép, không lùi bước trước những trở ngại, khó khăn… giữ vững nguyên tắc, sống trọn cuộc đời vì nước, vì dân”.
Tập thể cán bộ nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga và những người làm công tác đối ngoại trong và ngoài nước không bao giờ quên những lời căn dặn và sự gửi gắm, tin tưởng của Đảng, nhà nước và nhân dân, tự hứa với mình cần nỗ lực rèn luyện, phấn đấu để không phụ lòng mong mỏi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, để phụng sự tốt hơn đất nước và nhân dân, vì lợi ích quốc gia, dân tộc.
Cá nhân tôi tin rằng, Tổng Bí thư ra đi không phải là sự kết thúc mà là một sự bắt đầu mới.
Xin vĩnh biệt Tổng Bí thư!