| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Ebrahim Raisi trong cuộc gặp ngày 14/2. (Nguồn: AP) |
Chuyến thăm đầu tiên của một Tổng thống Iran tới Trung Quốc sau 20 năm diễn ra trong bối cảnh cả Tehran và Bắc Kinh đang trải qua quãng thời gian không mấy dễ chịu.
Iran đang chịu áp lực cô lập ngày một lớn đến từ các nước Arab vùng Vịnh, các lệnh trừng phạt của Mỹ và châu Âu. Trong khi đó, nỗ lực đàm phán nối lại Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) ký kết năm 2015 vẫn tiếp tục bế tắc.
Ông Ma Xiaolin, chuyên gia quan hệ quốc tế tại Đại học Nghiên cứu quốc tế Chiết Giang (Trung Quốc) nhận định Tehran cần sự hỗ trợ hơn nữa của Bắc Kinh để đa dạng hóa liên kết, nhất là khi Trung Quốc có quan hệ tốt với hầu hết các nước Trung Đông, đồng thời “phá vỡ lệnh phong tỏa kinh tế do Mỹ đứng đầu, khắc phục thế cô lập” và thúc đẩy quá trình đàm phán nối lại JCPOA.
Trong khi đó, nỗ lực của Bắc Kinh nhằm cải thiện quan hệ với Washington, lấy đó làm một động lực để thúc đẩy hồi phục kinh tế sau khi mở cửa, đang gặp khó khăn. Ngoại trưởng Antony Blinken hoãn chuyến công du Bắc Kinh sau sự cố khinh khí cầu, khiến cả hai bên chưa thể tận dụng được động lực hiếm hoi từ cuộc gặp thượng đỉnh song phương tại Bali, Indonesia tháng 11/2022.
Những bối cảnh đó thể hiện rõ trong cuộc hội đàm ngày 14/2 giữa hai nhà lãnh đạo. Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định: “Trước những thay đổi phức tạp hiện nay trên thế giới, trong lịch sử và thời đại, Bắc Kinh và Tehran đã hỗ trợ và làm việc cùng nhau trong tình đoàn kết, hợp tác”. Đặc biệt, nhà lãnh đạo này cũng khẳng định Trung Quốc “ủng hộ Iran bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và phẩm giá quốc gia, phản đối các thế lực bên ngoài can thiệp vào công việc nội bộ và phá hoại sự ổn định của nước này”. Đồng thời, Bắc Kinh sẽ tiếp tục tham gia đàm phán trên tinh thần xây dựng nhằm khôi phục JCPOA.
Về phần mình, ông Raisi nhấn mạnh cam kết nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược toàn diện song phương là “không thay đổi... hay bị ảnh hưởng bởi bất kỳ thay đổi nào từ tình hình quốc tế và khu vực”. Tổng thống Iran khẳng định nước này ủng hộ Sáng kiến vành đai và con đường, Sáng kiến phát triển toàn cầu và Sáng kiến an ninh toàn cầu do Trung Quốc khởi xướng và tích cực tham gia.
Hai bên cũng chứng kiến lễ ký 20 văn kiện hợp tác trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả kinh tế, công nghệ thông tin cũng như biên bản ghi nhớ.
Rõ ràng, hai bên đã đạt được những điều mình cần sau chuyến thăm. Với Iran, đó là tăng cường mối quan hệ với đối tác thương mại hàng đầu và cường quốc số hai thế giới, giảm áp lực từ các lệnh trừng phạt từ phương Tây và thúc đẩy tiến trình đàm phán nối lại JCPOA. Trong khi đó, Trung Quốc có thể củng cố quan hệ với đất nước Trung Đông giàu tài nguyên, có lập trường gần gũi trong nhiều vấn đề quốc tế và khu vực, và mở rộng mạng lưới đối tác. Lợi cả đôi bên là vậy!