Tổng thống Maldives thăm Ấn Độ: Du lịch, gói cứu trợ và hàn gắn quan hệ

Khi biểu đồ du lịch “biến động”

Thị trường khách du lịch Ấn Độ đến Maldives chịu ảnh hưởng mạnh sau khi một số quan chức trong chính phủ của Tổng thống Mohamed Muizzu chỉ trích Thủ tướng Narendra Modi về chuyến thăm nhóm đảo san hô Lakshadweep, Ấn Độ vào tháng Giêng năm nay. Ba Thứ trưởng thuộc Bộ Trao quyền thanh niên, thông tin và nghệ thuật Maldives nhận định việc nhà lãnh đạo Ấn Độ quảng bá Lakshadweep là nỗ lực đưa lãnh thổ liên bang trở thành điểm đến du lịch thay thế hoặc là “đối thủ cạnh tranh” với đảo quốc được mệnh danh là "thiên đường hạ giới".

Những phát biểu chỉ trích đã gây bão trong cộng đồng người Ấn Độ, dẫn đến chiến dịch “Tẩy chay Maldives” không chính thức của một số công ty lữ hành. Kể từ đó, du lịch từ Ấn Độ đến Maldives đã giảm đáng kể, từ vị trí thứ nhất trong năm 2023 xuống vị trí thứ 6 trên bảng xếp hạng Thị trường du lịch Maldives.

Theo số liệu do Bộ Du lịch Maldives công bố, số lượng khách du lịch Ấn Độ đến Maldives đã giảm hơn 50.000 người trong năm qua. Cụ thể, từ tháng Giêng đến tháng Tám năm nay, số lượng khách du lịch từ Ấn Độ giảm 40% (khoảng 53.990 khách du lịch) so với số liệu cùng kỳ năm ngoái. Chỉ riêng trong tháng Tám, số lượng khách du lịch Ấn Độ đã giảm 23%.

BBC đưa tin, điều này dẫn đến thiệt hại ước tính khoảng 150 triệu USD.

Xoay xở gói cứu trợ

Trước thềm chuyến thăm Ấn Độ của Tổng thống Mohamed Muizzu, một số bản tin cho rằng vị nguyên thủ Maldives đang lưu tâm đến gói cứu trợ trong bối cảnh đất nước chìm trong nợ nần và khủng hoảng. Theo BBC, nợ công của đảo quốc này vào khoảng 8 tỷ USD, trong đó có khoảng 1,4 tỷ USD mà Maldives nợ Trung Quốc và Ấn Độ.

Ấn Độ và Maldives chưa chính thức xác nhận về gói tài chính mà New Delhi dành cho Male trong chương trình nghị sự của chuyến thăm. Tuy nhiên, một biên tập viên cấp cao của Maldives chia sẻ với BBC, ưu tiên chính trong chuyến thăm kéo dài 5 ngày này là đảm bảo một “đường dây trợ giúp tài chính dưới hình thức tài trợ và tái cấu trúc việc trả nợ”.

Tổng thống Muizzu “cũng muốn có một thỏa thuận hoán đổi tiền tệ trị giá 400 triệu USD do Ngân hàng trung ương Maldives tìm kiếm để củng cố nguồn dự trữ ngoại hối cạn kiệt”, nguồn tin cho hay.

Tháng trước, các nhà chức trách Maldives tiết lộ rằng, các quan chức đang trao đổi để thu xếp một khoản hoán đổi ngoại tệ trị giá 400 triệu USD với Ngân hàng trung ương Ấn Độ và một đợt bán trái phiếu xanh.

Theo Fitch Ratings, dự trữ ngoại hối gộp của Maldives đã giảm khoảng 20%, từ 492 triệu USD vào tháng 5/2024 xuống còn 395 triệu USD vào tháng 7/2024. Đây là “mức thấp nhất kể từ tháng 12/2016”.

Ngoài ra, chính phủ Maldives có 50 triệu USD nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của chính phủ sẽ đến hạn vào quý IV/2024 và 64 triệu USD nợ nước ngoài được công chúng bảo lãnh.

"Tổng số tiền trả nợ nước ngoài sẽ tăng lên 557 triệu USD vào năm 2025 và vượt quá 1 tỷ USD vào năm 2026, bao gồm cả việc trả nợ sukuk trị giá 500 triệu USD”, Fitch Ratings dự báo hồi tháng 8/2024.

Dấu hiệu tan băng quan hệ

Các chuyên gia cũng tin rằng, với chuyến thăm lần thứ hai trong 4 tháng này, Tổng thống Muizzu đang tiếp cận Ấn Độ để hàn gắn mối quan hệ ngoại giao căng thẳng. Sau các cuộc gặp với người đồng cấp Droupadi Murmu và Thủ tướng Modi tại thủ đô New Delhi, nhà lãnh đạo Maldives sẽ đến thăm Mumbai và Bengaluru, tham dự các sự kiện kinh doanh và tiếp xúc với cộng đồng người Malidves tại đây.

Thông cáo của Văn phòng Tổng thống Maldives nêu rõ, ông Muizzu “vẫn cam kết tăng cường quan hệ song phương với các quốc gia đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và tăng trưởng của Maldives, đảm bảo chính sách đối ngoại năng động và chủ động cho đất nước”.

Quan hệ láng giềng giữa Ấn Độ và Maldives trải qua nhiều sóng gió thời gian qua, bắt đầu từ chiến dịch tranh cử “Thoát Ấn Độ” (India Out) của ông Muizzu vào năm ngoái. Không giống như thông lệ của những người tiền nhiệm, sau khi nhậm chức (ngày 17/11/2023), ông đã thực hiện hai chuyến thăm cấp nhà nước tới Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc vào tháng Giêng năm nay.

Tân Tổng thống được cho là có lập trường thân Trung Quốc gây tranh cãi sau khi yêu cầu Ấn Độ rút quân khỏi nước này. Sau cuộc tiếp xúc với các quan chức Ấn Độ bên lề Hội nghị COP28 ở Dubai (UAE) ngày 3/12/2023, ông Muizzu khẳng định hai bên đã ký hiệp ước chấm dứt sự hiện diện quân sự của Ấn Độ tại quốc đảo nửa triệu dân này.

Sau khi mối quan hệ tiếp tục đi xuống liên quan đến chỉ trích của ba Thứ trưởng Maldives đối với chuyến thăm Lakshadweep của Thủ tướng Ấn Độ, ông Muizzu đã có động thái xoa dịu khi đến dự lễ tuyên thệ nhậm chức của ông Modi (ngày 9/6).

Hai tháng sau, Ngoại trưởng S Jaishankar đến thăm Maldives, đánh dấu chuyến đi cấp cao đầu tiên từ New Delhi sau khi ông Muizzu nắm quyền Tổng thống. Đầu tháng Chín, hai nước tổ chức vòng thứ 5 Đối thoại hợp tác quốc phòng, trong đó tập trung vào việc tăng cường hợp tác an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương.

***

Maldives là một trong những nước láng giềng hàng hải quan trọng của Ấn Độ tại khu vực Ấn Độ Dương và quan hệ song phương nói chung, bao gồm cả quốc phòng và an ninh, đã chứng kiến ​​sự phát triển theo hướng đi lên dưới thời chính phủ tiền nhiệm tại Male.

Với chuyến thăm 3 thành phố trong 6 ngày, tân Tổng thống Muizzu sẽ có nhiều việc phải làm để "níu giữ" quan hệ truyền thống với nước láng giềng đi đúng hướng, mang lại lợi ích cho cuộc sống của người dân trong nước trong bối cảnh cân bằng chính sách đối ngoại giữa các cường quốc khu vực là Ấn Độ và Trung Quốc.