| Ảnh minh họa |
Tại buổi tọa đàm "Đánh giá chính sách tiền tệ 2012 và những khuyến nghị cho năm 2013" vừa được Ngân hàng Nhà nước tổ chức, các chuyên gia đã thẳng thắn chỉ ra những khiếm khuyết không nhỏ của năm 2012 đó là sức hấp thụ vốn thấp, vấn đề nợ xấu gia tăng và nguy cơ lạm phát cao quay trở lại. Bởi vậy, đường hướng cho chính sách tiền tệ trong năm 2013 đang được cả nền kinh tế trông đợi.
Kiềm chế lạm phát
TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng chính sách tài chính tiền tệ quốc gia khẳng định, hiệu quả của chính sách tiền tệ được phản ánh qua lăng kính của lạm phát. Tin đáng mừng là lạm phát năm 2012 đã được kiềm chế một cách vững chắc. Chưa có năm nào lãi suất lại hạ nhanh như năm nay. Chúng tôi thường nói vui lạm phát lên nhanh như thế nào thì năm nay, lạm phát cũng xuống nhanh như thế. NHNN đã bơm hút tiền một cách rất nhịp nhàng và đây là một cách điều hành thành công. Tuy nhiên, lạm phát lõi rất có khả năng quay trở lại, bằng chứng là lạm phát lõi tháng thấp nhất chỉ 0,18%, nhưng đã leo dần lên 0,85% và gần đây là 1%, tức là lạm phát có nguy cơ quay trở lại ở mức khá cao, do vậy đồng tình với quan điểm kiên trì mục tiêu kiểm soát lạm phát, ngay cả từ nay đến cuối năm và trong năm 2013.
Bên cạnh lạm phát được kiềm chế vững chắc, thị trường ngoại hối trong suốt năm 2012 không chứng kiến sự biến động nào cũng là một thành công. Tình trạng USD hóa, vàng hóa bị hạn chế đã góp phần nâng vị thế của đồng tiền.
Lãi suất cho vay ra cũng liên tiếp được hạ. Hiện có tới trên 80% các khoản vay đã hạ xuống dưới 15%/năm sau 3 tháng thực thi. Bà Nguyễn Thị Hồng, Vụ trưởng Vụ chính sách tiền tệ, NHNN cho biết: "Chính sách lãi suất trong thời gian tới của NHNN sẽ được điều hành một cách thận trọng nhưng vẫn phải đảm bảo yếu tố linh hoạt. Cơ sở để điều hành lãi suất chủ yếu vẫn phải dựa vào những biến động vĩ mô mà cái chính vẫn là lạm phát".
Phá băng tín dụng
Liên quan đến vấn đề nợ xấu, TS. Nghĩa cho rằng "nợ xấu là vấn đề lớn nhất của hệ thống ngân hàng và là cốt lõi của nền kinh tế hiện nay. Nợ xấu đã dẫn đến tình trạng đóng băng tín dụng không phải là lỗi của Ngân hàng Trung ương và các ngân hàng thương mại mà là tâm lý bình thường của người giữ tiền và người muốn đi vay. Tâm lý này đã ảnh hưởng đến nhiều nền kinh tế trên thế giới chứ không chỉ của riêng Việt Nam, cho nên nếu không xử lý được nợ xấu thì không gỡ được đóng băng tín dụng, không gỡ được đóng băng tín dụng thì không thể nào hạ được lãi suất và các doanh nghiệp sẽ không tiếp cận được nguồn vốn của các ngân hàng". Do vậy, đóng băng tín dụng là thảm họa của nền kinh tế, đây là điều cần nỗ lực xử lý.
Hiện nay, tín dụng ngân hàng ảnh hưởng 82% đầu tư của khu vực tư nhân. Tín dụng ngân hàng cũng ảnh hưởng hơn 30% đầu tư công của chính phủ, mà nợ xấu của khu vực này không phải là nhỏ. Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình khẳng định nợ xấu xây dựng cơ bản khoảng 90 nghìn tỷ. Tín dụng ngân hàng cũng ảnh hưởng 28% nhu cầu vốn đầu tư FDI.
Muốn xử lý nợ xấu thì phải làm quyết liệt, nếu không thực hiện kịp thời thì doanh nghiệp phá sản ngày càng nhiều. "Kinh tế Việt Nam năm 2011 là thanh khoản, 2012 và 2013 là nợ xấu. Nếu không xử lý được nợ xấu thì sẽ chết." ông Nghĩa nói.
Lãi suất có thể giảm nữa không?
Theo TS Nghĩa: "thời gian tới khi mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kìm chế lạm phát vẫn được ưu tiên, thì dư địa để giảm lãi suất cho vay sẽ không có". Điều này cũng đã được Phó tổng Giám đốc toàn cầu của IMF - Naoyuki Shinohara khuyến nghị khi nói về kinh tế Việt Nam trong thời gian tới. Theo ông này, "Điều quan trọng nhất lúc này là phải tiếp tục duy trì, củng cố lại các khoảng đệm chính sách và uy tín chính sách. Do đó, các cơ quan chức năng cần tránh nới lỏng chính sách, thay vào đó cần tập trung vào ổn định kinh tế vĩ mô, thể hiện qua cam kết tiếp tục giữ lạm phát thấp và có các bước đi mạnh mẽ để cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước và hệ thống ngân hàng. Điều này sẽ làm tăng lòng tin, dẫn đến đầu tư trực tiếp nước ngoài cao hơn, do đó thúc đẩy tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế".
Phân tích chỉ số phát triển công nghiệp, theo TS. Nghĩa, Dịch vụ và nông nghiệp hầu như không thay đổi nhưng công nghiệp giảm sút rất mạnh, trong đó chủ yếu là ngành công nghiệp chủ chốt như chế biến và khai khoáng, chứng tỏ mức độ trì trệ của nền kinh tế lớn, tình trạng này có thể kéo dài sang năm 2013.
Theo ông Nghĩa, "tiếp tục kiểm soát cung tiền là con đường duy nhất, chắc chắn không thể giảm lãi suất xuống được nữa".
Như vậy, ngoài việc giữ vững thành quả đã đạt được, trong năm tới chính sách tiền tệ của Việt Nam sẽ còn phải tập trung để xử lý vấn đề nợ xấu và giải bài toán làm sao để nền kinh tế hấp thụ được vốn. Bởi trong 10 tháng qua, mức tăng tín dụng của toàn hệ thống ngân hàng mới chỉ đạt 3,3%, nghĩa là mức độ hấp thụ vốn, dù là rẻ của nền kinh tế vẫn chưa được cải thiện
Thu Thủy