| Ngành rượu vang của Australia chịu thiệt hại nặng nề bởi thuế quan của Trung Quốc. (Nguồn: CNN) |
Căng thẳng leo thang
Rượu vang Australia nhập khẩu vào Trung Quốc phải chịu mức thuế từ 107% - 212%. Sau khi mức thuế này được áp dụng, giá trị xuất khẩu rượu vang Australia sang Trung Quốc đã giảm gần như bằng 0 trong tháng 12, kéo tổng giá trị xuất khẩu rượu của năm 2020 giảm xuống 14% còn khoảng 790 triệu USD.
Lập luận cho động thái này, phía Trung Quốc cho rằng, rượu vang Australia được bán phá giá tại thị trường Trung Quốc nhờ vào chính sách trợ giá, gây thiệt hại đối với ngành công nghiệp nội địa nước này.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định, đây là cách để Trung Quốc trả đũa những gì mà nước này cho là chính sách không phù hợp của Canberra đối với Bắc Kinh.
Trước đó, Đại sứ quán Trung Quốc tại Australia đã tiết lộ với báo giới về tập tài liệu gồm 14 khiếu nại của Trung Quốc về các hoạt động “vu khống”. Trong đó, Viện Chính sách chiến lược Australia bị Bắc Kinh chỉ trích là một trung tâm tham vấn chính sách “chống Trung Quốc”.
Việc Australia thúc giục thế giới điều tra nguồn gốc của Covid-19 cũng được cho là nguyên nhân khiến quan hệ Trung Quốc-Australia leo thang căng thẳng hơn bao giờ hết.
Bên cạnh rượu vang, những sản phẩm được nhập khẩu từ Australia như thịt bò, gỗ, tôm hùm,... cũng đối mặt với nhiều sóng gió tại thị trường Trung Quốc. Những động thái từ Bắc Kinh được đánh giá là cú đánh mạnh mẽ vào nền kinh tế xứ sở chuột túi.
Ngành công nghiệp tỷ đô
Là quê hương của những địa danh sản xuất rượu vang nổi tiếng nhất thế giới như thung lũng Barossa ở Nam Australia và thung lũng Hunter ở New South Wales, Australia hiện đứng thứ năm thế giới về xuất khẩu rượu vang.
Theo trang Wine Australia, hàng năm, ngành công nghiệp rượu vang đóng góp tới 35 tỷ USD cho nền kinh tế Australia.
Trước tháng 11/2020, Trung Quốc là thị trường rượu vang lớn nhất của Australia. Tính riêng năm 2019, Trung Quốc đã nhập khẩu 840 triệu USD rượu vang Australia, tương đương hơn 1/3 tổng sản lượng quốc gia này. Con số 840 triệu USD cũng lớn hơn tổng giá trị rượu vang Australia xuất khẩu sang các thị trường Mỹ, Anh và Canada.
Các nhà sản xuất rượu vang Australia đã xây dựng hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc trong nhiều năm, nhưng tình hình chỉ thực sự khởi sắc sau khi hai nước ký kết hiệp định thương mại tự do vào năm 2015, loại bỏ 14% thuế quan đối với rượu vang Australia.
Từ năm 2008-2018, xuất khẩu rượu vang của Australia sang Trung Quốc đã tăng từ 73 triệu USD lên hơn 1 tỷ USD. Thành công của rượu vang Australia tại Trung Quốc được cho là nhờ vào chất lượng rượu cũng như giá thành rẻ. Người tiêu dùng Trung Quốc cũng ưa chuộng rượu vang đến từ Australia hơn các quốc gia Châu Âu bởi các nhãn hiệu của Australia trình bày thông số sản phẩm đơn giản và dễ hiểu trên vỏ chai.
Ngay cả trước khi bị áp thuế, ngành công nghiệp rượu vang của Australia đã có một năm khó khăn. Điều kiện thời tiết khắc nghiệt như mưa đá, hạn hán và cháy rừng ở những vườn nho của Australia đã làm giảm 40% sản lượng rượu trong nửa đầu năm 2020. Đại dịch Covid-19 dẫn tới suy giảm kinh tế tại Trung Quốc cũng khiến số lượng đơn đặt hàng giảm sút.
Tuy vậy, những thiệt hại trên không là gì so với hậu quả mà chính sách thuế quan của Trung Quốc gây ra cho ngành công nghiệp rượu vang Australia. Có thể nói, sau cú đánh của Trung Quốc, khả năng thâm nhập vào thị trường nước này của rượu vang Australia là vô cùng nhỏ, thậm chí bằng không.
Phản ứng của các quốc gia
Liên minh liên nghị viện về Trung Quốc, tổ chức gồm hơn 200 nhà lập pháp từ 19 quốc gia (Mỹ, Anh, Đức, Nhật Bản, Italy, New Zealand và Na Uy…) đã có những động thái hỗ trợ bằng việc kêu gọi công dân “giải cứu rượu vang Australia”.
Các nghị sĩ cho biết, động thái này là một trong những nỗ lực nhằm “chống lại sự bắt nạt của Trung Quốc”.
Trong một video phát trên Twitter ngày 2/12/2020, nhiều nghị sĩ đã cam kết sẽ chuyển từ các đồ uống có cồn truyền thống nước mình sang uống vang Australia.
"Bắt đầu từ tháng tới, chúng tôi sẽ thay đổi thói quen uống rượu của mình một chút. Bởi vì người bạn Australia của chúng tôi đang cần giúp đỡ", hạ nghị sĩ Ted Yoho của Mỹ chia sẻ.
Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ cũng tuyên bố, vang Australia sẽ được phục vụ trong các tiệc chiêu đãi tại Nhà Trắng. Các nhà ngoại giao và quan chức Đài Loan (Trung Quốc) cũng tuyên bố "sát cánh cùng Canberra" bằng việc mua và sử dụng rượu vang Australia.
Tương lai của rượu vang Australia
Đối mặt với tình hình khó khăn, nhiều doanh nghiệp rượu vang Australia đang nghĩ đến việc tìm kiếm những thị trường mới.
Ấn Độ - nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng với sự gia tăng của tầng lớp trung lưu, Kazakhstan hay Uzbekistan được đánh giá là những thị trường tiềm năng.
Một thoả thuận thương mại tự do giữa Vương quốc Anh và Australia cũng được hy vọng sẽ mở ra những cơ hội mới cho rượu vang Australia nếu chúng được giảm thuế.
Mặc dù vậy, khó có thị trường nào có thể thay thế Trung Quốc về sức mua và nhu cầu tiêu thụ.
Về phía Trung Quốc, những đơn vị nhập khẩu rượu vang cho rằng, những sản phẩm đến từ Chile sẽ sớm thay thế vị trí của Australia bởi chất lượng và giá cả tương tự.
Ngay cả khi thuế quan được nới lỏng, câu chuyện này có thể đã định hình lại ngành sản xuất rượu vang của Australia. Trong tương lai, các nhà cung cấp rượu của Australia khó có thể cho phép mình phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc hay bất kỳ thị trường nào khác.