Hôm 14/12 vừa qua, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton đã cáo buộc việc Trung Quốc vơ vét thêm nguồn lực ở châu Phi đã được minh chứng qua các quốc gia như Zambia, nơi Trung Quốc đã tiếp quản công ty dịch vụ công Zesco để thu hồi khoản nợ từ 6 - 10 tỷ USD.
Ông Bolton cũng đánh giá những thông lệ kinh doanh của Trung Quốc và Nga ở châu Phi là "tham nhũng" và "cướp bóc", đồng thời tuyên bố Mỹ có kế hoạch đối phó tầm ảnh hưởng kinh tế và chính trị của hai nước này.
| Tổng thống Zambia, Edgar Lungu bắt tay một công nhân Trung Quốc đến từ Tổng công ty công nghiệp hàng không Trung Quốc hôm 15/9/2018 tại thủ đô Lusaka. (Nguồn: AFP) |
Đáp lại, ông Amos Chanda, người phát ngôn của Tổng thống Zambia, khẳng định rằng, Trung Quốc không có kế hoạch tiếp quản công ty Zesco và con số 6 - 10 tỷ USD mà ông Bolton đưa ra là không đúng. Tổng nợ nước ngoài của Zambia hiện tại là 9,7 tỷ USD, trong đó 3,1 tỷ USD là khoản nợ Trung Quốc.
Về phần mình, phát biểu tại buổi họp báo thường kỳ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh cho hay, đây không phải là lần đầu tiên một quan chức Mỹ có những phát biểu như vậy. Bà Hoa nói: "Tôi hy vọng họ có thể học được một bài học, suy ngẫm mọi thứ và phát ngôn sau khi cân nhắc kỹ càng".
Hồi tháng 6, Zambia đã quyết định hoãn vô thời hạn tất cả các khoản vay mượn đã được lên kế hoạch, làm chậm lại tiến độ tích lũy nợ mới giữa lo ngại nguy cơ nợ nần chồng chất. Sau đó, đến tháng 11 vừa qua, Tổng thống Edgar Lungu tuyên bố, Zambia cam kết sẽ tăng cường tính minh bạch về quản lý nợ của mình và sẽ đảm bảo rằng mức độ nợ sẽ được duy trì ở mức chi trả được.
Cùng thời điểm này, Ngoại trưởng Zambia Margaret Mwanakatwe cho biết, Chính phủ sẽ cử một đoàn đại biểu tới Trung Quốc vào cuối năm để thảo luận về khoản nợ của nước này và việc tái cơ cấu các khoản nợ. Trong khi đó, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) hồi tháng 2 đã từ chối các kế hoạch vay của Zambia, cho rằng, các kế hoạch vay này sẽ khiến quốc gia Đông Phi này khó chi trả.