| Ukraine tuyên bố đạt nhiều thắng lợi tài chính quan trọng, sẽ có thêm nhiều vũ khí mới, EU toan tính điều gì? (Nguồn: vecteezy.com) |
“Đây là một tuần châu Âu rất bận rộn, nhưng chúng tôi đã đạt được những thắng lợi quan trọng trên nhiều phương diện”, tuyên bố này được Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal công bố tại cuộc họp Nội các mới nhất.
“Cơn khát” của Ukrainne
Thủ tướng Ukraine cho biết, Ukraine đã nhận được 4,5 tỷ EUR từ EU để bù đắp thâm hụt ngân sách nhà nước. 1,5 tỷ EUR khác sẽ được phân bổ vào tháng 4 tới.
“Nói chung, chúng tôi dự kiến sẽ nhận được 16 tỷ EUR từ Liên minh châu Âu trong năm nay”, ông Shmyhal cho biết.
Ngoài ra, châu Âu đang thành lập một quỹ mới để cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Ông Shmyhal nhấn mạnh, năm nay Ukraine dự kiến sẽ nhận thêm 5 tỷ EUR, hứa hẹn sẽ “có thêm nhiều vũ khí, nhiều thiết bị hơn và do đó sẽ mang lại nhiều lợi thế hơn trong cuộc xung đột quân sự với Nga”.
“Chúng tôi đã tổ chức cuộc họp lần thứ chín của Hội đồng Hiệp hội EU-Ukraine. Tiến độ chung trong việc thực hiện Hiệp định Hiệp hội là 77%, tức là tăng 5% trong năm qua”, ông Shmyhal cho biết thêm.
Tuần trước (ngày 18/3), chính phủ Ukraine đã phê duyệt Kế hoạch Cơ sở Ukraine. Sau đó, ngày 20/3, Thủ tướng Ukraine đã bàn giao nó cho Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen.
“Ukraine hy vọng bản Kế hoạch sẽ được phía châu Âu xác nhận đầy đủ. Kỳ vọng, Kế hoạch Cơ sở Ukraine sẽ đẩy nhanh đáng kể con đường dẫn Kiev đến với EU”, ông Shmyhal nhấn mạnh.
Theo đó, trong ngày 20/3, Kiev đã nhận được 4,5 tỷ EUR như một phần của nguồn tài chính chuyển tiếp cho chính phủ Ukraine. Phát biểu trên truyền hình quốc gia, ông Denys Shmyhal cho biết, Kiev ngay lập tức sử dụng ngay số tiền nhận được từ các đối tác châu Âu theo chương trình Cơ sở Ukraine để trả lương hưu, tiền lương và các khoản chi ngân sách khác của nhà nước.
Người đứng đầu chính phủ Ukraine đánh giá, “Cơ sở Ukraine là một công cụ mới, hoàn toàn độc đáo được phát triển theo sáng kiến của Chủ tịch EC Ursula von der Leyen”. Nhưng công cụ này, không cung cấp tài chính cho các chi tiêu quân sự.
Về mặt hỗ trợ quân sự, ông Shmyhal nói rõ là “Kiev đang trông cậy vào khoản 5 tỷ EUR do Đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell công bố mới đây. Theo đó, Hội đồng EU đã thông qua kế hoạch bổ sung 5 tỷ EUR (5,44 tỷ USD) hỗ trợ lực lượng vũ trang Ukraine thông qua Quỹ Hòa bình châu Âu (EPF). Khoản tiền này sẽ được dùng cho việc huấn luyện và trang bị vũ khí, đồng thời hoàn trả tiền cho các quốc gia thành viên đã cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine.
"Trên thực tế, còn có một công cụ thứ hai, được công bố bởi ông Josep Borrell. Đây là một công cụ được gọi là Quỹ hỗ trợ Ukraine thuộc EPF. Quỹ này bao gồm 20 tỷ EUR trong 4 năm", ông Shmyhal nói.
Việc EU tăng hỗ trợ Ukraine diễn ra trong bối cảnh Kiev đang “khát” các nguồn lực tài chính, khi xung đột với Nga đã kéo dài sang năm thứ ba, trong khi gói hỗ trợ 60 tỷ USD của Washington dành cho Ukraine chưa được Quốc hội Mỹ thông qua.
… toan tính của EU?
Với EU, sau những quyết định “khủng” về tài chính dành cho Kiev, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cho biết, họ đã quyết định cần phải tăng cường khả năng phòng thủ và tự chủ về vấn đề đảm bảo an ninh cho toàn khối.
Giới bình luận cho rằng, EU hiện không muốn công khai việc Ukraine gia nhập khối và tiến trình vẫn trong vòng bí mật. “Tung hỏa mù” việc chấp nhận thành viên mới vì lo ngại sự phản ứng từ nông dân châu Âu, đặc biệt khi cuộc bầu cử Nghị viện EU chỉ còn ba tháng nữa. Hiện tại, các nhà lãnh đạo châu Âu đang đưa ra một số nhượng bộ để xoa dịu tầng lớp nông dân đang tức giận vì những ưu đãi cho hàng hóa giá rẻ đến từ Ukraine (đặc biệt là ở các quốc gia có đường biên giới với Kiev), trong khi giảm thiểu các cuộc thảo luận về việc mở rộng khối.
Trong khi đó, giới truyền thông châu Âu bình luận, nhiệm vụ mà EU phải đối mặt liên quan việc mở rộng khối hết sức nặng nề, đặc biệt là trong vấn đề Ukraine. Ukraine - quốc gia hiện vẫn trong một cuộc xung đột quân sự, với dân số gần 44 triệu người và đang bị tàn phá, sẽ có diện tích lãnh thổ lớn nhất EU nếu được gia nhập. Với dân số lớn, Kiev sẽ có ảnh hưởng đáng kể trong Nghị viện châu Âu và Hội đồng EU.
Nhìn vấn đề ở một mặt khác, nếu trở thành thành viên của EU, Ukraine sẽ là một trong những quốc gia có GDP thấp nhất. Điều này sẽ gây căng thẳng đáng kể cho chính sách gắn kết của khối – vì nguồn tài trợ thường chảy từ các khu vực giàu hơn đến các khu vực nghèo hơn.
Theo một bản ghi nhớ nội bộ của Hội đồng EU từ mùa Thu năm 2023, sự hội nhập của Ukraine có thể có nghĩa là trong vòng 7 năm tới, khoảng 186 tỷ Euro tiền từ EU sẽ đổ vào nước này. Tức là, tất cả các thành viên EU hiện tại sẽ phải đóng góp nhiều hơn và nhận về ít hơn.
Tuy nhiên, kết luận trong một nghiên cứu mới đây của Trung tâm Quốc phòng và an ninh quốc tế Estonia (ICDS), việc tái thiết và phục hồi bền vững Ukraine là một thách thức lớn đòi hỏi sự hỗ trợ tài chính đáng kể; nhưng bằng cách giải quyết những thách thức lớn này với tầm nhìn xa, việc Ukraine gia nhập EU không chỉ có lợi cho Kiev, mà còn có thể củng cố vị thế của EU trên trường quốc tế.
Chẳng hạn, các nhà nghiên cứu của ICDS chỉ ra rằng, sự di chuyển tự do nhân công giữa EU-Ukraine - miễn là người lao động Ukraine phù hợp với nhu cầu lao động của các nền kinh tế EU tiếp nhận, sẽ có thể lấp đầy khoảng trống nguồn cung lao động đang thiếu hụt.
Ngoài ra, trong một EU mở rộng với tư cách là nhà cung cấp toàn cầu, một thành viên như Ukraine có thể góp phần củng cố vị thế của khu vực trong lĩnh vực vật liệu chủ chốt và các sản phẩm nông nghiệp quan trọng, cũng như đóng góp trong các ngành công nghệ mới nổi và bí quyết về công nghệ thông tin và dịch vụ máy tính.