Ứng phó với tình trạng nước biển dâng, Maldives ra mắt thành phố nổi trong tháng Bảy

Maldives, nơi thành phố nổi đang hình thành

Mô hình thành phố nổi ở Maldives. (Nguồn: CNN)

Được thiết kế theo mô hình tương tự như san hô não, thành phố sẽ có khoảng 5.000 nhà ở, nhà hàng, cửa hàng và trường học, với các kênh đào chạy ở giữa. Các căn hộ đầu tiên sẽ được ra mắt trong tháng Bảy, cư dân sẽ bắt đầu chuyển đến ở vào đầu năm 2024 và toàn bộ thành phố sẽ hoàn thành vào năm 2027.

Dự án được liên doanh giữa nhà phát triển bất động sản Dutch Docklands (Hà Lan) với chính phủ Maldives. Đây được coi là giải pháp thiết thực nhằm ứng phó tình trạng nước biển dâng do biến đổi khí hậu.

Niềm hy vọng mới

Là một quần đảo gồm 1.190 hòn đảo thấp (80% diện tích đất của Maldives cao hơn mực nước biển chưa đến 1m), Maldives là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất thế giới do biến đổi khí hậu.

Với dự báo mực nước biển sẽ tăng lên đến 1m vào cuối thế kỷ này, Maldives có thể bị nhấn chìm toàn bộ trong lòng nước.

Tuy nhiên, việc xây dựng như trên có thể giúp thành phố nổi lên cùng mực nước biển. Ông Koen Olthuis, nhà sáng lập Waterstudio - công ty kiến trúc thiết kế thành phố nổi này cho biết, đây là niềm hy vọng mới cho hơn nửa triệu người dân Maldives.

Sinh ra và lớn lên ở Hà Lan - nơi có khoảng một phần ba diện tích đất nằm dưới mực nước biển, ông Olthuis đã gắn bó với nước gần như cả cuộc đời.

Waterstudio - công ty kiến trúc chuyên xây dựng trên mặt nước được thành lập năm 2003.

Khi đó, các dấu hiệu của biến đổi khí hậu đã xuất hiện, nhưng chưa được coi là một vấn đề đủ lớn. Tuy nhiên, những năm gần đây, biến đổi khí hậu đã trở thành “chất xúc tác”, thúc đẩy kiến trúc nổi. Trong hai thập kỷ qua, Waterstudio đã thiết kế hơn 300 ngôi nhà nổi, văn phòng, trường học và trung tâm chăm sóc sức khỏe trên khắp thế giới.

Dự án tại Maldives đặt mục tiêu xây dựng một thành phố cho 20.000 dân trong vòng chưa đầy năm năm. Các dự án thành phố nổi khác như: thành phố Oceanix ở Busan (Hàn Quốc) và một loạt đảo nổi trên biển Baltic do công ty Blue21 của Hà Lan phát triển, đều khó có thể so sánh được với dự án này về quy mô và thời gian xây dựng.

Waterstudio đã thiết kế thành phố với những ngôi nhà bảy sắc cầu vồng, có ban công rộng nhìn ra biển nhằm thu hút người dân địa phương. Cư dân sẽ đi lại bằng thuyền, xe máy điện, xe đạp hay đi bộ.

Thủ đô Male là một trong những thành phố có mật độ dân số cao nhất trên thế giới, với hơn 200.000 người ở trong diện tích khoảng 8 km2. Do vậy, dự án sẽ mang đến một không gian ít nơi nào ở đất nước này có được.

Giá các căn hộ nổi được cho là khá “cạnh tranh” với giá nhà ở Hulhumalé (một hòn đảo nhân tạo được xây dựng gần đó để giảm bớt tình trạng quá tải). Dự kiến khoảng 150.000 USD cho một căn studio và 250.000 USD cho căn hộ dành cho gia đình.

Các mô-đun để lắp ghép căn hộ được chế tạo tại một xưởng đóng tàu địa phương, sau đó kéo đến thành phố nổi. Khi đã vào vị trí, chúng được gắn trên một nền bê tông lớn dưới đáy biển, đóng chặt vào đáy biển trên các cột thép để căn hộ dao động nhẹ nhàng trên sóng. Các rạn san hô bao quanh tạo nên hàng rào chắn sóng tự nhiên, giúp dân cư không cảm thấy say sóng.

Mô hình tham chiếu thiết thực

Ông Olthuis cho biết, tác động của thành phố nổi đến môi trường biển đã được các chuyên gia về san hô đánh giá nghiêm ngặt và được chính quyền phê duyệt trước khi xây dựng. San hô nhân tạo làm từ bọt thủy tinh được gắn ở mặt dưới của thành phố, được kích thích để phát triển tự nhiên.

Thành phố có khả năng tự cung tự cấp và có tất cả chức năng như trên đất liền với điện từ năng lượng Mặt trời, rác thải được xử lý cục bộ và tái sử dụng làm phân bón cây trồng. Để thay thế máy điều hòa không khí truyền thống, thành phố sẽ sử dụng phương pháp làm mát bằng nước biển sâu bằng cách bơm nước lạnh từ biển vào đầm phá, giúp tiết kiệm năng lượng.

Với việc phát triển một thành phố nổi hoàn chỉnh ở Maldives, ông Olthuis hy vọng, kiểu kiến trúc này sẽ được nâng lên một tầm cao mới. “Thành phố nổi ở Maldives không chỉ là kiến trúc độc đáo ở những địa điểm sang trọng dành cho giới siêu giàu, mà là câu trả lời cho biến đổi khí hậu và đô thị hóa, vừa thiết thực vừa hợp túi tiền”, ông nói.

Phương pháp trên có thể là một mô hình gợi ý giúp các quốc gia đang chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tham chiếu, từ đó tìm ra cách ứng phó phù hợp.

Tại Việt Nam, với 3.260km đường bờ biển chạy dài từ Bắc vào Nam, khoảng 50% dân số sống ở các vùng đất thấp, Việt Nam là một trong các quốc gia dễ bị tổn thương và chịu nhiều tác động tiêu cực bởi nước biển dâng gây ra do biến đổi khí hậu.

Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, nếu mực nước biển dâng 1m sẽ có khoảng 10% dân số bị ảnh hưởng trực tiếp, tổn thất đối với GDP là khoảng 10%.

Hậu quả của biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng đối với Việt Nam là nghiêm trọng và có nguy cơ lớn cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo, ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ cùng sự phát triển bền vững của đất nước.

Với điều kiện hiện tại, các nhà khoa học Việt Nam thống nhất ba nhóm biện pháp thích ứng để đối phó khi mực nước biển dâng.

Các biện pháp bảo vệ: xây dựng tường biển, tôn cao các tuyến đê, kè biển, xây dựng đập ngăn nước mặn, trồng rừng phòng hộ ven biển, bổ sung đất ở bãi biển, cải tạo các cồn cát ven biển…

Các biện pháp thích nghi: đầu tư cải tạo cơ sở hạ tầng, chuyển đổi tập quán canh tác, điều chỉnh chính sách quản lý nhằm tăng cường khả năng thích nghi, sống chung với lũ của cộng đồng trước tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Các biện pháp di dời: phương án cuối cùng khi mực nước biển dâng lên mà không có điều kiện cơ sở vật chất để ứng phó là di dân từ vùng đất ngập nước vào sâu trong nội địa.