| Chương về Sở hữu trí tuệ trong EVFTA là một trong những Chương lớn nhất của Hiệp định này. (Ảnh minh họa) |
Hội thảo do Trung tâm WTO và Hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam – VCCI) với sự hỗ trợ của Đại sứ quán Vương quốc Anh và Bắc Ireland tại Việt Nam tổ chức ngày 1/3 nhằm lấy ý kiến của các doanh nghiệp, chuyên gia cho Dự thảo Kết quả Rà soát mà VCCI đã thực hiện.
Hiệp định EVFTA là một trong hai Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới lớn nhất của Việt Nam, được dự báo sẽ ảnh hưởng lớn tới thể chế pháp luật và kinh tế của Việt Nam trong thời gian tới. Một trong những lĩnh vực của EVFTA được cho là sẽ có tác động trực tiếp và lớn tới hệ thống pháp luật Việt Nam là các cam kết trong lĩnh vực Sở hữu trí tuệ.
Hệ thống pháp luật về Sở hữu trí tuệ của Việt Nam hiện nay đang thực hiện theo các cam kết trong Hiệp định về các khía cạnh liên quan tới thương mại của quyền Sở hữu trí tuệ của WTO (TRIPS).
Trong khi đó, EU là đối tác có thế mạnh trong sáng tạo và là một trong các nguồn xuất khẩu sản phẩm trí tuệ hàng đầu thế giới nên có những đòi hỏi cao hơn WTO về tiêu chuẩn bảo hộ cũng như các biện pháp thực thi các quyền Sở hữu trí tuệ. Điều này thể hiện khá rõ trong kết quả đàm phán Chương về Sở hữu trí tuệ trong EVFTA - một trong những Chương lớn nhất của Hiệp định này.
Vì vậy, rà soát do VCCI thực hiện nhằm xác định các quy định khác biệt, chưa tương thích giữa pháp luật Việt Nam về Sở hữu trí tuệ với các cam kêt cụ thể của EVFTA, từ đó đề xuất giải pháp sửa đổi pháp luật và thực thi từ góc độ của doanh nghiệp Việt Nam nhằm đảm bảo tuân thủ Hiệp định theo cách thức có lợi nhất cho các doanh nghiệp.
Theo nhóm thực hiện rà soát, pháp luật Việt Nam hiện hành đã tương thích với đa số các cam kết về Sở hữu trí tuệ trong EVFTA ở cả 3 chế định lớn của Chương này là các nguyên tắc chung về bảo hộ Sở hữu trí tuệ, các tiêu chuẩn bảo hộ Sở hữu trí tuệ và các yêu cầu về biện pháp thực thi tại biên giới. Đối với các nghĩa vụ “đã tương thích” này, khi thực thi EVFTA, về nguyên tắc Việt Nam sẽ không phải điều chỉnh, sửa đổi hay bổ sung bất kỳ nội dung nào của các văn bản pháp luật hiện hành.
Tuy nhiên, kết quả rà soát cũng cho thấy, còn 4 cam kết mà pháp luật Việt Nam chưa tuân thủ về Sở hữu trí tuệ trong EVFTA bao gồm: (1) Quyền độc quyền công bố đến công chúng của người biểu diễn, nhà sản xuất các bản ghi âm, ghi hình; (2) Quy trình và cách thức bảo hộ đối với 169 chỉ dẫn địa lý của EU liệt kê trong EVFTA; (3) Cam kết bù đắp thời hạn sáng chế dược phẩm cho những chậm trễ trong cấp phép lưu hành; (4) Nguyên tắc suy đoán về quyền của người có tên trên tác phẩm.
Rà soát cũng chỉ ra một nhóm tương đối các cam kết trong EVFTA mà pháp luật về Sở hữu trí tuệ của Việt Nam đã có quy định nhưng chưa hoàn toàn tương thích. Nhóm này bao gồm (1) Một số quyền phải ghi nhận đối với người biểu diễn, nhà sản xuất các bản ghi âm, ghi hình; (2) Một số biện pháp bảo hộ chi tiết nhằm chống lại hành vi xâm phạm các biện pháp kỹ thuật bảo vệ quyền hay các thông tin quản lý quyền; (3) Một số tiêu chuẩn bảo hộ mới đối với kiểu dáng công nghiệp; (4) Một số yêu cầu tăng cường thẩm quyền của cơ quan Nhà nước trong triển khai các biện pháp dân sự trong thực thi quyền Sở hữu trí tuệ.
Đối với các trường hợp pháp luật Việt Nam chưa tuân thủ hoặc không tương thích một phần với cam kết EVFTA, đề xuất của nhóm rà soát là cần điều chỉnh, sửa đổi bổ sung pháp luật chung áp dụng cho mọi chủ thể thay vì xây dựng một văn bản riêng chỉ áp dụng cho EU. Quan trọng hơn, cần tăng cường công tác thực thi để đảm bảo tính nghiêm minh của các quy định về bảo hộ Sở hữu trí tuệ và tuân thủ một cách thực chất các cam kết EVFTA.