Trong hơn 60 năm qua, mối quan hệ truyền thống đặc biệt Việt Nam-Cuba luôn được củng cổ và phát triển. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: 'Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm nhưng lòng dân hai nước gần gũi như anh em một nhà'.
Mối quan hệ đoàn kết anh em, hữu nghị gắn bó và tin cậy giữa Việt Nam-Cuba rất đặc biệt và hiếm có trong quan hệ quốc tế. Hơn 6 thập niên trước, Cuba trở thành nước đầu tiên ở Tây bán cầu công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (2/12/1960). Hai nước đã chia sẻ lịch sử đấu tranh anh dũng giải phóng dân tộc, khát vọng bảo vệ nền độc lập, tự do, quyền tự quyết và toàn vẹn lãnh thổ của dân tộc, cũng như mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở mỗi nước. Trong ảnh: Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí lãnh đạo cấp cao Việt Nam tham dự lễ mit tinh chào mừng Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ Cách mạng Cuba, do nhà lãnh đạo Osvaldo Dorticós Torrado dẫn đầu sang thăm Việt Nam, cuối tháng 10/1966. (Nguồn: TTXVN)
Tháng 9/1973, Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản Cuba kiêm Thủ tướng Cuba Phidel Castro đã có chuyến thăm chính thức Việt Nam. Trong thời gian này, ông đã đến thăm vùng Giải phóng miền Nam Việt Nam. Ông đã trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài duy nhất vượt vĩ tuyến 17 tới thăm vùng giải phóng của Mặt trận Cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị trong lúc cuộc chiến tranh ở miền Nam vẫn còn ác liệt. Sự xuất hiện của nhà lãnh đạo trên vùng "đất lửa" Quảng Trị vào thời điểm ấy đã trở thành nguồn động viên lớn lao cho cách mạng Việt Nam; đồng thời là biểu tượng cho tình đoàn kết cao đẹp Việt Nam-Cuba. Trong ảnh: Đồng chí Fidel Castro (giữa, hàng dưới) cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng và các thành viên đoàn Cuba chụp ảnh kỷ niệm bên đồn An ninh Nhân dân Bến Hải, ngày 15/9/1973. (Nguồn: TTXVN)
Khi đến thăm Cao điểm 241 Tân Lâm, Thủ tướng Fidel Castro đã phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và dõng dạc hô to: “Các đồng chí hãy mang lá cờ bách chiến bách thắng này cắm tại Sài Gòn!”, “Hẹn gặp lại tại Sài Gòn sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng!". Và cũng chính tại đây, đồng chí Fidel Castro đã nói câu lịch sử: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Trong ảnh: Đồng chí Fidel Castro giương cao ngọn cờ truyền thống "Bách chiến - Bách thắng" lấp lánh huân chương của Đoàn Khe Sanh, Quân Giải phóng Trị Thiên-Huế anh hùng. (Nguồn: TTXVN)
Song song với sự ủng hộ và cổ vũ lớn lao về chính trị, ngoại giao và đoàn kết quốc tế, Cuba đã dành sự hỗ trợ vật chất hết sức hào hiệp và đầy ý nghĩa cho Việt Nam. Trong thời kỳ kháng chiến và xây dựng lại đất nước sau đó, Cuba đã cử hàng nghìn kỹ sư, công nhân, bác sĩ và chuyên gia sang giúp Việt Nam, trong đó đã có người ngã xuống trong khi thực hiện nghĩa vụ quốc tế cao cả; giúp đào tạo hàng nghìn sinh viên Việt Nam; viện trợ cho Việt Nam nhiều trang thiết bị, vật tư máy móc, lương thực thực phẩm, thuốc men và nhiều hỗ trợ giá trị khác, mặc dù bản thân Cuba thời điểm ấy còn nhiều khó khăn và phải nhận viện trợ từ nước ngoài. Trong ảnh: Trại bò giống Ba Vì (Hà Nội) - một trong 5 công trình kinh tế-xã hội hiện đại được Cuba tặng Việt Nam năm 1973, sau chuyến thăm của đồng chí Fidel Castro.
Năm công trình kinh tế - xã hội gồm có: Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cuba, khách sạn Thắng Lợi, Quốc lộ 21, Trại bò Mộc Châu và Trại gà Lương Mỹ, phần lớn các công trình đó cho đến nay vẫn còn phát huy giá trị. (Nguồn: TTXVN)
Tại các diễn đàn quốc tế như Liên hợp quốc, Phong trào không liên kết, Tổ chức đoàn kết nhân dân Á-Phi-Mỹ Latinh (OSPAAAL), Cuba luôn lên tiếng ủng hộ và phát động phong trào đoàn kết, ủng hộ Việt Nam trong cuộc đấu tranh chính nghĩa chống đế quốc xâm lược. Cuba đóng vai trò rất quan trọng trong việc vận động các nước ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc tại khóa 32 Đại hội đồng Liên hợp quốc năm 1977. Trong ảnh: Đồng chí Fidel Castro, Bí thư thứ Nhất BCH Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Chính phủ Cuba đón Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh tại sân bay quốc tế Jose Marti, trong chuyến thăm hữu nghị chính thức Cuba từ ngày 24-29/4/1989. (Nguồn: TTXVN)
Hai nước thường xuyên trao đổi đoàn, bao gồm các đoàn Cấp cao, các đoàn Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Bộ, ngành, địa phương và các tổ chức chính trị - xã hội; duy trì trao đổi, hợp tác thực chất thông qua các cơ chế hiện có gồm Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam – Cuba về hợp tác kinh tế và khoa học - kỹ thuật , Hội thảo lý luận giữa hai Đảng, Tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao, Đối thoại Chính sách Quốc phòng. Với tình cảm gắn bó, chân thành với Việt Nam, Chủ tịch Phildel Castro đã nhiều lần đến thăm nước hình chữ S. Ảnh trái: Đồng chí Fidel Castro thăm trường Đại học Bách khoa Hà Nội, ngày 23/3/2003. Ảnh phải: Đồng chí Fidel Castro hội kiến Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại tư dinh của Đại tướng, nhân chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam, ngày 22/2/2009. (Nguồn: TTXVN)
Đại tướng Raul Castro Ruz, Bí thư thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba trao tặng Huân chương Jose Marti cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, phần thưởng cao quí nhất của Đảng, Nhà nước Cuba tặng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, ghi nhận những đóng góp xuất sắc của Tổng Bí thư vào việc phát triển quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba., ngày 11/4/2012.
Ảnh trái: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đón Đại tướng Raul Castro Ruz, Bí thư thứ Nhất BCH Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba thăm hữu nghị chính thức Việt Nam, ngày 8/7/2012. Ảnh phải: Ngày 22/6/2013, Phó Chủ tịch thứ Nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez thăm nơi ở và làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Khu di tích Phủ Chủ tịch. (Nguồn: TTXVN)
Trong chuyến thăm hữu nghị chính thức Cuba, ngày 30/9/2015, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm Dự án sản xuất lúa gạo Calimete ở tỉnh Matanzas, dự án hợp tác sản xuất lúa gạo giữa hai nước đối với mục tiêu tự túc lương thực của Cuba. (Nguồn: TTXVN)
Nhân dân Việt Nam, với đạo lý uống nước nhớ nguồn và tình cảm xuất phát từ trái tim dành cho Cuba, đã nhiều lần bày tỏ tình đoàn kết, ủng hộ nhiệt tình đối với nhân dân Cuba anh em, thể hiện qua các phong trào đoàn kết, ủng hộ Cuba và các đợt quyên góp do các tổ chức chính trị-xã hội Việt Nam phát động. Ảnh trái: Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân gặp gỡ các chuyên gia Cuba từng giúp đỡ Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh, ngày 29/11/2016, tại thủ đô La Habana. Ảnh phải: Chủ tịch nước Trần Đại Quang hội kiến Lãnh tụ Cách mạng Cuba Fidel Castro trong chuyến thăm hữu nghị chính thức Cuba, ngày 15/11/2016. (Nguồn: TTXVN)
Hai nước luôn phối hợp chặt chẽ trên các diễn đàn quốc tế. Việt Nam luôn bày tỏ lập trường nhất quán ủng hộ Cuba, yêu cầu Mỹ chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế và tài chính chống Cuba; tích cực tham gia hoặc đăng cai tổ chức các Hội nghị khu vực Châu Á-Thái Bình Dương đoàn kết với Cuba. Ảnh trái: Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández thăm chính thức Việt Nam, chiều 12/6/2017. Ảnh phải: Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez bên lề Phiên thảo luận Đại hội đồng Liên hợp quốc lần thứ 73, ngày 27/9/2018, tại New York, Mỹ. (Nguồn: TTXVN)
Trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã cùng với các nước thành viên ASEAN ủng hộ Cuba tham gia, ký kết Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) ngày 10/11/2020. Trong ảnh: Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh đã chủ trì Lễ ký Văn kiện mở rộng để Colombia, Nam Phi và Cuba tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC).
Trước tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, tình đoàn kết và ủng hộ lẫn nhau Việt Nam-Cuba cũng đã được thể hiện mạnh mẽ, cụ thể, thiết thực. Cuba sớm quyết định cử chuyên gia sang Việt Nam để trao đổi kinh nghiệm ứng phó với dịch bệnh và dành tặng Việt Nam hàng ngàn liều thuốc hỗ trợ điều trị Covid-19. Trong ảnh: Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tiếp Đại sứ Cuba tại Việt Nam Lianys Torres Rivera, ngày 2/11/2020.
Mặc dù còn đang gặp nhiều khó khăn trong cấm vận về kinh tế, Cuba đã cử các đoàn bác sĩ hỗ trợ các quốc gia chống dịch Covid-19 để thực hiện công việc y tế nhân đạo, thể hiện chất lượng ngành y tế Cuba với đội ngũ y bác sĩ mang tầm quốc tế. Ngày 27/8/2020, các chuyên gia y tế Cuba do Đại tá Manuel Jesus Seijas Gonzales, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội Carlos Finlay dẫn đầu, đã có buổi làm việc với Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 về trao đổi, học tập kinh nghiệm về công tác phòng chống, ứng phó với dịch Covid-19. (Nguồn: Bệnh viện 108)
Ngày nay, Cuba tiếp tục là đối tác quan trọng và tin cậy của Việt Nam. Hai bên đã xây dựng mối quan hệ hữu nghị mật thiết và hợp tác sâu rộng giữa hai Đảng, Chính phủ, Quốc hội và ở tất cả các cấp độ từ trung ương đến địa phương, giữa các đoàn thể, tổ chức chính trị-xã hội. Trong cuộc điện đàm gần đây giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Cuba Manuel Marrero Cruz, hai bên đã chia sẻ kinh nghiệm về thử nghiệm lâm sàng, cấp phép và sớm cung ứng, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine phòng Covid-19 của Cuba tại Việt Nam. Trong ảnh: Thủ tướng Phạm Minh Chính thay mặt Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam trao tượng trưng món quà 10.000 tấn gạo tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba cho Đại sứ Cuba tại Việt Nam Orlando Nicolás Hernández, ngày 29/7/2021. (Nguồn: TTXVN)
Mới đây, tại buổi làm việc của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Phó Chủ tịch Quốc hội Cuba Ana Maria Mari Machado, bên lề Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 5 tại Vienna (Áo), hai bên đã đồng thuận trong việc hợp tác, hỗ trợ chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine để đáp ứng nhu cầu phòng chống dịch bệnh Covid-19 của Việt Nam, ngày 8/9/2021. (Nguồn: TTXVN)
Hơn 60 năm qua, lịch sử đã chứng kiến, bất chấp những biến chuyển phức tạp của tình hình thế giới, mối quan hệ Việt Nam–Cuba luôn vững vàng vượt qua mọi thử thách và biến động, không ngừng phát triển cả về bề rộng và chiều sâu, đóng góp vào sự nghiệp chính nghĩa của hai dân tộc. Việt Nam luôn trân trọng khắc ghi tình đoàn kết và sự ủng hộ chí nghĩa, chí tình của Cuba dành cho Việt Nam trong cuộc đấu tranh thống nhất đất nước trước đây. Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam quyết tâm triển khai các thỏa thuận cấp cao giữa hai nước trong thời gian tới, tiếp tục đưa quan hệ Việt Nam-Cuba đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững, đặc biệt là phấn đấu đưa quan hệ kinh tế phát triển tương xứng với quan hệ chính trị và tiềm năng của hai nước, vì sự nghiệp xây dựng và phát triển tại mỗi nước, vì hoà bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở hai khu vực và trên toàn thế giới. Trong ảnh: Lễ thượng cờ Việt Nam-Cuba tại Công viên Fidel Castro, tỉnh Quảng Trị. (Nguồn: TTXVN)
