Việt Nam-EU: Hình mẫu hợp tác năng động và toàn diện

Từ ngày 29-31/7, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về Chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell Fontelles đã thăm chính thức Việt Nam theo lời mời của Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn.

Là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của ông Josep Borrell trên cương vị Đại diện cấp cao EU về chính sách đối ngoại và an ninh, sự kiện này gửi gắm mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hợp tác Việt Nam-EU trở thành hình mẫu giữa một quốc gia và tổ chức khu vực.

Hai lần hạ cánh ở Việt Nam

Trong thời gian ở Việt Nam, Phó Chủ tịch EC, Đại diện cấp cao EU đã có cuộc hội kiến Chủ tịch nước Tô Lâm, Phó Thủ tướng Lê Thành Long, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Lê Hoài Trung và hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn. Trước đó, ngày 25/7, ông Josep Borrell tới Hà Nội tham dự lễ Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sau đó đến Vientiane, Lào tham dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao EU - ASEAN, cũng như Hội nghị Bộ trưởng Diễn đàn khu vực ASEAN.

Lịch trình hai lần hạ cánh ở Việt Nam của Phó Chủ tịch EC, Đại diện cấp cao EU thể hiện sự coi trọng của EU và cá nhân ông Josep Borrell đối với những công lao to lớn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đối với việc thúc đẩy quan hệ Việt Nam-EU thời gian qua; đồng thời chuyển tải mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ Đối tác và Hợp tác toàn diện Việt Nam-EU trong thời gian tới.

Tại hội đàm và các cuộc tiếp xúc, Đại diện cấp cao EU bày tỏ rất ấn tượng về những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội bền vững và hội nhập quốc tế của Việt Nam. Ông Josep Borrell khẳng định EU coi Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu tại khu vực và đang triển khai nhiều chiến lược, chính sách và dự án cụ thể để phát triển sâu rộng hơn nữa hợp tác với Việt Nam nói riêng và khu vực châu Á-Thái Bình Dương nói chung, đồng thời phối hợp giải quyết các thách thức toàn cầu.

Hai bên đánh giá cao sự phát triển của quan hệ Việt Nam-EU thời gian qua, thể hiện qua trao đổi đoàn, tiếp xúc các cấp giữa hai bên, đặc biệt là các kết quả hợp tác về chính trị - ngoại giao, thương mại - đầu tư, quốc phòng - an ninh, hợp tác phát triển…

Việt Nam và EU đang triển khai hiệu quả bốn hiệp định hợp tác, tám cơ chế đối thoại trên nhiều lĩnh vực. Đáng chú ý, Việt Nam là nước ASEAN đầu tiên có tất cả các trụ cột hợp tác về chính trị, kinh tế, quốc phòng an ninh với EU. Trên cơ sở đó, hai bên nhất trí phối hợp chặt chẽ trong việc triển khai hiệu quả các cơ chế đối thoại hiện có để thúc đẩy hợp tác mọi lĩnh vực về chính trị - ngoại giao, thương mại - đầu tư, quốc phòng - an ninh, ứng phó với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng.

Qua đây, hai bên nhất trí cần đẩy mạnh trao đổi đoàn cấp cao, tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai bên phát triển sang một giai đoạn mới năng động và toàn diện hơn nữa, tương xứng với tiềm năng và đáp ứng tốt hơn lợi ích của cả hai bên.

Xây đắp trụ cột quan trọng

Hợp tác thương mại - đầu tư luôn được coi là trụ cột quan trọng của quan hệ Việt Nam-EU. EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của Việt Nam trong khi Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của EU trong ASEAN.

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) sau bốn năm thực thi đã giúp trao đổi thương mại hai bên tăng trưởng tích cực. Năm 2023, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 58,5 tỷ USD; kim ngạch bốn tháng đầu năm 2024 đạt 21,3 tỷ USD, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm trước. Tổng FDI lũy kế của EU tại Việt Nam đến nay đạt 29,12 tỷ USD.

Hợp tác thương mại - đầu tư, vì thế cũng là trọng tâm thảo luận tại hội đàm giữa Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn và vị khách đến từ châu Âu.

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đề nghị EU tiếp tục duy trì ODA cho Việt Nam thông qua các kênh hợp tác song phương, đa phương và các chương trình hợp tác với khu vực, tập trung vào các lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng đối với Việt Nam trong tiến trình phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Đó là tăng cường năng lực quản trị công, kinh tế xanh, số và tuần hoàn, phát triển nghề cá bền vững; tiếp tục phối hợp chặt chẽ triển khai hiệu quả EVFTA; sớm gỡ bỏ thẻ vàng khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không đúng quy định (IUU) đối với xuất khẩu hải sản của Việt Nam trên cơ sở ghi nhận những nỗ lực và kết quả đạt được của Việt Nam trong phòng chống IUU.

Đồng thời, thúc đẩy các nước thành viên còn lại sớm phê chuẩn Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA), đưa hợp tác kinh tế song phương tương xứng với tiềm năng của hai bên.

Bên cạnh đó, phía Việt Nam mong muốn nhận được sự hỗ trợ tối đa về tài chính, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực để triển khai hiệu quả Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), trong đó có việc hỗ trợ Việt Nam thiết lập thị trường chứng chỉ carbon có kết nối với thị trường quốc tế, triển khai các dự án về hydrogen xanh.

Nhất trí với những đề xuất của Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, ông Josep Borrell nhấn mạnh, EU sẽ phối hợp chặt chẽ với Việt Nam trong việc triển khai hiệu quả các cơ chế đối thoại hiện có để thúc đẩy hợp tác hai bên trên tất cả các lĩnh vực như chính trị - ngoại giao, thương mại - đầu tư, quốc phòng - an ninh, ứng phó với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng; khẳng định sẽ thúc đẩy các nước thành viên còn lại sớm phê chuẩn EVIPA để tạo bước đột phá trong hợp tác đầu tư giữa hai bên.

Ông cũng cho biết EU ủng hộ và tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu đạt phát thải rằng bằng 0 thông qua triển khai hiệu quả JETP; mong muốn thúc đẩy hợp tác với Việt Nam trong khuôn khổ các chiến lược, sáng kiến hợp tác với khu vực như Sáng kiến Cửa ngõ toàn cầu của EU.

Hướng tới dịp kỷ niệm 35 năm

Chuyến thăm của ông Josep Borrell diễn ra trong bối cảnh quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-EU thời gian qua phát triển tích cực và hướng tới dịp kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-EU vào năm 2025 (28/11/1990 - 28/11/2025).

Tại Lễ kỷ niệm 74 năm Ngày châu Âu hồi tháng Năm, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ nêu rõ, kể từ khi chính thức thiết lập quan hệ, Việt Nam-EU trải qua nhiều thách thức trong bối cảnh khu vực và toàn cầu có nhiều biến động phức tạp. Tuy nhiên, mối quan hệ này ngày càng sâu sắc và đơm hoa kết trái, là hình mẫu cho sự hợp tác hòa bình.

Kỳ vọng thúc đẩy quan hệ Việt Nam-EU trở thành hình mẫu hợp tác vì hòa bình cũng được Phó Chủ tịch EC, Đại diện cấp cao EU Josep Borrell gửi gắm rất nhiều trong chuyến thăm.

Khẳng định EU coi Việt Nam là đối tác hàng đầu tại khu vực, một trong những chủ thể quan trọng của quan hệ quốc tế hiện tại và trong tương lai, ông Josep Borell cho biết EU đang triển khai mạnh mẽ một số chiến lược, sáng kiến hợp tác, trong đó có các dự án hợp tác với ASEAN và tại Việt Nam trong khuôn khổ Sáng kiến Cửa ngõ Toàn cầu của EU, mong muốn nâng cấp quan hệ Việt Nam-EU lên tầm cao mới.

Tương lai của quan hệ Việt Nam-EU cũng là chủ đề chính trong cuộc trò chuyện và thưởng thức cà phê tại khuôn viên Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam của Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn và Phó Chủ tịch EC, Đại diện cấp cao EU Josep Borrell. Hình ảnh thoải mái vừa uống cà phê vừa trò chuyện thân tình của Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn và ông Josep Borrell trong không gian xanh mướt của Bảo tàng phần nào thể hiện sự trân trọng và mong muốn thấu hiểu lẫn nhau để hợp tác cùng có lợi hướng tới tương lai xanh, thịnh vượng và bền vững cho cả Việt Nam và EU.

Với những kết quả đạt được, chuyến thăm của Phó Chủ tịch EC, Đại diện cấp cao EU Josep Borrell đã mở ra đường hướng cụ thể, góp phần củng cố, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác, hợp tác toàn diện và lâu dài Việt Nam-EU; thúc đẩy hợp tác giữa hai bên đi vào chiều sâu và hiệu quả, đồng thời mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới, giàu tiềm năng.

Hướng tới tương lai mà dấu mốc gần nhất là dịp kỷ niệm 35 năm, Việt Nam và EU đang không ngừng nỗ lực tạo chuyển biến mạnh mẽ về hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, tiến tới những tầng nấc quan hệ mới trong thời gian tới.