Gỡ khó cho ngành đồ uống trong bối cảnh bình thường mới

Ngành đồ uống Việt Nam gặp khó khăn trăm bề do 2 năm đại dịch Covid-19 và tác động từ các chính sách quản lý chuyên ngành, đặc thù. (Nguồn: Tạp chí Tài chính)

Hội thảo được tổ chức nhằm trao đổi về các giải pháp hỗ trợ cho ngành đồ uống vượt qua khó khăn, phục hồi và phát triển trong điều kiện bình thường mới, tiếp tục góp phần vào mục tiêu tăng trưởng chung của nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 là 6,5% - 7%.

Ngành sản xuất, kinh doanh đồ uống là ngành kinh tế - kỹ thuật đã và đang đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam. Ngành đồ uống hiện đóng góp lớn vào ngân sách Nhà nước, ước tính khoảng 60 nghìn tỷ đồng/năm, tạo công ăn việc làm trực tiếp và gián tiếp cho hàng triệu lao động trong chuỗi sản xuất, kinh doanh bao gồm cung ứng nguyên liệu, phụ liệu phục vụ sản xuất, bao bì, đóng gói, vận chuyển, bảo quản, phân phối, dịch vụ tiêu thụ trực tiếp…

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam cho hay, sau một thời gian dài do tác động của các biện pháp giãn cách xã hội từ đại dịch Covid-19 và chịu thêm tác động từ các chính sách quản lý chuyên ngành, đặc thù bao gồm Luật số 44/2019/QH14 về Phòng, chống tác hại của rượu, bia với các hạn chế toàn diện về quảng cáo, khuyến mại, sản xuất, kinh doanh, và Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt với chế tài rất nặng áp dụng khi điều khiển phương tiên giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị thiệt hại nặng nề, thị trường tiêu thụ giảm 20%-30%, doanh thu toàn ngành đồ uống giảm tới 16% so với năm 2019.

Thêm vào đó, gần đây, cuộc xung đột Nga-Ukraine đã và đang gây khủng hoảng trong chuỗi cung ứng toàn cầu đã làm trầm trọng hơn nữa những khó khăn của ngành đồ uống khiến giá nhiên liệu tăng mạnh, giá nguyên liệu tăng phi mã điển hình như nguyên liệu chính để sản xuất bia là đại mạch đã tăng tới 40-50%, các nguyên liệu khác như hoa Houblon, vỏ lon, vỏ hộp, phụ liệu hóa chất... tăng trung bình từ 15%-35% và đà tăng chưa có dấu hiệu giảm nhiệt.

Ngoài ra, hiện nay trên thị trường có khoảng trên 70% rượu do dân tự nấu, rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, nằm ngoài sự kiểm soát của cơ quan quản lý Nhà nước, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, những doanh nghiệp kinh doanh hợp pháp, và đặc biệt là gây thất thu ngân sách Nhà nước.

Một số thống kê cho thấy, nguyên nhân của các vụ ngộ độc dẫn đến tử vong hoặc ảnh hưởng đến khả năng lao động là do sử dụng các sản phẩm rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, rượu có chứa cồn công nghiệp methanol...

Theo một báo cáo của Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương (CIEM) công bố năm 2020, tổn thất về thuế đối với riêng rượu thủ công gây ra vào khoảng 751,582 triệu USD, chiếm 29% tổng tổn thất về thuế từ khu vực phi chính thức (rượu thủ công, rượu nhập lậu, rượu giả)...

Với những khó khăn chồng chất, ngay cả những doanh nghiệp có tiềm lực cũng sẽ mất rất nhiều năm để có thể phục hồi và quay trở lại đà phát triển như trước đại dịch. Trong năm nay và những năm tới khi đại dịch Covid-19 qua đi, những tác động tiêu cực của nó vẫn còn ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội, trong bối cảnh nguy cơ lạm phát toàn cầu tăng cao, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm giảm sút rõ rệt, ảnh hưởng tới tất cả các ngành sản xuất kinh doanh, du lịch, dịch vụ...

Sau khi trạng thái bình thường mới, sản lượng sản xuất và tiêu thụ vẫn chưa thể phục hồi như trước do chi phí nguyên liệu đầu vào tăng cao, đứt gãy chuỗi cung ứng và thiếu nguồn nguyên liệu sản xuất... khiến nhiều doanh nghiệp đang trong giai đoạn vô cùng khó khăn.

Trao đổi tại hội thảo, đại diện các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh đồ uống (rượu, bia, nước giải khát), bày tỏ lo lắng khi hiện nay có kiến nghị đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với một số sản phẩm như đồ uống có cồn, thuốc lá…

Theo đại diện các doanh nghiệp, sau đại dịch, doanh nghiệp cần có thời gian phục hồi. Chính vì vậy, những đề xuất làm tăng gánh nặng cho doanh nghiệp như đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt cần cân nhắc kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện tác động kinh tế-xã hội.

Trước những khó khăn của ngành đồ uống, Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam mong muốn Quốc hội, Chính phủ quan tâm và xem xét hỗ trợ, tạo điều kiện cho ngành phát triển ổn định và bền vững nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước, phục vụ xuất khẩu, đẩy lùi hàng lậu, hàng nhái, hàng giả, giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm ngàn lao động và đóng góp cho ngân sách Nhà nước.

Theo đó, doanh nghiệp cần chính sách thuế ổn định, có thể dự đoán trước để phát triển. Gánh nặng thuế, phí cũng sẽ làm giảm sức hấp dẫn và tính cạnh tranh của môi trường đầu tư tại Việt Nam. Trước khi đề xuất các chính sách mới, cơ quan quản lý cần tham vấn rộng rãi cộng đồng, đặc biệt là doanh nghiệp chịu tác động, để đảm bảo các chính sách mới có cơ sở, khoa học, tính khả thi, phù hợp với quốc tế, có lộ trình phù hợp.