Việt Nam-Malaysia: Động lực mới trong bình thường mới

Là chuyến thăm chính thức Việt Nam đầu tiên của ông Dato’ Sri Ismail Sabri bin Yaakob trên cương vị Thủ tướng Malaysia kể từ khi nhậm chức vào tháng 8/2021, chuyến thăm như lời chào ra mắt, thăm hỏi lẫn nhau để xây dựng, củng cố quan hệ giữa các lãnh đạo ASEAN cũng như thúc đẩy quan hệ giữa hai nước.

Qua đó, chuyến thăm phản ánh tầm quan trọng của mối quan hệ Việt Nam-Malaysia với tư cách là những nước láng giềng và đối tác thân thiết trong ASEAN.

Thời điểm quan trọng

Chuyến thăm của Thủ tướng Malaysia Sabri bin Yaakob diễn ra trong bối cảnh quan hệ hữu nghị truyền thống và Đối tác chiến lược Việt Nam-Malaysia phát triển tốt đẹp.

Nhấn mạnh đây là thời điểm quan trọng khi hai nước đang hướng tới kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023), Đại sứ Việt Nam tại Malaysia Trần Việt Thái cho rằng nửa thế kỷ là một chặng đường dài và một dấu mốc quan trọng để hai nước cùng nhìn lại và đưa ra tầm nhìn mới cho quan hệ Đối tác chiến lược trong tương lai.

Đáng chú ý, ngày 1/4, Malaysia sẽ mở cửa biên giới hoàn toàn, trong khi Việt Nam cũng vừa mở cửa du lịch trở lại trong điều kiện bình thường mới hôm 15/3. Diễn ra ngay trước “thời điểm vàng”, chuyến thăm gửi đi thông điệp của Malaysia khi nhìn thấy ở Việt Nam nhiều tiềm năng, cơ hội hợp tác, kinh doanh và mong muốn thúc đẩy, đưa quan hệ song phương đi vào chiều sâu, thực chất hơn trong thời gian tới.

Đồng quan điểm, ông Neermal Shunmugam, Đại biện lâm thời Đại sứ quán Malaysia tại Việt Nam, cũng nhận định rằng chuyến thăm giúp tăng cường hơn nữa quan hệ song phương, nâng cao sức mạnh tổng hợp của hai nước trong hợp tác sau đại dịch Covid-19. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để hai bên khám phá những khía cạnh mới của hợp tác song phương; thảo luận về các vấn đề khu vực và quốc tế mà hai bên cùng quan tâm; và thúc đẩy hoạt động thương mại, đầu tư giữa hai nước.

Trên cơ sở đó, chuyến thăm là dấu mốc góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống, sự tin cậy lẫn nhau và đưa quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước đi vào chiều sâu, hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực.

Dành ưu tiên cao nhất cho nhau

Trong chuyến thăm kéo dài 3 ngày, Thủ tướng Sabri bin Yaakob đã hội đàm với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; chào xã giao Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; hội kiến Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và tiếp một số doanh nghiệp tiêu biểu của Việt Nam; gặp gỡ cộng đồng Malaysia tại Việt Nam.

Gặp gỡ hầu hết Lãnh đạo chủ chốt của Việt Nam, Thủ tướng Ismail Sabri bin Yaakob bày tỏ ấn tượng sâu sắc về những thành tích phát triển của Việt Nam thời gian qua; đánh giá cao vai trò của Đảng, Nhà nước Việt Nam trong lãnh đạo đất nước triển khai thích ứng an toàn, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh Covid-19, vừa phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao vai trò và vị thế của Việt Nam ở khu vực và quốc tế.

Thủ tướng Sabri bin Yaakob khẳng định, Malaysia luôn dành ưu tiên cao cho việc tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác chặt chẽ với Việt Nam - Đối tác chiến lược duy nhất của Malaysia trong khu vực Đông Nam Á.

Cùng với sự đón tiếp trọng thị, chu đáo dành cho chuyến thăm chính thức đầu tiên tới Việt Nam của Thủ tướng Sabri bin Yaakob, phía Việt Nam nhấn mạnh chính sách nhất quán coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược với Malaysia.

Thông qua các cuộc tiếp xúc trong bầu không khí thân mật, cởi mở và hiểu biết lẫn nhau, các nhà Lãnh đạo đều khẳng định quyết tâm và nhất trí về các phương hướng thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực để cùng phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch.

Cụ thể là, tăng cường trao đổi đoàn cấp cao và các cấp, phát huy hiệu quả các cơ chế hợp tác song phương, trong đó có cơ chế Ủy ban hỗn hợp về hợp tác Kinh tế-Khoa học-Kỹ thuật, thực hiện tốt Chương trình hành động giai đoạn 2021-2025 triển khai quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Malaysia, mở rộng giao lưu nhân dân và chuẩn bị tổ chức các hoạt động thiết thực và có ý nghĩa kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ Ngoại giao vào năm 2023.

Bên cạnh đó, hai bên bày tỏ cam kết tiếp tục ủng hộ, hợp tác tích cực tại Liên hợp quốc, APEC, ASEAN và các diễn đàn khu vực, quốc tế; cùng các nước ASEAN khác tăng cường đoàn kết và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, chung tay xây dựng cộng đồng ASEAN phát triển vững mạnh và phồn vinh.

Về vấn đề Biển Đông, các nhà Lãnh đạo nhắc lại lập trường nhất quán của ASEAN về Biển Đông và tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, giải quyết hòa bình các tranh chấp, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, phù hợp với các nguyên tắc được công nhận rộng rãi bởi luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; kêu gọi việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và được khích lệ bởi tiến độ đàm phán cụ thể Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) theo hướng thực chất và hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Cam kết của các nhà Lãnh đạo hai nước đã được hiện thực hóa một phần thông qua một số văn kiện hợp tác được ký kết ngay trong chuyến thăm, bao gồm Bản ghi nhớ giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Malaysia về tuyển dụng, việc làm và hồi hương lao động (thay cho MOU từ năm 2015); Bản ghi nhớ giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Malaysia về hợp tác pháp luật; Thỏa thuận hợp tác giữa Thông tấn xã Việt Nam và Thông tấn xã quốc gia Malaysia; Ý định thư về hợp tác đào tạo giữa Học viện Ngoại giao hai nước.

Nỗ lực phục hồi kinh tế

Là điểm sáng trong quan hệ hai nước, hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và Malaysia luôn duy trì đà phát triển tích cực trong những năm gần đây bất chấp đại dịch.

Năm 2021, Malaysia hiện là là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam trong ASEAN và thứ 9 trên thế giới. Trong khi đó, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Malaysia trong ASEAN và thứ 19 trên toàn cầu. Kim ngạch thương mại hai chiều đạt 12,5 tỷ USD năm 2021 (tăng 25,3% so với cùng kỳ 2020).

Về đầu tư, Malaysia là nhà đầu tư lớn thứ hai trong ASEAN tại Việt Nam (sau Singapore), đứng thứ 10/140 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 668 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký 13 tỷ USD. Ngược lại, Việt Nam có 21 dự án đầu tư còn hiệu lực sang Malaysia với tổng vốn đăng ký đạt 853 triệu USD, đứng thứ 9/78 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam.

Nhận định hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư song phương vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển, Việt Nam và Malaysia nhất trí phấn đấu sớm đưa kim ngạch thương mại song phương đạt 18 tỷ USD hoặc cao hơn vào năm 2025 theo hướng cân bằng; tăng cường hợp tác, trao đổi thương mại các mặt hàng mà hai nước có thế mạnh như nông thủy sản, các sản phẩm dành cho người Hồi giáo (Halal), công nghiệp thực phẩm, sản phẩm linh kiện điện tử....; cùng nghiên cứu sáng kiến về xây dựng cơ chế trao đổi thông tin trong lĩnh vực phòng vệ thương mại giữa Việt Nam và Malaysia.

Phía Việt Nam đề nghị các công ty Malaysia tăng cường đầu tư vào Việt Nam trên các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, hạ tầng chất lượng cao, đổi mới sáng tạo, công nghệ cao và ứng dụng công nghệ thông tin trong chuyển đổi số...

Trong bối cảnh hai nước đều hướng tới sự phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, các nhà Lãnh đạo tái khẳng định tầm quan trọng của việc đẩy mạnh hợp tác hướng tới bảo đảm khả năng tự cường và phát triển bền vững của nền kinh tế giai đoạn hậu Covid-19.

Hai bên đồng ý đẩy nhanh tiến độ đàm phán Hiệp định mới về hàng không song phương và hoan nghênh việc sớm hoàn tất thỏa thuận công nhận lẫn nhau về chứng chỉ vaccine, góp phần tạo thuận lợi cho việc tổ chức các chuyến bay thương mại quốc tế an toàn và thường lệ giữa hai nước.

Điều này có ý nghĩa quan trọng trong nỗ lực bình thường hóa đi lại, thúc đẩy phục hồi kinh tế và kết nối giao lưu nhân dân giữa hai nước sau khi cả hai mở cửa biên giới.

Có thể nói, chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Sabri bin Yaakob đã khép lại, nhưng cơ hội để hai nước tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược đã được mở ra thênh thang.

Trên cơ sở tiềm năng hợp tác giữa hai nước còn rất lớn, cộng hưởng với sự tích cực thúc đẩy của các cấp lãnh đạo, Việt Nam và Malaysia đang có nhiều cơ hội để phát huy hơn nữa mối quan hệ Đối tác chiến lược hợp tác nhiều mặt, cũng như đẩy mạnh giao lưu nhân dân để không ngừng vun đắp cho tình hữu nghị giữa hai nước láng giềng, giữa hai đối tác thân thiết trong ASEAN.