Việt Nam-Trung Quốc: Tăng cường tin cậy chính trị và hợp tác toàn diện

Chuyến thăm Trung Quốc của Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh có ý nghĩa quan trọng, nhằm thể hiện quyết tâm của hai bên trong việc duy trì giao lưu, tiếp xúc mật thiết giữa hai Đảng, hai nước, góp phần tăng cường hơn nữa tin cậy chính trị và hợp tác thực chất cùng có lợi giữa hai nước.

Đây là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của Ủy viên Bộ Chính trị, lãnh đạo Chính phủ Việt Nam kể từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII và đại dịch Covid-19 bùng phát; đồng thời là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của ông Phạm Bình Minh trên cương vị Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ.

Chỉ đạo, điều phối tổng thể

Chuyến thăm của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh thể hiện sự coi trọng quan hệ hợp tác với Trung Quốc, chuyển tải thông điệp về đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ của Việt Nam; phát huy vai trò quan trọng của cơ chế Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương trong chỉ đạo, điều phối tổng thể các lĩnh vực hợp tác…

Tại Phiên họp, hai bên chúc mừng những thành tựu phát triển tích cực của mỗi nước; nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ Việt Nam-Trung Quốc trong tổng thể chính sách đối ngoại của nhau. Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh chúc Trung Quốc tổ chức thành công Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XX, dự kiến vào nửa cuối năm nay.

Hai bên thấy rõ rằng, kể từ Phiên họp lần thứ 13 Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam-Trung Quốc (tháng 9/2021) đến nay, hai bên đã phối hợp duy trì tổng thể quan hệ ổn định, hợp tác tiếp tục đạt nhiều tiến triển tích cực.

Cụ thể, giao lưu, tiếp xúc cấp cao và các cấp giữa hai nước diễn ra thường xuyên với nhiều hình thức phong phú, linh hoạt. Hợp tác phòng chống dịch Covid-19 đạt kết quả quan trọng. Hợp tác kinh tế-thương mại, đầu tư và các lĩnh vực chuyên ngành tiếp tục phát triển.

Việt Nam giữ vững vị trí là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN, lớn thứ sáu của Trung Quốc trên thế giới xét theo tiêu chí quốc gia; Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Một số khó khăn, vướng mắc được hai bên trao đổi tại Phiên họp lần thứ 13 đã được các cơ quan, doanh nghiệp hai bên tháo gỡ.

Bảo đảm thông quan, mở đường cho nông sản

Một số vấn đề tồn tại trong hợp tác giữa hai nước đã được nhìn nhận thẳng thắn trong khuôn khổ Phiên họp. Nổi bật là vấn đề mất cân bằng thương mại, tình trạng ùn tắc hàng hóa ở biên giới, tiến độ mở cửa thị trường Trung Quốc cho nông sản Việt Nam. Bên cạnh đó, viện trợ không hoàn lại tại Việt Nam cần đẩy nhanh hơn; giao lưu, đi lại giữa nhân dân hai nước còn gặp trở ngại do dịch bệnh.

Để tháo gỡ vấn đề, Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh đề nghị Trung Quốc tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho thông quan hàng hóa qua các cửa khẩu đường bộ, đường sắt, nhất là đối với hoa quả mùa vụ, nông thủy sản của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc; thiết lập “luồng xanh” rút ngắn thời gian kiểm dịch và thông quan; tiếp tục mở cửa thị trường đối với các loại hoa quả của Việt Nam; tạo thuận lợi để Việt Nam mở Văn phòng Xúc tiến thương mại tại Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên; nâng cao hiệu quả tuyến vận tải đường sắt liên vận quốc tế Việt Nam-Trung Quốc kết nối với tuyến đường sắt Trung Quốc-châu Âu và một số nước.

Việt Nam mong muốn Trung Quốc mở rộng đầu tư chất lượng cao vào các lĩnh vực phù hợp với nhu cầu và chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam; thúc đẩy các hình thức hợp tác mới như thương mại điện tử xuyên biên giới; nâng cao hiệu quả hợp tác trong các lĩnh vực tài chính, giao thông, nông nghiệp, môi trường, khoa học công nghệ, giáo dục, văn hóa, du lịch và thể thao.

Về phía Trung Quốc, Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị khẳng định, Trung Quốc coi trọng quan tâm của Việt Nam về mở rộng xuất khẩu hàng nông, thủy sản sang Trung Quốc và bảo đảm thông quan thông suốt tại các cửa khẩu biên giới.

Trung Quốc sẵn sàng mở, nâng cấp các cặp cửa khẩu theo nhu cầu của hai nước. Đồng thời, Trung Quốc sẽ tiếp tục mở rộng thị trường, hợp tác với Việt Nam duy trì ổn định chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất, đi sâu hợp tác về Hành lang liên vận đường bộ, đường biển mới và trao đổi về hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế số, thương mại điện tử, năng lượng sạch, giảm phát thải, kết nối cơ sở hạ tầng; khôi phục các chuyến bay thương mại giữa hai nước và tiếp nhận lưu học sinh Việt Nam quay trở lại Trung Quốc học tập.

Nhìn lại, theo thống kê của hải quan Việt Nam, năm 2021, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 165,8 tỷ USD, tăng 24,6%; năm tháng đầu năm 2022, đạt 64,06 tỷ USD, tăng 13,3% so với cùng kỳ năm trước.

Xuất khẩu hoa quả của Việt Nam sang Trung Quốc có tiến triển mới, trong đó chanh leo Việt Nam được thí điểm xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc kể từ tháng Bảy năm nay.

Về đầu tư, tính lũy kế đến tháng Sáu năm nay, Trung Quốc xếp thứ 6/139 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đăng ký đạt 22,31 tỷ USD.

Vướng mắc trong một số dự án hợp tác từng bước được giải quyết. Dự án đường sắt đô thị Cát Linh-Hà Đông chính thức được đưa vào vận hành. Hợp tác phòng chống Covid-19 đạt nhiều kết quả thực chất. Trung Quốc là một trong những nước cung cấp vaccine ngừa Covid-19 nhiều nhất, đóng góp hiệu quả cho công tác phòng chống, kiểm soát dịch bệnh tại Việt Nam.

Quản lý tốt biên giới, kiểm soát tốt bất đồng

Về biên giới lãnh thổ, hai bên nhất trí phối hợp quản lý tốt biên giới trên đất liền, giải quyết thỏa đáng các vụ việc phát sinh theo ba văn kiện pháp lý về biên giới trên đất liền.

Hai bên nhất trí tiếp tục tuân thủ nghiêm túc nhận thức chung cấp cao về việc duy trì hòa bình, ổn định trên biển, trong đó có Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển; thúc đẩy hiệu quả các cơ chế đàm phán đạt tiến triển thực chất; đẩy nhanh đàm phán Hiệp định mới về hợp tác nghề cá trong Vịnh Bắc Bộ; sớm ký kết Thỏa thuận hợp tác về tìm kiếm cứu nạn trên biển và Thỏa thuận thiết lập đường dây nóng về các vụ việc phát sinh đột xuất của hoạt động nghề cá trên biển.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, hai bên cần nỗ lực kiểm soát tốt bất đồng, không có hành động làm phức tạp tình hình, mở rộng tranh chấp; tôn trọng quyền và lợi ích chính đáng của nhau phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông.

Chuyến thăm Trung Quốc lần này của Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh đã góp phần đưa quan hệ hữu nghị và hợp tác cùng có lợi Việt Nam-Trung Quốc ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, tiếp thêm động lực cho quan hệ hai nước phát triển hơn nữa trong thời gian tới.