Phát biểu ngày 20/7, Đại sứ MacNaughton nói rằng ông hy vọng các cuộc đàm phán NAFTA sẽ tiếp tục trong vài tuần tới vì cả Canada, Mỹ và Mexico đã tiến "rất gần" với một thỏa thuận mới về ô tô trong vòng đàm phán cuối cùng. Ông MacNaughton nêu rõ: "Thỏa thuận mới về lĩnh vực ô tô sẽ là chìa khóa để mở các nút thắt trong các cuộc đàm phán còn lại... Có lẽ là cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8 chúng tôi sẽ trở lại bàn đàm phán".
| Ảnh minh họa. (Nguồn: Swineweb.com) |
Đại sứ MacNaughton nhận định từ quan điểm của Mỹ, vấn đề với NAFTA là thâm hụt thương mại lớn, trong đó, thâm hụt thương mại lớn nhất là từ ngành ô tô và liên quan đến Mexico. Hiện Mexico đã sẵn sàng nhượng bộ, chấp nhận tăng đáng kể các tiêu chuẩn lao động và tiền lương cho công nhân trong lĩnh vực ô tô - vấn đề mà cả Canada và Mỹ đang thúc đẩy. Theo Đại sứ Canada tại Mỹ, vấn đề lớn nhất của NAFTA hiện nay chỉ còn là “điều khoản hoàng hôn”.
"Điều khoản hoàng hôn" do phía Mỹ đề xuất yêu cầu cả ba nước cứ năm năm một lần đàm phán lại hiệp ước thương mại, nếu không, thỏa thuận sẽ tự động hết hạn. Chính vì điều khoản này, cùng với một số quy định liên quan đến xuất xứ ô tô, mà sau 7 vòng đàm phán giữa Mỹ, Canada và Mexico vẫn còn nhiều bất đồng.
Hồi cuối tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã hủy bỏ một cuộc họp được đề xuất với Tổng thống Mỹ Donald Trump để hoàn tất các cuộc đàm phán sửa đổi NAFTA, sau khi Nhà Trắng khẳng định Thủ tướng Trudeau đồng ý với một điều khoản hoàng hôn. Ông Trudeau nhấn mạnh đây là điều kiện “hoàn toàn không thể chấp nhận” và Chính phủ Canada sẽ không đồng ý với “điều khoản hoàng hôn” bởi các doanh nghiệp cần hoạt động ổn định sau khi đầu tư dài hạn và việc đưa ra điều khoản cứ 5 năm một lần sẽ gây ra bất ổn.
Trong một diễn biến liên quan, vào tuần tới, Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland sẽ tới Mexico City, cùng với Bộ trưởng Tài chính Bill Morneau và Bộ trưởng Đa dạng Thương mại Quốc tế Jim Carr để thảo luận về NAFTA. Chuyến đi diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa đưa ra lời đe dọa sẽ theo đuổi các thỏa thuận song phương với Mexico và Canada. Tuy nhiên, Đại sứ MacNaughton khẳng định Mexico sẽ không quan tâm đến một thỏa thuận song phương với Mỹ.
Kể từ khi lên cầm quyền, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần đe dọa rút Mỹ khỏi NAFTA vốn đã tồn tại hơn 20 năm trước khi chính thức yêu cầu đàm phán sửa đổi và nâng cấp nội dung hiệp định. Dù các quan chức tham gia đàm phán đã nỗ lực để đạt được một thỏa thuận trước cuộc bầu cử Tổng thống Mexico ngày 1/7, nhưng những yêu cầu "khó" của phía Mỹ như tăng số lượng ô tô thuộc diện miễn thuế đã cản trở đáng kể tiến trình này. Hoạt động đàm phán càng thêm bế tắc sau khi Mỹ tuyên bố áp dụng các biện pháp áp thuế nhập khẩu nhôm và thép mới với nhiều đối tác thương mại, trong đó có cả Canada và Mexico và vấp phải những biện pháp đáp trả của các nước này.